Gramíneas: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Nachonion (conversa | contribucións)
Banjo (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 8:
|classis = [[Liliopsida]]
|ordo = [[Poales]]
|familia = '''Poaceae'''
|subdivision_ranks = Subfamilias
|subdivision = Ten 12 subfamilias:<br />
Liña 57:
* [[Anatomía]] foliar: a anatomía da folla das gramíneas ten gran importancia en sistemática. Existen dous tipos de anatomía extremas:
** Tipo Festucoide, coa vaíña exterior dos feixes vasculares (chamada ''vaíña [[Parénquima|parenquimática]] '') pouco diferenciada, con [[cloroplasto]]s, e a vaíña interior (chamada ''vaíña mestomática'') ben desenvolvida e fortemente engrosada, sen [[clorofila]]; ademais o [[clorénquima]] non está ordenado en ningunha forma particular. O [[parénquima]] sen cor non está presente. Este tipo de anatomía é a típica das Festúceas e certas tribos tropicais como as Oríceas.
** Tipo Panicoide. A vaíña mestomática está apenas desenvolvida ou falta por completo, mentres que a vaíña parenquimática está moi desenvolvida. Neste tipo de anatomía o clorénquima tende a ordenarse en forma radial ao redor dos feixes vasculares, con células lobuladas. O parénquima sen cor está presente. Este tipo anatómico, característico das Paníceas, Eragrósteas, Clorídeas e outras tribos tropicais, denomínase anatomía de Kranz e é propio das gramíneas C<sub>4</sub>. En contraste, o tipo anatómico festucoide é propio das gramíneas C<sub>3</sub>. Ademais, existen tipos intermedios por exemplo nas Bambúseas, onde tanto a vaíña parenquimática como a mestomática están moi desenvolvidas. As diferenzas na anatomía das follas están asociadas con vías fotosintéticas diferentes. A [[Vía de 3 carbonos|vía do C<sub>3</sub>]] é máis eficiente en rexións de clima amornado a frío, mentres que a [[Vía de 4 carbonos|vía do C<sub>4</sub>]] é vantaxosa en rexións de temperaturas altas e baixa humidade do chan. A fisioloxía C<sub>3</sub> foi documentada en forma directa en 366 xéneros mentres que a fisioloxía C<sub>4</sub> foi documentada en forma directa en 335 xéneros. A fisioloxía intermedia entre C<sub>3</sub> e C<sub>4</sub> foi observada en ''[[Neurachne minor]]'', '' [[Steinchisma decipiens]] '' (='' [[Panicum decipiens]]''), ''[[Steinchisma hians|S. hians]]'' e en ''[[Steinchisma spathellosum|S. spathellosum]]''.<ref name="Parodi">Parodi, L.R. 1987. Gramíneas. En: ''Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería.'' Tomo I. Descrición de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires, PP: 108-182</ref><ref name="Cabrera">Cabrera, A. L., Cámara Hernández, J., Caro, J.; Covas, G.; Fabris, H., Hunziker, J., Nicora, E., Rugolo, Z., Sánchez, E., Torres, M. (1970), «Gramineae, parte general.» Flora de la Provincia de Buenos Aires: Gramíneas., Colección Científica del INTA. Tomo IV, parte II., 1-18. </ref>
 
=== Macollos ===
Liña 69:
* [[Pedicelo]]. é o pedúnculo que sostén á espiguilla que pode ser máis ou menos longo ou estar completamente ausente, nese caso as espiguillas son sésiles.
* [[Raquilla]], ou eixo da inflorescencia. Adoita levar en cada ángulo un antecio. A raquiña pode estar articulada co pedicelo por baixo das glumas (que entón caen coa espiguilla) ou por encima das glumas (que, entón, son persistentes). A raquiña pode ser tenaz ou fragmentarse á madurez dos froitos.
* [[Gluma]]s. Tipicamente son dúas, alternas, herbáceas, membranosas ou papiráceas, ovadas ou lanceoladas, contraídas lateralmente e máis ou menos carenadas,<ref name="ParodiParodi2 carenada">Carenada é un termo que se emprega en botánica para referirse a calquera órgano da planta que presenta a forma dunha quilla ou carena. Ref.: Parodi, L.R. 1987. Gramíneas. En: ''Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería.'' Tomo I. Segundo Volumen. Descripción de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires, PP: 1114. </ref> ou redondeadas, case planas por compresión dorsiventral da espiguilla ''([[Paspalum]]''). Poden levar unha ou varias nervaduras e ser múticas, [[mucrón|mucronadas]] ou [[aresta (botánica)|aristadas]] no ápice. Nas Oríceas as glumas son rudimentarias ou están ausentes. En cambio, en moitas Paníceas hai aparentemente 3 glumas, sendo o superior en realidade unha lemma estéril; ás veces hai unha soa gluma como nos xéneros ''[[Monerma]]'' e ''[[Lolium]].''
* [[Antecio]]s. Os antecios (''casa floral'', en [[lingua grega|grego]]) poden ser desde un até varios. Están formados por dúas brácteas, as glumelas, que pechan á flor. Nalgúns xéneros os antecios despréndense cun fragmento da raquiña, frecuentemente cuberto de pelos que forma o ''antopodio'' ou ''callus'' ''([[Aristida]], [[Stipa]])''. Noutros xéneros con glumas caducas co antecio, hai un callus formado polo ápice do pedicelo (exemplo, en ''[[Heteropogon]]''). A glumela inferior está xeralmente máis desenvolvida e denomínase ''[[lemma]]''; é a bráctea onde se desenvolve a flor; a lemma é ovada ou lanceolada; comprimida lateral ou dorsalmente, cunha ou varias nervaduras, aguda ou obtusa, mútica ou cunha ou máis arestas apicais ou dorsais. A glumela superior ou ''pálea'' é o profilo situado entre a flor e a raquilla; xeralmente é menor que a lemma e está máis ou menos cuberta polos bordos desta; adoita ser de consistencia membranosa, e posúe polo común dúas nervaduras prominentes formando dúas carenas. A pálea pode estar atrofiada ou, mesmo, faltar.
* [[Flor]]. A flor é espida (carece de cáliz e corola), mais está acompañada xeralmente por dúas (raramente tres) pequenas pezas escamosas traslúcidas, chamadas ''lodículas'', que constitúen un resto de [[perianto]]. A flor pode ser [[hermafrodita]] ou [[unisexual]]. En moitos xéneros os antecios levan flores hermafroditas, salvo os superiores que son masculinas. En cambio, en moitas Paníceas, hai un antecio inferior masculino e un superior hermafrodita. Outras veces hai espiguillas masculinas e espiguillas femininas na mesma planta (o caso de ''[[Zea mays]],'' especie [[diclina (botánica)|diclino monoica]]) ou en plantas distintas (exemplo, no subxénero ''Dioicopoa'' de ''[[Poa]]'', constituído por especies [[diclina (botánica)|diclino dioicas]]). As lodículas semellan ser restos dun perianto trímero e aínda existen 3 lodículas nalgúns xéneros de Bambúseas e nalgunhas especies de ''[[Stipa]].'' A turxencia das lodículas determina a apertura do antecio permitindo a saída ao exterior dos estames e estigmas (momento que se chama floración). A morfoloxía das lodículas ten importancia sistemática. Así mesmo, as flores adoitan posuír algún destes dous tipos de compresión, importantes taxonómicamente: ou están comprimidas lateralmente (de forma que a lemma e a pálea obsérvense a ambos os dous lados da cara comprimida), ou están comprimidas ventralmente (de xeito que cada cara comprimida posúa á lemma ou á pálea).
** [[Androceo]]. O androceo nas gramíneas é cíclico e en xeral trímero (é dicir, está composto por tres estames, ou un múltiplo de tres).[[Ficheiro:Holcus.mollis.3.jpg|miniatura|dereita|150px|Flores en antesis de ''Holcus mollis'', obsérvense os estigmas plumosos e os estames.]] O número máis frecuente de [[estame]]s é 3, mais en moitas especies de Oríceas e de Bambúseas hai de 6 a 9 (ás veces máis). En troques, en ''Imperata brasiliensis'' hai un só estame e dous no xénero ''[[Anthoxanthum]]''. As [[antera]]s son biloculares e insérense sobre [[filamento (botánica)|filamentos]] estreitos e máis ou menos longos. Os grans de [[pole]] son relativamente pequenos, con paredes moi tenues, liviáns, teñen un só poro xerminativo (dinse ''monoporados'') e están adaptados a ser levados polo vento desde os estames até os estigmas doutras plantas (a [[polinización]] é anemófila).
** [[Xineceo (botánica)|Xineceo]]. O xineceo está formado por un [[ovario (botánica)|ovario]] globoso, piriforme ou fusiforme, xeralmente [[carpelo|bicarpelar]], unilocular, con dous [[Estilo (flor)|estilos]] curtos e [[estigma (botánica)|estigmas]] plumosos. Nalgunhas Bambúseas o ovario é tricarpelar e leva 3 estilos. Cando hai 3 carpelos, a peza adaxial é fértil (Kircher 1986). En ''[[Euchlaena]]'' e ''[[Zea]]'' existe un só estilo acrescente. Dentro do [[ovario (Botánica)|ovario]], [[Xineceo (botánica)|xineceo|súpero]], hai un só [[óvulo (botánica)|óvulo]] anfítropo ou semi-anátropo, subapical ou case basal, de [[placentación]] parietal. Algúns pastos teñen óvulos péndulos, [[óvulo (botánica)|átropos]]. A parede do megasporanxio pode ser delgada ou grosa. En moitas especies de gramíneas existen flores [[cleistogamia|cleistógamas]] en inflorescencias reducidas situadas nas axilas das follas inferiores.<ref name="Parodi">Parodi, L.R. 1987. Gramíneas. En: ''Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería.'' Tomo I. Descripción de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires, PP: 108-182</ref><ref name="Cabrera">Cabrera, A. L., Cámara Hernández, J., Caro, J.; Covas, G.; Fabris, H., Hunziker, J., Nicora, E., Rugolo, Z., Sánchez, E., Torres, M. (1970), «Gramineae, parte general.» Flora de la Provincia de Buenos Aires: Gramíneas., Colección Científica del INTA. Tomo IV, parte II., 1-18. </ref>
 
=== Froito ===
Liña 81:
Na parte inferior da cariopse vista dorsalmente, vese o embrión máis ou menos elíptico cuberto polo pericarpio transparente. Do outro lado, correspondente ao asuco ou sutura carpelar, distínguese, tamén por transparencia, a ''mácula fiar'' ou ''fío'' (ou zona de unión da semente co carpelo), que pode ser punctiforme, como en ''[[Poa]]'' e nas Paníceas, ovada, como en'' Briza subaristata'', ou lineal, como en ''[[Hordeum]], [[Vulpia]]'' ou ''[[Festuca]].''
 
* [[Embrión]]. O embrión das gramíneas é estruturalmente moi complicado e consta da [[plántula]] unida á súa [[cotiledón]] laminar, altamente modificado, chamado ''[[escudete]]''. O cotiledón é delgado, parenquimatoso, levando no seu parte exterior unha capa de [[célula]]s epiteliais que durante a [[xerminación]] botan [[encima]]s. A planta consta dun nó cotiledonar, onde se insere o cotiledón, unha xema cuberta dun ''[[coleoptilo]]'' e unha radícula envolvida por outra ''coleorriza''. En moitos xéneros na parte externa do nó cotiledonar hai unha escama diminuta, o ''epiblasto'', que para algúns autores constitúe un resto dun segundo cotiledón, mentres que outros consideran que se trata dun apéndice da coleorriza.<ref name="Parodi">Parodi, L.R. 1987. Gramíneas. En: ''Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería.'' Tomo I. Descrición de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires, PP: 108-182</ref><ref name="Cabrera">Cabrera, A. L., Cámara Hernández, J., Caro, J.; Covas, G.; Fabris, H., Hunziker, J., Nicora, E., Rugolo, Z., Sánchez, E., Torres, M. (1970), «Gramineae, parte general.» Flora da Provincia de Buenos Aires: Gramíneas., Colección Científica do INTA. Tomo IV, parte II., 1-18. </ref>
 
=== Carioloxía ===
Liña 127:
 
== Notas ==
{{Listaref|2}}
 
==Véxase tamén==
<references/>
=== Bibliografia ===
 
== Bibliografia ==
* Carlos Romero Zarco (2015) [http://www.jolube.es/Editorial_Jolube/Gramineas.php '''Las gramíneas de la Península Ibérica e Islas Baleares. Claves ilustradas para la determinación de los géneros y catálogo preliminar de las especies''']. Colección Monografías de Botánica Ibérica, nº 15. 172 páginas en color. Edita: Jolube Consultor Botánico y Editor, [[Jaca]] (Huesca). ISBN 978-84-943561-1-7