República Popular da China: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Cambio o modelo: Cita publicación
Banjo (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 65:
 
== Etimoloxía ==
A verba «China» deriva do [[lingua persa|persa]] ''Cin'' (چین), a cal é unha adaptación do [[Lingua sánscrita|sánscrito]] ''Cīna'' (चीन).<ref name="AmHer">"{{cita web|url=http://dictionary.reference.com/browse/China?qsrc=2888 |título= China|editor= Houghton-Mifflin|data= 2000|obra= The American Heritage Dictionary of the English Language|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|lingua= inglés}}</ref> O primeiro rexistro deste termo data de [[1516]], no diario do explorador portugués [[Duarte Barbosa]].<ref>{{cita libro|título= Oxford English Dictionary|ano= 1989|isbn= 0-19-957315-8|lingua= inglés}}</ref><ref>{{cita libro|url=http://books.google.com.vn/books?id=edzW9fuOF-cC&pg=PA211&dq=#v=onepage&q=%22Very%20Great%20Kingdom%20of%20China%22&f=false|título=The Book of Duarte Barbosa|url-capítulo=http://purl.pt/435/|capítulo=O Grande Reino da China|isbn=81-206-0451-2.|lingua=portugués e inglés|apelidos=Barbosa|nome=Duarte|ano=1516}}</ref> Crese que a palabra provén do nome da [[dinastía Qin]] (秦, ''Chin'').<ref>{{cita web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=China&allowed_in_frame=0|título=China|obra=Online Etymology Dictionary|lingua= inglés|fechaaccesodata-acceso= 14 de xaneiro de 2014|apelidos= Harper|nome= Douglas|data= 2001}}</ref>
 
O nome oficial do país é República Popular da China (s=中华人民共和国, p=Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó), aínda que as dinastías e gobernos anteriores cambiaron o nome oficial do país en numerosas ocasións. Os nomes comúns para o país en chinés son ''Zhongguó'' (s=中国|中国]], de ''zhong'', ‘central’ ou ‘medio’, e ''guó'', ‘estado’ ou ‘estados’, e en tempos modernos, ‘nación’) e ''Zhonghuá'' (s=中华|中华). O termo ''Zhongguó'' apareceu en varios textos antigos, como o ''[[Clásico de historia]]'' do século -VI,<ref>{{cita web|url= https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%B0%9A%E6%9B%B8/%E6%A2%93%E6%9D%90|título=《尚書•梓材》|cita=「皇天既付中國民越厥疆土于先王」|lingua= chino|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|obra= [[Wikisource]]}}</ref> e en tempos pre-imperiais empregábase como un concepto cultural para distinguir as tribos [[Huaxia]] dos «bárbaros». Este termo, que pode ser singular ou plural, referíase a un grupo de estados ou provincias da [[Chaira Central (China)|Chaira Central]], pero utilizouse para denominar a todo o país ata o século XIX. Os chineses non foron os únicos en percibir o seu país como o «centro» do mundo, xa que outras civilizacións aplicaron o mesmo pensamento ós seus territorios.<ref>{{cita Harvard|Wilkinson|2000|p= 132|sp=sí}}</ref>
Liña 108:
O oriente, a costa e o sur teñen un [[clima subtropical]] húmido. É un clima cálido dominado polos monzóns e ocasionalmente chegan ventos polares da zona de [[Siberia]]. As temperaturas oscilan entre os 15 e os 30&nbsp;°C e as precipitacións varían moito: máis de 1000&nbsp;mm no sur e menos de 500&nbsp;mm no norte.<ref name=UV/> O [[clima continental]] húmido aparece no noreste do país e nas zonas de transición entre o clima seco e o subtropical húmido; as precipitacións son menos abondosas —entre 500&nbsp;mm e 800&nbsp;mm anuais—, e as temperaturas son calorosas no [[verán]] e moi frías no [[inverno]], pola influencia do [[Anticiclón de Siberia|anticiclón siberiano]]. En ocasións chegan masas de aire do clima subtropical húmido que traen chuvias e temperaturas cálidas canda si.<ref name=UV/>
 
Un dos principais problemas ambientais na China é a continua [[desertificación|expansión dos seus desertos]], particularmente o [[deserto do Gobi]].<ref>{{cita web|título=Fighting Desertification|url=http://www.forbes.com/sites/terrywaghorn/2011/03/07/fighting-desertification/|obra=Forbes|data=7 de marzo de 2011|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|lingua= inglés|apelidos= Waghorn|nome= Terry}}</ref><ref name="Ref_au">{{cita web|url= http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4915690.stm|título= Beijing hit by eighth sandstorm|autor= BBC News|data= 17 de abril de 2006|obra= BBC.co.uk|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|lingua= inglés}}</ref> Aínda que as barreiras de árbores plantadas dende a década de 1970 reduciron a frecuencia das [[tormenta de area|tormentas de area]], as secas prolongadas, o esgotamento dos acuíferos co descenso do nivel freático continúan e provocan [[pó asiático|tormentas de pó]] que invaden o norte da China cada primavera, e que en ocasións se esparexen a outras partes do Lonxano Oriente, incluíndo Corea e Xapón. De acordo co supervisor de medio ambiente Sepa, China perde 4.000&nbsp;km² por ano por mor da desertificación.<ref name="Ref_av">{{cita web|url= http://www.independent.co.uk/news/world/asia/the-gathering-sandstorm-encroaching-desert-missing-water-399653.html|título= The gathering sandstorm: "Encroaching desert, missing water"|apelidos= Coonan|nome= Clifford|data= 9 de novembro de 2007|obra= The Independent|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|lingua= inglés|urlarchivourl-arquivo= http://wayback.archive.org/web/20080424052106/http://www.independent.co.uk/news/world/asia/the-gathering-sandstorm-encroaching-desert-missing-water-399653.html|fechaarchivodata-arquivo= 24 de abril de 2008}}</ref> A calidade da auga, a [[erosión]] e o descontrol da contaminación convertéronse en problemas importantes que afectan as relacións da China con outros países. O derretemento dos [[glaciar]]es no [[Himalaia]] podería levar a unha seca que afectaría a centos de millóns de persoas.<ref name="Ref_aw">{{cita web|url=http://www.msnbc.msn.com/id/27894721/|título=Himalaya glaciers melting much faster|autor=MSNBC|data=24 de novembro de 2008|dataacceso= 14 de xaneiro de 2014|lingua= inglés|obra= MSN.com}}</ref>
 
=== Flora e fauna ===