Samartín del Rei Aurelio: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot - borrado de comas antes de etcétera [http://academia.gal/dicionario#searchNoun.do?nounTitle=etc%C3%A9tera] |
Sen resumo de edición |
||
Liña 1:
'''San Martín del Rey Aurelio''' (''Samartín del Rei Aurelio'' en [[lingua asturiana|asturiano]]) é un [[concello]] e cidade
Foi segundo as fontes corte dos primeiros señores territoriais asturianos, atópase neste concello o sepulcro do [[Aurelio|Rei Aurelio]]. Segregouse de Langreo en [[1837]]. En setembro de [[2007]] aprobouse a unión administrativa das súas tres principais localidades ([[El Entrego]], [[Sotrondio]] e [[Blimea]]) nun único núcleo urbano<ref>[http://www.asturias.es/bopa/disposiciones/repositorio/LEGISLACION34/66/18/001U003NGA0002.pdf Decreto 244/2007 do Principado de Asturias]</ref>, chamado ''San Martín del Rey Aurelio''.
Liña 7:
=== Prehistoria e época romana ===
Os primeiros achados que nos mostran a presenza de vida no concello atópanse no cordal que separa o [[val do Nalón]] do de L´Agüeria de Carrocera, e é un dolmen erixido no III milenio antes de Cristo en Cámpaa L'Españal, entre A Casa e A Campeta. Nesta mesma zona, concretamente nos Cuetos, existen uns gravados [[rupestre]]s esquemáticos, varios [[túmulo]]s funerarios, así como unha pedra gravada e tres ronseis discoideas. Estes restos, xunto co machada de pedra tallada procedente da Escura ([[El Entrego]]) e que se conserva no Museo Arqueolóxico Nacional, confírmannos a presenza de tribos no concello xa na [[prehistoria]]. De final da [[idade do bronce]] ou comezos da [[idade de ferro]], foi achada nas proximidades de [[Sotrondio]] un machada do tipo de talón con dúas asas.
Os restos de [[castro (
=== Idade media e moderna ===
Liña 19 ⟶ 18:
No ano [[1075]] o Rei [[Afonso VI de León|Afonso VI]] doa á igrexa de San Salvador de [[Oviedo]] a súa xurisdición de Langreo, entre a que se inclúe o actual termo de San Martín. Os infanzones oponse a esta doazón e pleitean co Rei, perde a nobreza e pasa o concello a depender da mitra Ovetense. Con todo, aquela seguiu gozando dos terreos emparentando máis tarde con outras liñaxes como Bernaldo de Quirós, Jove ou Miranda, quedando diversos casaróns e escudos que corroboran estes feitos.
[[Ficheiro:Lentregu3.jpg|miniatura|280px|[[O Entrego]]]]
No documento que recolle a "confederación en xura", realizada no Mosteiro de la Vega (Oviedo), en [[1367]], por varios concellos asturianos para defender a causa de [[Pedro I de Castela|Pedro I]] contra o seu irmán bastardo [[Enrique de Trastámara]], aparece a firma dun descendente dos infanzones, Don Pedro Peláez de Sanfrechoso. No ano [[1388]], grazas a un convenio efectuado entre o Bispo de Oviedo coas xentes do Alfoz de Langreo, outórgaselles un permiso para fundar unha poboa rexida polo foro de [[Benavente, Zamora|Benavente]], aparecendo nomeado como "San Martín do Rei Orellán". Porén, as persoas do val seguen pertencendo
No ano 1650 chegan a San Martín varios segundoxénitos da familia Lamuño provenientes do [[Señorío de Salas]], ([[Señorío]] que posuía dita familia), adquirindo terras e muíños na zona.
=== Século XIX en diante ===
Liña 26:
Durante a [[guerra da Independencia española]] de comezos do [[século XIX]], as tropas francesas queiman e destrúen a casa da familia García Bernaldo, como represalia á morte dun dos seus soldados. Pouco despois tras o pronunciamiento de [[Rafael de Rega|Rego]] en [[1820]], ao amparo das disposicións relativas a Municipios contidas na [[Constitución de Cádiz|Constitución de Cádiz de 1812]], os pobos de San Martín piden e obteñen do goberno da Nación a súa independencia do concello de [[Langreo]], pasando a constituírse en Concello. Con todo, a reacción absolutista de 1823 o reintegra de novo ao municipio ao que secularmente había estado unido ata que, grazas ao apoio das tropas [[liberais]] á raíña [[Isabel II de España|Isabel II]], establécese como concello independente, con capital na localidade de [[Sotrondio]], San Martín del Rey Aurelio. Aínda que a zona de Mieres e Langreo foi centro de partidas carlistas, a zona de San Martín mantívose relativamente limpa das mesmas.
O [[século XX]] estivo marcado pola proclamación da [[
En 2007 aprobouse o Decreto Lei que unifica as poboacións de [[Sotrondio]], [[O Entrego]] e [[Blimea]] nunha única cidade, San Martín del Rey Aurelio, capital do municipio. E en febreiro de 2008 apróbase a súa toponimia actual.
== Xeografía ==
O municipio estrutúrase ao redor dunha serie de [[val]]es e [[cordal]]é cuxas augas verten ao río Nalón, que atravesa o concello pola súa banda central cunha orientación Sueste-Noroeste. A altitude media que alcanza o concello nas súas zonas chairas é de 340 metros, en contraposición dos 1.000 metros das serras que serven de límites. Este conxunto partindo da Camperona e no sentido das agullas do reloxo, é o seguinte: o Cordal de Bimenes que se estende desde o pico A Coroña, situado na Camperona, ata o pico O Rasu, á beira da Casa. As augas que se verten neste cordal, separan o Concello do de Bimenes. Logo temos a Costa A Faya que comprende desde o pico O Rasu ata Pena Corvera, encima do Nalón. A liña deste cordal fai de límite con Laviana ao Norte do río Nalón. Seguimos despois coa Sierra de San Mamés que vai desde as inmediacións de Sienra ata o pico Tresconceyos, chamado así porque separa os concellos de [[
▲O municipio estrutúrase ao redor dunha serie de [[val]]es e [[cordal]]é cuxas augas verten ao río Nalón, que atravesa o concello pola súa banda central cunha orientación Sueste-Noroeste. A altitude media que alcanza o concello nas súas zonas chairas é de 340 metros, en contraposición dos 1.000 metros das serras que serven de límites. Este conxunto partindo da Camperona e no sentido das agullas do reloxo, é o seguinte: o Cordal de Bimenes que se estende desde o pico A Coroña, situado na Camperona, ata o pico O Rasu, á beira da Casa. As augas que se verten neste cordal, separan o Concello do de Bimenes. Logo temos a Costa A Faya que comprende desde o pico O Rasu ata Pena Corvera, encima do Nalón. A liña deste cordal fai de límite con Laviana ao Norte do río Nalón. Seguimos despois coa Sierra de San Mamés que vai desde as inmediacións de Sienra ata o pico Tresconceyos, chamado así porque separa os concellos de [[Laviana (Asturias)|Laviana]], [[Mieres, Asturias|Mieres]] e San Martín del Rey Aurelio, e é a continuación cara ao Sur da Costa a Faya, sendo tamén límite con Laviana. O próximo cordal é o de Urbiés que empeza no pico Tresconceyos, e finaliza no pico As Cruces, onde coinciden os termos de Mieres, Langreo e S.M.R.A. O límite con Langreo fórmao o río Villar. Para rematar atopamos o cordal de Bimenes que enlaza co Bimenes no picu A Coroña. Estes cordales forman estreitos vales nos que se asentan os principais núcleos de poboación. Os máis importantes son os seguintes: O Val de San Mamés, Val da Cerezal, Val da Invernal e o Val de Bédavo, ao Sur do río Nalón. E os vales de San Vicente, Lantero, A Magdalena, A Encarnada, L´Agüeria de Blimea, L´Agüeria de Carrocera polo norte.
=== Xeoloxía ===
Liña 38 ⟶ 37:
=== Clima ===
Respecto do seu clima, hai que comentar que pertence ao oceánico, como no resto de Asturias, pero presenta certas peculiaridades como é un lixeiro descenso do índice medio de precipitacións anuais, algúns
▲Respecto do seu clima, hai que comentar que pertence ao oceánico, como no resto de Asturias, pero presenta certas peculiaridades como é un lixeiro descenso do índice medio de precipitacións anuais, algúns carácteres moi atenuados do clima continental.
=== Vexetación ===
A súa vexetación sufriu grandes recortes, por culpa sobre todo das tallas indiscriminadas de árbores, aínda que aínda é posible observar algunhas manchas boscosas de [[Castanea|castaños]] e verdes [[pradería]]s.
Liña 56 ⟶ 53:
A poboación de San Martín del Rey Aurelio crece durante finais do [[século XIX]] e comezos do [[século XX|XX]] grazas a que a actividade económica aumentaba e a economía agraria transformábase en mineira. Esta tendencia invístese nestes últimos anos, debido sobre todo á crise da minería.
Deste xeito observamos como en 1837 a poboación do concello é de 2.155 persoas que se mantén constante ata 1850 no que se produce un aumento significativo, ao duplicar a poboación grazas á actividade mineira. A medida que avanza o século, a poboación mantén o seu crecemento, sendo esta máis perentorio no último decenio, debido ao aumento da produción de carbón desta década, e na primeira do século XX. Esta tendencia tivo un parón durante a época de [[Miguel Primo de Rivera|Primo de Rivera]] e a [[
== Economía ==
| |||