Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Angeldomcer (conversa | contribucións)
Nerk (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 34:
[[Ficheiro:Carlos_V_en_Mühlberg,_by_Titian,_from_Prado_in_Google_Earth.jpg|miniatura|dereita|210px|"O Emperador Carlos V a cabalo en Mulberg"; cadro realizado por [[Tiziano]] no ano 1548, trala [[batalla de Mulberg]].]]
[[Ficheiro:Charles I and V empire.png|miniatura|300px|O Imperio europeo de [[Carlos I de España|Carlos V]] foi a máxima expresión tanto de acumulación de poder como de diseminación territorial. En distintas cores, a herdanza da súa avoa materna, [[Isabel a Católica]] (azul), do seu avó materno, [[Fernando o Católico]] (laranxa), da súa avoa paterna, [[María de Borgoña]] (morado), e do seu avó paterno [[Maximiliano de Habsburgo]] (verde). O territorio de [[Milán]] non é herdado, senón conquistado en disputa con Francia, aínda que teoricamente tributario do [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Sacro Imperio]], que obtivo por elección. Non hai que esquecer os territorios extraeuropeos que están en proceso de descubrimento e conquista.]]
'''Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico''' tamén coñecido ás veces como '''Carlos I de España e V de Alemaña''', nado en [[Gante]] o [[24 de febreiro]] de [[1500]] e finado no [[mosteiro de Yuste]] o [[21 de setembro]] de [[1558]], foi fillo de [[Filipe I de Castela|Filipe o Fermoso]] de [[Habsburgo]] e de [[Xoana I de Castela|Xoana, ''a Tola'']]. Reinou nas Coroas de [[Coroa de Castela|Castela]] e [[Coroa de Aragón|Aragón]] moi novo, aos 16 anos, de [[1516]] a [[1556]], e posuíu a coroa imperial alemá de [[1519]] a [[1558]].
 
== Traxectoria ==
Liña 42:
Do seu avó [[Maximiliano I de Habsburgo]] recibiu os territorios centroeuropeos de [[Austria]] e os dereitos ao Imperio, da súa avoa [[María de Borgoña]] herdou os Países Baixos, de [[Fernando II de Aragón|Fernando o Católico]] recibiu o reino de [[Coroa de Aragón|Aragón]], contando tamén tódalas posesións no mediterráneo deste reino, e da súa avoa [[Isabel I de Castela|Isabel a Católica]], a [[Coroa de Castela]], [[Canarias]], diversas prazas no norte de [[África]] e toda a [[América]] xa conquistada.
 
No [[1516]] logrouobtivo, polo tanto o goberno das coroas de Castela e Aragón, e dous anos despois, en [[1519]], logrou coroarse emperador do [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Sacro Imperio Romano Xermánico]].
 
Foi mal acollido en [[Coroa de Castela|Castela]] pola súa xuventude, pero sobre todo por ser estranxeiro (lembremos quepois recibira unha educación [[Flandres|flamenga]]) e ter conselleiros tamén estranxeiros. Este malestar conduciu ó [[Guerra das Comunidades de Castela|levantamento Comuneiro]] ([[1520]]-[[1521]]), insurrección das principais cidades castelás, que foron derrotadas en [[batalla de Villalar|Villalar]] e se someteron ao novo monarca.
 
Tamén houbo revoltas en [[València|Valencia]]: os alzamentos das [[Xermanías]], que protestaron contra o poder da nobreza e dos ''[[mouriscos]]'', e que foron tamén esmagados. Sobredita insurrección durou dende [[1521]] a [[1524]].
 
=== As guerras de Carlos V ===
Liña 52:
O conflito que xa había dende tempos dos reis Católicos entre franceses e castelán-aragoneses endureceuse ó sentirse este país cercado polas posesións do emperador Carlos. No [[1521]] Carlos retirou as aspiracións francesas de se faceren con [[Navarra]]. O rei de [[Francia]] [[Francisco I de Francia|Francisco I]] ocupou o [[Milanesado]], pero foi derrotado e feito prisioneiro en [[Pavía]] por tres soldados do exército español: o vasco [[Juan de Urbieta]], o galego [[Afonso Pita da Veiga]] e o granadino [[Diego Dávila]]. Prometeu entón retirarse de [[Milán]] e entregar [[Borgoña]] ó emperador, mais incumpriu as súas promesas e reanudou o conflito.
 
Na paz de Crépy ([[1544]]), Francisco I recoñeceu a soberanía do emperador Carlos sobre [[Artois]] e Flandres, retirando tamén as súas aspiracións sobre Milán e [[Nápoles]];, namentres que Carlos V abandonaba Borgoña.
 
Nese período loitou tamén contra os turcos, conténdoos en [[Austria]] e atacándoos polo [[Mediterráneo]] oriental. No norte de África conquistou [[Túnez]] ([[1535]]), pero fracasou na toma de [[Alxer]] ([[1541]]), o calque afianzou as posicións berberiscas.
 
=== A Reforma protestante ===
A Reforma de [[Martiño Lutero]] fixolevou desaparecerá adesaparición da unidade relixiosa de Europa occidental e central, o que fixo perder poder a Carlos V ó ser dividido o Sacro Imperio entre católicos e reformados.
 
Carlos V tentou reunir a representantes da Reforma e da [[Igrexa Católica]], mais o papa, que temía que Carlos V se volvese demasiado poderoso se atinxía centralizar de novo o Imperio Alemán, impediuno ó se mostrar indiferente.
Liña 64:
 
=== Abdicación ===
Consciente do seu fracaso ó non lograr impedir a división relixiosa de Europa, o monarca decidiu abdicar. Concedeu ó seu fillo Filipe, o cal se nomeou [[Filipe II]], os Países Baixos ([[1555]]) e Castela ([[1556]]), o cal se nomeou [[Filipe II]], aínda que conservou o título imperial ata setembro de [[1556]].
 
O antigo emperador Carlos retirouse ó [[mosteiro de Yuste]] en [[1556]], no queonde morreu dous anos despois.
 
=== Descendencia ===
Desde 1504, estaba comprometido coa filla de [[Luis XII de Francia]] , [[Claudia de Francia]], que máis tarde terminaría casada con Francisco I de Valois. No entanto, Casoucasou con súa prima a Infanta Isabel de Portugal (1503-1539), filla de D. Manuel I.
 
De Isabel de Portugal (1503-1539), filla de Manuel I, naceron sete fillos:
 
* Filipe de Habsburgo (21 de maio de 1527-1598)
* María de Habsburgo ou María da Hungría. Naceu en Madrid en xuño de 1528 e morreu en febreiro de 1603. Foi emperatriz do Sacro Imperio Romano e Raíña da Bohemia, da Hungría e da Croacia pois casou eno 13 de setembro de 1548 con [[Maximiliano II de Habsburgo]] (1527-1576), seu primo, fillo de seu tío Fernando I e de Ana Jagellon da Bohemia e Hungría.
* Sabela de Habsburgo (nacida e morta en 1529)
* Fernando, nacido e morto en 1530.
* Xoana de Habsburgo (nacida en Madrid en xuño de 1537 e morta en setembro de 1573) casada eno 11 de xaneiro de 1552 en Toro co infante Xoán de Portugal, cuarto fillo de D. Xoán III e de D. Catarina da Austria, pais do rei D. Sebastián) o desexado.
* Xoán, nacido e morto en 1538
* Fernando, nacido e morto en 1539.
Liña 83:
Ademais destes, tivo sete fillos ilexítimos:
 
* Xoán de Austria, fillo bastardo. Bautizado Xerónimo, naceu en Ratisbona, en 24 de febreiro de 1547 e morreu de peste ou [[tifo]] en Bourges, na veciñanza de Namur, Flandres, eno 1 de outubro de 1578.
* tivoTivo unha filla bastarda, Sabela, nacida eno 20 de agosto de 1518 e morta despois de 1538. Foi nacida de súa madrasta <nowiki>[[Xermana de Foix]+]</nowiki>, viúva de seu avó [[Fernando II de Aragón]]. Educada polo Inquisidor Josep Corretger, en Perpiñán, morreu pouco despois da nai e segundo o confesor de ambas, foi envelenada por orde de Carlos V.
* dunhaDunha muller flamenga de Oudenarde, chamada Margarida ou Xoana (von Gante, van der Gheyst, van den Gheynst?), filla dedun honrado e talvez afamado tapiceiro, tivo unha filla bastarda: Margarida de Parma.
* dunha mozaDunha dama de aristocracia media, pertencente aos círculos do Conde de Nassau, naceu súa filla bastarda Xoana de Austria (1522-1524) trasladada coa nai para o convento das agostiñas de Madrigal de las Altas Torres, cuxa abadesa era D. María de Aragón, bastarda de [[Fernando II de Aragón]]. Algúns autores dana por morta aos nove anos.
* tivoTivo unha filla bastarda de Ursolina della Pena, de Perugia, a bela Pennina Perusina que se pensaba en Bruxelas co marido: chamouse Tadea e naceu en 1522. O emperador a viuviuna en Roma, en 1536, ao retornar da campaña en Túnez. A nai morreu, talvez envelenada, e Tadea tivo que convivir con irmáns violentos. Casou sen consultar o pai, e escribiulle en 1562 solicitando recoñecemento. Pasou o resto da vida no retiro dun convento.
* solteiroSolteiro aínda, dunha dama cuxo nome permaneceu no anonimato, nacéralle unha filla, Joana, morta aos oito anos, que viviu sempre reclusa no convento de lasdas Angustias en Madrid.
* deDe Diana de Talanga, señora de Sorrento: naceulle outra filla bastarda tamén chamada Xoana de Austria, que morrería en 1650, casada co Príncipe de Butera.