|
|nota =
}}
'''Giorgio Vasari''', nado en [[Arezzo]] o [[30 de xullo]] de [[1511]] e finado en [[Florencia]] o [[27 de xuño]] de [[1574]], foi un [[escritor]], [[Pintura|pintor]] e [[arquitecto]] [[Italia|italiano]]. Nacido nunha familia modesta, foi autor dunha aprezada escolma biográfica titulada ''Vida dos máis excelentes pintores, escultores e arquitectos'' (''[[Le Vitevite de' più eccellenti pittori, scultori, ede architettori]]'') (1560-1570). Esta obra ten importancia, pois nela puxo as bases das primeiras aproximacións metodolóxicas da [[Historia da arte]].
A partir de 1553 traballa na corte dos [[Medici]]s en Florencia e funda a Academia de debuxo en [[1562]]. En [[1564]], proxecta, sempre en [[Florencia]], o [[Corredor de Vasari|"corredor"]] que une o [[Palazzo Vecchio]] con o [[Pazo Pitti]], que constrúe en 5 meses, baixo encargo de [[Cosme Iº de Toscana|Cosme I]]. Permitiu que os Médicis circulasen sen baixar á rúa para atravesar o [[Arno (río)|Arno]] pola Ponte Vella ([[Ponte Vecchio]]), cheo de admirábeis cadros (moitos autorretratos). Realizaría ademaisamais a reforma de [[Santa Maria Novella]]. En 1574 comezou a decoración da cúpula de [[Santa Maria del Fiore]], a catedral florentina, realizando as figuras próximas á lanterna, pero a súa morte fixo que a obra fose rematada por [[Federico Zuccaro]]. Fóra de Florencia, traballou en [[Pistoia]] (Santa María da Humildade) e [[Pisa]] (pazo dos Cabaleiros de Santo Estevo).
== Traxectoria ==
=== Aprendizaxe ===
[[Ficheiro:Vasari.jpg|miniatura|200px|Giorgio Vasari.]]
A idade moi temperá converteuse en alumno de [[Guglielmo da Marsiglia]] -destacado—destacado pintor de vidreiras- con obradoiro en [[Arezzo]]— a quen foi recomendado polo seu parente o pintor [[Luca Signorelli]]. AoAos dezaseis anos, o cardeal [[Silvio Passerini]] enviouno estudar a Florencia onde frecuentou o estudo do escultor [[Baccio Bandinelli]] e tratouse co círculo de [[Andrea del Sarto]] e dos seus alumnos [[Rosso Fiorentino]] e [[Jacopo Pontormo]]. En Florencia coñeceu a [[Miguel Anxo]], a quen reverenciou toda a vida, próximo a marchar a Roma, e cuxo estilo de pintura influíu nel poderosamente.
En [[1529]] visitou [[Roma]] e estudou as obras de [[Rafael Sanzio|Rafael]] e doutros artistas romanos da xeración anterior. Foi empregado regularmente por patróns da familia [[Medici|Médicis]] en Florencia e Roma e traballou tamén en [[Nápoles]], Arezzo, [[Pisa]], [[Bolonia]] e [[Módena]].
=== Fama ===
Vasari gozou dunha alta reputación durante a súa vida e amasou unha considerableconsiderábel fortuna. Tamén gozou da consideración dos seus paisanos de Arezzo, cidade dependente de Florencia, onde rematou de construír en [[1547]] unha fermosa casa, agora museo consagrado a el, a cuxa decoración dedicou moito esforzo. Foi nomeado representante do consello municipal da súa cidade natal e finalmente ostentou o cargo supremo de ''[[gonfaloniere]]''. Foi tamén coleccionista de debuxos, que nalgúns casos servíronlle para formular os xuízos artísticos que incluíu nas súas Vidas.
O [[manierismo]] de Vasari foi máis admirado durante a súa vida que despois. Débese entender que Vasari era en certo xeito un ''romántico'', lúcido e entusiasta ante o papel novo que estaba a desempeñar na arte o movemento realista no que participaba e ao que puxo nome, en certo xeito de rachadura co pasado. Non é que ao ser manierista fose un imitador, é que se trataba dun artista tan lexítimo como outros.
== Obra de arquitectura ==
ComoComa arquitecto, a súa obra principal foi a [[Galería Uffizi|Galleria degli Uffizi]] (en galego ''Galería dos Oficios''), en Florencia, edificio dun clasicismo simétrico e moi elegante. Tamén levantou a longa pasaxe que conecta os Uffizi co [[Palacio Pitti]] a través da [[Ponte Vecchio]], en 1559. Desgraciadamente fixo moito para estragar as igrexas medievais de [[Santa Maria Novella]] e [[Santa Croce]], nas que non respectou o coro e o trascoro e ás cales remodelou ao gusto manierista da época. En Roma colaborou na construción da Vila do Papa [[Xulio III, papa|Xullo III]], [[Vila Giulia]], iniciada en [[1552]], con Giacomo Barozzi da Vignola e Bartolomeo Ammanati. Varios edificios de [[Pistoia]] foron deseñados por el.
== Obra de pintura ==
Comezou os frescos da cúpula da catedral de Florencia, que non rematou. Débenselle tamén os frescos do gran salón do palaciopazo da Chancelería,Chancelaría en Roma e especialmente algúns dos frescos decorativos do [[Palazzo Vecchio]] en Florencia. En ([[1563Cronos castrando ao seu pai Urano]]). fundouComezou os frescos da cúpula da catedral de Florencia, que non acadou rematar. Cabe salientar a peza [[A adoración dos pastores|''AccademiaA adoración deldos Disegnopastores'']], enque Florencia,conserva baixounha aestreita protecciónrelación co fresco do convento de CosmeSanta IMargarita en [[Arezzo]]. O soporte de pedra que o artista elixiu conta cunha delgada preparación. O óleo matizado logra expresar unha profundidade de planos, contípico Miguelrecurso Anxodo comoBarroco cabezaNeoclásico. ''Eu lembro que realicei unha pequena pintura da instituciónnatividade ede trintaCristo, ea seiscal artistasregalei elixidosá comomiña membrosSeñora Costanza de Medici.''
En [[1563]] fundou a [[Accademia delle Arti del Disegno]] en Florencia, baixo a protección do duque [[Cosme I de Médicis]] e con [[Michelangelo]], cabeza da institución, e trinta e seis artistas elixidos coma membros.
A obra pictórica de Vasari móstrase en todo o seu esplendor no interior do Pazo Vecchio, na coñecida Sala dos Cincocentos. En 1563 a sala é encomendada a Vasari co fin de levar a cabo unha remodelación decorativa acorde coa grandeza do pazo. Coma resultado temos un impresionante salón de 52 x 23 metros, cuxas paredes están decoradas con obras do pintor: a conquista de Siena, a toma de Porto Ercole, a vitoria de Cosme I de Marciano dellaChiana, a derrota de Pisa en San Vincenzo, o ataque de Mazimilianode Austria en Livorno e Pisa atacada polas tropas de Florencia. A decoración do teito representa, en 39 paneis, os episodios máis importantes da vida de Cosme I, os barrios da cidade e, no centro, a escena do seu nomeamento como Gran Duque de Toscana. A ambos os dous lados, xunto ás paredes, encontramos seis estatuas, incluíndo o ''[[Xenio da Vitoria]]'' de Michelangelo.
Hai unha polémica pola existencia dunha obra de [[Leonardo da Vinci]] coñecida como [[A batalla de Anghiari|''A batalla de Anghiari'']], que no seu tempo se encontraría pintada ao fresco nestes muros pero que actualmente está perdida. Barállase a posibilidade de que ao redecorar a sala, Vasari ocultásea baixo as súas pinturas. Un dos elementos que reforzan esta teoría é a existencia dunha expresión italiana situada na bandeira dun dos frescos de Vasari, que di Cerca Trova (literalmente: procura e acharás).
== ''As vidas dos máis excelentes pintores, escultores e arquitectos'' ==
{{Artigo principal|Le vite de' più eccellenti pittori, scultori e architettori}}
ComoComa o primeiro historiador da arte italiano, iniciou o xénero dunha enciclopedia de biografías artísticas que continúa hoxe. Vasari acuñou o termo ''[[Renacemento]]'' («''rinascita''»), consciente do continuo renacer nas artes dende os tempos de Alberti. Publicada a súa primeira edición en [[1550]], e dedicado ao duque [[Cosme I de Médicis]]. Foi parcialmente alongado e reescrito en [[1568]] e provisto de gravados de [[Retrato pictórico|retratos]] de artistas -algúns inventados- titulado ''Le Vite de' più eccellenti architetti, pittori et scultori italiani''. O libro comeza cun prólogo técnico sobre arquitectura, escultura e pintura, agrupadas baixo a denominación de «artes do deseño» e incluía un tratado informativo e valioso sobre as técnicas empregadas nas artes. Continúa cunha introdución sobre a orixe das artes desde os pobos antigos até a Idade Media (como decadencia da arte) e presenta o Renacemento como a etapa de anovación.
Utilizou como documentación tanto os escritos sobre arte anteriores ao seu, como as notas, os recordos sobre artistas antigos e todo o material que recollera nas súas viaxes a través de Italia.
|
