Domesticación: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Liña 104:
=== Aspecto comportamental ===
[[Ficheiro:Foxterrier als Familienhund.jpg|miniatura|Un can [[fox terrier]] coa súa dona.]]
A domesticación non é só unha modificación dos tarzos físicos dunha especie, senón tamén do seu comportamento. Esta evolución consiste en primeiro lugar nun carácter menos fero ou salvaxe, unha tolerancia ou unha familiaridade máis marcada cara os humanos, e a mitigación dos comportamentos potencialmente perigosos para o home. Tamén é unha adaptación ás condicións de cría, e polo tanto ós grupos importantes e a promiscuidade, que poden ser mal tolerados polos conxéneres salvaxes.
La domesticació no és només una modificació dels caràcters físics d'una espècie, sinó també del seu comportament. Aquesta evolució consisteix en primer lloc en un caràcter menys feréstec, una tolerància o fins i tot una familiaritat més marcada envers els humans, i l'atenuació dels comportaments potencialment perillosos vers l'home. També és una adaptació a les condicions de cria, i per tant als grups importants i la promiscuïtat, que poden ser mal tolerats pels congèneres salvatges.
 
L'O [[etologiaetoloxía|etòlegetólogo]] [[Konrad Lorenz]] descriguédescribiu notablementnotablemente laa domesticaciódomesticación comcomo un empobrimentempobrecemento delsdos comportamentscomportamentos socialssociais especialitzatsespecializados en favorprol deda lahipertrofia hipertròfiadas denecesidades lesbásicas, necessitatscomo bàsiques,a comreprodución lae reproduccióa i l'alimentacióalimentación.<ref>AutobiografiaAutobiografía de Konrad Lorenz, publicada aen ''Les Prix Nobel en 1973'', editor Wilhelm Odelberg, Nobel Foundation, EstocolmEstocolmo, 1974 ([http://nobelprize.org/medicine/laureates/1973/lorenz-autobio.html VersióVersión en línialiña]). (en anglèsinglés)</ref> En efecteefecto, elo comportamentcomportamento social en generalxeral semblasemella mésmáis variatvariado ennos elsanimais animals salvatgessalvaxes que en elsnos seus congèneresconxéneres domesticatsdomesticados.<ref name=GJ>[http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=15782417 Domestication et comportement] de Jacques Goldberg, Bulletin de la Société zoologique de France, 2003, vol. 128, no. 4, pàgpáx. 89</ref>
 
EnNo elcaso casdo del goscan, l'evolucióa evolución comportamental semblasemella moltmoito mésmáis radical ie nonon esse potpode reduirreducir aá laperda pèrduado delcarácter caràcterfero feréstecou o salvatgesalvaxe. LaA capacitatcapacidade delsdos cadellscadelos de d'interpretar elsos signessinais de comunicaciócomunicación humanshumanos sembla doncsé superior aá la delsdos [[llopslobo]]s i else altresdos [[primatsprimate]]s.<ref>[http://bio.univet.hu/Salve/00news/cogni/ns-cogn-00-03-dog_cogn.html ''Mind of a dog''], ''New Scientist magazine'', 26 febrerfebreiro 2000 (en anglèsinglés).</ref> Tot iXa que en partparte poden ser elo resultatresultado d'unadunha educacióeducación o un ensinistramentadestramento, l'afeccióo agarimo que ten un goscan enverscara elo seu mestre ie laa tendènciatendencia a obeir-loobedecelo sónson caràcterscarácteres innatsinnatos sorgits dexurdidos lada domesticaciódomesticación.
 
TambéTamén s'utilitzase emprega a l'[[etologiaetoloxía]] en referènciareferencia aá ladomesticación domesticaciócando quanse esfaña parlados delstrazos caràcters comportamentalscomportamentais que permetenpermiten o hanou permèspermitiron que unaunha espècieespecie fosfose domesticada; elo principal seriasería elo caràctercarácter social d'unadunha espècieespecie. ElO fetfeito que aquestaesta espècieespecie visquésvivise en grupsgrupos jerarquitzatsxerarquizados hauriapermitiría permès aló criador exercirexercer un control sobre aquestsestes animalsanimais assumintasumindo a laposición posicióde d'elementelemento dominantdominante deldo grupgrupo.
 
=== Aspecto zootécnico ===