Domesticación: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Liña 114:
=== Aspecto zootécnico ===
{{Artigo principal|Cría selectiva}}
Actualmente, os obxectivos da domesticación de novas especies ou a mellora das [[raza]]s xa domesticadas concernen esencialmente á produción. Trátase da adaptación ás condicións de cría, a fecundidade, a velocidade de crecemento, e a cotío a calidade da [[carne]] ou doutros produtos como o [[leite]] ou a [[la]].
Actualment, els objectius de la domesticació de noves espècies o la millora de les [[raça|races]] ja domesticades concerneixen essencialment la producció. Es tracta de l'adaptació a les condicions de cria, la fecunditat, la velocitat de creixement, i sovint la qualitat de la [[carn]] o d'altres productes com la [[llet]] o la [[llana]].
 
Os rexistros máis antigos descubertos que recollen listas de liñaxes,amosando unha formalización da selección dos animais, datan do século -XVI e están escritos en [[lingua hitita]]. A selección moderna das especies recorre a ferramentas notablemente [[estatística|estatísticas]] aplicadas ós coñecementos xenéticos. Requiren dunha avaliación tan obxectiva como sexa posible dos suxeitos e unha organización rigorosa dos programas de cría, co fin de obter unha mellora do rendemento das liñaxes en función de obxectivos determinados. Estas seleccións son implementadas por organizacións especializadas.
Els registres més antics descoberts que recullen llistes de llinatges, mostrant una formalització de la selecció dels animals, daten del segle XVI aC i estan escrits en [[llengua hitita]]. La selecció moderna de les espècies de bestiar recorre a eines notablement [[estadística|estadístiques]] aplicades als coneixements genètics. Requereix una avaluació tan objectiva com sigui possible dels subjectes i una organització rigorosa dels programes de cria, per tal d'obtenir una millora del rendiment dels llinatges en funció d'objectius determinats. Aquestes seleccions són implementades per organitzacions especialitzades.
 
LaA seleccióselección sobre laa base de criteriscriterios estrictesestritos de rendimentrendemento ésé criticada pelspolos inconvenientsinconvenientes que comportaconleva, comcomo perpor exempleexemplo laa fragilitatfraxilidade delsdos subjectessuxeitos,<ref name="poulet">{{ref-cita web|url=http://www.inra.fr/internet/Produits/PA/an2000/num201/sanchez/as201.htm|títoltítulo=Croissance musculaire et fonction cardio-respiratoire chez le poulet de chair |autor=A. Sanchez, M. Plouzeau, P. Rault, M. Picard|editor=INRA|data=2000}}</ref> oou perpola l'amenaçaameaza que representa perpar laa [[biodiversitatbiodiversidade]] dedas lesrazas races domèstiquesdomñesticas, imposantimpoñendo un nombrenúmero reduïtreducido de llinatgesliñaxes. Com aComo resposta, es tendeixténdese a integrar criteriscriterios de seleccióselección mésmáis amplisamplos, comcomo araa la facilitatfacilidade de [[partparto]], aademais mésdo delrendemento rendimentó lleteraleitar ou o el creixement, en els bovinscrecemento. AquestaEsta seleccióselección tambétamén potpode intentar respondreresponder a necessitatsnecesidades moltmoi precisesprecisas, com,como enunha elredución porc,dos unaelementos reducciómáis delscontaminantes elementsdas mésfeces contaminantsdos dels excrements dels animalsanimais, que representenrepresentan un problema en sitacionssitacións de criacría intensiva.<ref>{{ref-cita web|url=http://www.omafra.gov.on.ca/french/research/environment/compendium/other.htm|títoltítulo= Compendium des recherches sur l'environnement financées par le MAAO Autres recherches en environnement (EN)|editor=omafra.gov.on.ca}}</ref> D'altraPor outra banda, lesas varietatsvariedades pocpouco seleccionadesseleccionadas (anomenadeschamadas «rústiquesrústicas») sónson reconegudesrecoñecodes nonon solament com acomo recursos genèticsxenéticos potencialspotenciais, sinósenón tambétamén perpola la sevasúa adaptacióadaptación a determinatsdeterminados modesxeitos oou sistemes de criacría [[ramaderiagandería intensiva|intensiva]]. ElO [[Centre national de la recherche scientifique|CNRS]] [[FrançaFrancia|francèsfrancés]] calculàcalculou elno 2005 que elo 50% dedas lesrazas racesde d'ocellspaxaros domèsticsdomésticos es trobenestán en viavía d'extincióde extinción.<ref>{{ref-cita web|url=http://www2.cnrs.fr/presse/journal/2105.htm|títoltítulo=Une cryobanque pour les oiseaux domestiques|editor=le journal du CNRS|data= N°183, abril del 2005}}</ref> Així doncs, laA seleccióselección delsdos animalsanimais estàestá relacionada ambcuns unsobxectivos objectius ie un tipustipo de criacría determinatsdeterminados. A mésAdemais, si lesas organitzacionsorganizacións especialitzadesespecializadas s'encarreguense deencargan lada seleccióselección, aixòisto potpode reduirreducir l'autonomiaa delsautonomía productorsdos iprodutores deixar-lose endeixalos unanunha situaciósituación de dependènciadependencia enverscara aquestesestas organitzacionsorganizacións, especialmentespecialmente pel queno fatocante aló tipustipo de produccióprodución.
 
MalgratMalia aquestsestes límitslímites, laa seleccióselección actual ten unaunha gran eficàciaeficacia. ElO progrésprogreso genèticxenético obtingutobtido potpode ser significatiusignificativo sobre un períodeperíodo d'unsduns anysanps, cosacousa que demostraamosa que laa transformaciótransformación dedas lesespecies espèciesdomésticas domèstiquesnon noestá està ninin de bonlonxe tros acabadarematada. Els esforçosOs tambéesforzos estamén concentrense enconcentran lesnas novesnovas espèciesespecies criadescriadas, especialmentespecialmente [[peixospeixe]]s.
 
=== Aspecto cultural ===