Pierre Simon Laplace: Diferenzas entre revisións

Nado nunha familia de granxeiros da baixa [[Normandía]], marchou estudar na [[Universidade de Caen]] onde foi recomendado a [[D'Alembert]], quen, impresionado pola súa habilidade matemática, o recomendou para un posto de profesor na Escola Militar de París en [[1767]], onde tivo entre os seus discípulos a [[Napoleón]]. En [[1785]] foi nomeado membro da [[Academia de Ciencias de Francia| Academia de Ciencias]] e en [[1795]], membro da cátedra de matemáticas do Novo Instituto das Ciencias e as Artes, que presidiría en [[1812]]. En [[1788]], casou coa xove Marie-Charlotte de Courty de Romanges, pertencente a unha familia de [[Besançon]] e 20 anos máis nova ca el, con quen tivo dous fillos: Sophie-Suzanne e Charles-Émile, nado en [[1789]] e que alcanzaría o grao de xeneral.

 

 

==Obra==

 

Atento aos descubrimentos de nebulosas realizados por [[William Herschel]] en Inglaterra, Laplace pensou que o colapso gravitatorio dunha nebulosa podería ter dado orixe á formación do Sol e que o material que orbitaba arredor do Sol podería condensarse para formar unha familia de [[planeta]]s. Esta teoría explicaba de maneira natural que todos os planetas orbiten arredor do Sol no mesmo sentido (de oeste a leste) e que as súas órbitas estean nun mesmo plano. Herschel concordou con esta idea e xeneralizouna para explicar a formación e evolución de todas as estrelas e de sistemas estelares.

 

 

A súa obra máis importante, ''Traité de mécanique céleste'' (''Tratado de mecánica celeste'', 1799-1825, 5 vols.), é un compendio de toda a astronomía da súa época, enfocada de modo totalmente analítico, e onde perfeccionaba o modelo de Newton, que tiña algúns fenómenos pendentes de explicar, en particular algúns movementos anómalos que seguían sen solución: [[Xúpiter (planeta)|Xúpiter]] estaba sometido a unha aceleración aparente mentres que [[Saturno (planeta)|Saturno]] parecía frearse pouco a pouco e a [[Lúa]] tamén mostraba un movemento acelerado. Se estes movementos continuaban indefinidamente, Saturno caería sobre o Sol, Xúpiter escaparía do sistema solar e a Lúa caería sobre a Terra. Con tan só 23 anos de idade, Laplace demostrou que a aceleración de Xúpiter e o freado de Saturno eran movementos periódicos. Os longuísimos períodos (arredor de mil anos) fixeran crer ata entón que estas variacións eran continuas e indefinidas ('seculares'); en [[1785]] demostrou que tales anomalías se debían á posición relativa de Xúpiter e Saturno respecto do Sol. Todo iso necesitou dunha cantidade enorme de cálculos moi detallados. En [[1787]] Laplace demostrou que o movemento anómalo da Lúa tamén era oscilatorio e que estaba ocasionado por pequenos efectos (de 'segunda orde') no sistema triplo Sol-Terra-Lúa. As variacións eran periódicas e, polo tanto, o sistema solar debía ser estable e autorregulado. Todas estas ideas recolléronse na súa obra ''Exposition du système du monde'' publicada en 1796.

Laplace creou unha curiosa fórmula para expresar a [[probabilidade]] de que o [[Sol]] saíra polo horizonte. El dicía que a probabilidade era de <math>(d+1)/(d+2)</math>, onde d é o número de días que o sol saíu no pasado. Laplace dicía que esta fórmula, que era coñecida como a [[regra de sucesión]], podía aplicarse en todos os casos onde non sabemos nada, ou onde o que coñeciamos foi cambiado polo que non. Aínda é usada como un estimador da probabilidade dun evento, se sabemos o lugar do evento, pero só temos moi poucas mostras del.

 

Laplace cría fortemente no [[determinismo]] causal, tal como pode apreciarse na seguinte cita:

 

{{cita|Podemos mirar o estado presente do universo como o efecto do pasado e a causa do seu futuro. Poderíase concebir un intelecto que en cualquera momento dado coñecera todas as forzas que animan a [[natureza]] e as posicións dos seres que a compoñen; se este intelecto fora o suficientemente amplo como para someter os datos a análise, podería condensar nunha sinxela fórmula o movimento dos grandes corpos do universo e do átomo máis lixeiro; para tal intelecto nada podería ser incerto e o futuro así como o pasado estarían fronte aos seus ollos.}}

 

Este intelecto refírese o ''demo de Laplace'' (cf. [[demo de Maxwell]]). Os descubrimentos da [[física]] moderna, especialmente a [[Mecánica cuántica|física cuántica]] e o [[principio de incertidume]] proban que a existencia de tal intelecto é imposible polo menos en principio.