Pardo de Cela: Diferenzas entre revisións

|tamaño de imaxe = 200220 px

'''Pedro Pardo de Cela Aguiar e Ribadeneira''', coñecido como don '''Pedro Pardo de Cela''', nado en [[Betanzos]] cara ao [[1425]] e degolado en [[Mondoñedo]] o [[17 de decembro]] de [[1483]]<ref>Ou o 3 de outubro, segundo o testamento presentado en 2013: [http://www.culturagalega.org/noticia.php?id=22098&soportal= presentado"Descobren eno 2013testamento de Pardo de Cela. O Mariscal morreu o 3 de outubro de 1483 e tiña un fillo ilexítimo"] 23/6/2015, culturagalega.gal.</ref>, foi un [[mariscal]] galego medieval, decapitado diante da [[catedral de Mondoñedo|catedral mindoniense]] por mandato do gobernador do [[reino de Galicia|reino]] nomeado polos [[Reis Católicos]].

[[Ficheiro:CasteloCastrodouro.JPG|miniatura|dereita|240px250px|Torre do [[castelo de Castrodouro]], e ruínas das murallas ao fondo.]]

{{cita|Pedro Pardo Mariscal, cuya casa era de muy buenas cinquenta lanças, y que ajuntaba quatro o çinco mil peones.<ref>[[Vasco da Ponte]]. ''Recuento de las casas antiguas del reino de Galicia''. Parágrafo. 180.</ref>}}

{{cita|Desde que fue gran señor el mariscal Pedro Pardo, casó su hija Beatriz con Pedro de Bolaño, y sacóse toda la casa de Ribadeneyra,..<ref>[[Vasco da Ponte]]. ''Recuento de las casas antiguas del reino de Galicia''. Par. 114.</ref>}}

{{Cita|... e dize el dicho testigo que al dicho tienpo Pardo de Cela, mariscal, dixera al dicho Conde que ynchiese los carballos de los dichos basallos, e quel dicho Conde dixera que no queria, que no se abia de mantener de los carballos<ref>Preito Tabera - Fonseca, Folio 341.</ref>}}

Ao finalizar a revolta co restabelecementorestablecemento da nobreza e da [[Santa Irmandade]], aínda ficaron preitos pendentes, en [[1467]] a Condesa de Santa Marta queixábase á irmandade:

{{Cita|... Pedro Pardo e Diego Dandrada, fijo de Ferán Peres Dandrada, injustamente e por fuerça e contra voluntad mia e del dicho conde, mi fijo, nos çercaron e tomaron la nuestra villa e fortalesa de Santa Marta de Hortigueira... e nos la tienen asy tomada...<ref>Archivo Histórico Nacional, diversos, Colección diplomática, Ed. Pardo de Guevara y Valdés: ''Notas para una relectura del fenómeno hermandino de 1467''.</ref>}}

{{Cita|...agora el Conde de Lemos ... et Pedro Pardo ... et otros algunos caballeros et comenderos, con favor de Juan de Vivero et de otros caballeros que fueron en desfacer la hermandad, fazen a la villa y vezinos della toda guerra et mal et daño, robandoles las iglesias et prendiendolos et rescatandolos.<ref>Archivo Histórico Nacional, diversos, Colección diplomática, Ed. Villaamil y Castro "El Mariscal Pardo de Cela", en ''Galicia Histórica'', I, páxinas 83-98.</ref>}}

[[Ficheiro:Isabel la Católica-2.jpg|miniatura|dereita|A raíña [[Isabel I de Castela|Sabela]] era curmá de [[Isabel de Castro]], a muller de Pero Pardo.]]

Á morte de [[Henrique IV de Castela]], a maioría da nobreza castelá apoiou a causa de [[Isabel de Castela]], acusando á filla do rei [[Xoana a Beltranexa|Xoana]] de ser filla ilexítima de [[Beltrán de la Cueva]] e alcumándoa ''la Beltraneja''. A nobreza galega en xeral apoiou á herdeira máis lexítima que ademais supoñía a unión dos reinos de Castela e Portugal fronte á unión con Aragón. Pardo de Cela, xunto coa súa familia política e o bispo [[Alonso I de Fonseca]], puxéronse da parte de Isabel e parece que o mariscal chegou a combater en [[Zamora]]. Participou tamén xunto a Fonseca no cerco a [[Pontevedra]] de 1476.

O seu apoio a [[Isabel a Católica]] contra a pretendente lexítima [[Xoana a Beltranexa]] foi axiña recompensada pola nova raíña ratificando todos os seus privilexios e sendo confirmado no seu cargo de alcalde de Viveiro. Pero o mariscal non ía acomodarse á política de control da nobreza dos novos reis e logo entrou en conflito con eles. No [[1476]] é destituído da alcaldía polos [[Reis Católicos]]. O 10 de xuño de 1478 os reis comínano a satisfacer as súas débedas coa coroa inmediatamente e o 26 dese mes [[Fernando de Aragón]] prohíbelle construír fortalezas, utilizar portos e entrar en Viveiro e na súa comarca, baixo pena de confiscación. Ese mesmo ano os Reis Católicos escriben aos concellos de Santa Marta de [[Ortigueira]] e [[Mondoñedo]] para que non o deixen entrar nas súas lindes. É neste clima de enfrontamento cos cidadáns e coa coroa que chega a Galiza en [[1480]] [[Fernando de Acuña]] con ordes claras de pacificar o reino e restabelecer os dereitos usurpados, como lle escribiu a raíña ese mesmo ano:

{{Cita|en el reino de Galicia ay muchas fortalezas roqueras e otras casas fuertes en que se an fecho muchos daños, e robos, e muertes... por ende mandamos que todas las fortalezas e casa fuertes que bos entendierades que son dañosas.. sin dilaçión alguna las tomedes e derribedes<ref>L.Laura Fernández Vega, ''La Real Audiencia de Galicia'', [[Deputación Provincial de Ada Coruña]], 1982 pp8pp 8-9.</ref>}}

Aínda así a súa persecución continúa. En 1483 cae a fortaleza da Frouseira e o 7 decembro é detido na casa de Fonsa Yáñez en [[O Castro de Ouro, Alfoz|Castrodouro]] (no actual concello de [[Alfoz]], [[Lugo]]) e lévano preso a [[Mondoñedo]], onde dez días despois lle cortan a cabeza "por cruel e poderoso", segundo palabras do Poder Real.

[[Ficheiro:Catholic monarch territories-1500.jpg|miniatura|dereita|400px300px|Mapa dos reinos e territorios gobernados polos [[Reis Católicos]] arredor do ano 1500. A dúas cores os reinos que foron sometidos ou anexiadosanexados no seu mandato; [[reino de Galicia|Galicia]], [[reino de Navarra|Navarra]] e [[reino de Granada|Granada]].]]

{{cita|'''442'''. Y don Fernando de Acuña arto tenia que haçer, porque tenia çercado a Pedro Pardo en Pena Frouseira... '''443'''. Esto lo causaba que los señores eran todos a una, y teniendo por caveza mayor al conde viejo de Lemos don Pedro Alvarez de Cabreyra, que en toda cosa los ayudaba. Mas dende un año se fallesçió, que era lumbre y luz de los cavalleros de Galiçia. Y dende a seis meses cortaron la cabeça a Pedro Pardo o mariscal. Y todos los señores se reçelaban.<ref>[[Vasco da Ponte]]. ''Recuento de las casas antiguas del reino de Galicia ''.</ref>}} Isto apoia a teoría de que Acuña, incapaz de controlar o territorio aproveitou un momento de debilidade dos seus opoñentes coa morte do Conde de Lemos para dar un golpe de forza e intentar subxugar á nobreza rebelde. Isto concorda co feito de que Fernando de Acuña foi deposto do seu cargo a comezos do ano seguinte, aínda que non perdeu a confianza dos reis e acabaría os seus días como [[vicerrei]] en [[Sicilia]].

[[Ficheiro:A Mariscala.JPG|miniatura|dereita|200px|A Mariscala, cadea que a tradición di que mantivo preso a Pardo de Cela.]]

Segundo a lenda os mandatarios reais tramaron a traizón da Frouseira ante a imposibilidade de poder conquistala. A Pardo de Cela teríano vendido os 23 criados que defendían a fortaleza. Os "[[cantares]]" din que o traidor foi Roi Cofano do Valadouro. A rexa loita durante tres anos na [[Frouseira]], a traizón dos criados e oa degolamentodegolación, coas semellanzas á morte de [[Cristo|Xesús]], convérteno axiña en "mito" e comeza a ser trobado en feiras e mercados.

[[Ficheiro:Ponte Pasatempo.jpg|miniatura|dereita|245px|A Ponte do Pasatempo en [[Mondoñedo]].]]

Non obstante, a lenda máis tradicionalmente asentada en torno á execución do Mariscal, di que a súa muller, Isabel de Castro traía con ela o perdón real cando foi entretida nun lugar coñecido coma a "'''Ponte do Pasatempo'''" polas xentes do bispo de [[Mondoñedo]], inimigo do Mariscal. Porén, a execución estaríase a consumar e a cabeza do mariscal, xa desprendida do corpo, estaría a rodar polos banzos do cadafalso, mentres os seus beizos aínda pronunciaban as verbas "''credo, credo, credo''".<ref>[http://www.pangalaica.com/britonia/contos/cela2.htm A execución do Marechal Pero Pardo de Cela].</ref>.

Actualmente, a Ponte do Pasatempo é aínda un lugar visitado de [[Mondoñedo]] e a lenda en torno á morte do Mariscal ten feito correr ríos de tinta en forma de poemas, cancións, novelas, ensaios histórico-lendarios e análises científico-históricas destinados a esclarecer que parte podería ter de verdade a lenda de Pardo de Cela.

O único que sabemos dos últimos meses do Mariscal é grazas á chamada "[[Relazón da carta executoria]]" (da cal existen tres versións, dúas en galego e unha en castelán). Unha ''Relazón'' foi atopada no pazo dos [[Taboi, Outeiro de Rei|Taboi]], concello de [[Outeiro de Rei]], e escrita con case toda seguridade por un membro da familia dos Saavedra, aló polo ano [[1515]].

[[Ficheiro:MondonhedoCatedral.jpeg|miniatura|240px|dereita250px|Pero Pardo foi degolado publicamente na praza de [[Mondoñedo]] fronte á [[catedral de Mondoñedo|catedral]]]]

Parece que foi exactamente así como di a "Relazón" pois, ao facer unhas obras na [[Catedral de Mondoñedo|catedral mindoniense]] o día [[16 de marzo]] de [[1965]], quedou ao descuberto unha sepultura co escudo de armas do Mariscal e coa inscrición '''Pardo de Cela arno de Viveiro''' no mesmo sitio que sinala o documento. Levantada a lápida, apareceron tres cranios cos ósos correspondentes e, debaixo deles, os restos do citado arcediago, Xoán Pardo de Cela, que morreu no [[1613]].

Co gallo destas obras trasladouse a lápida do Mariscal a outro sitio da [[Catedral de Mondoñedo|Catedral mindoniense]]. Concretamente púxose enfronte da capela da Virxe Inglesa. Durante este traslado deteriorouse a lápida: aínda hoxe ten cemento enriba e na actualidade é ilexible. A colocación orixinal da tumba era xunto a ''o Pulpito do Evangeo, e porta da Capela mor da Catedral'' segundo a familia Saavedra.

* [[Castelo da Frouxeira|A Frouseira]]

* [http://www.celtiberia.net/articulo.asp?id=1463 Ideas"El sobremariscal aPedro súaPardo vidade Cela"] celtiberia.net, 19/8/2005 {{es}}.