Natureza: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Cambio o modelo: Cite book |
m Bot: Substitución automática de texto (-\|[ ]*[Uu]bicaci[oó]n[ ]*= +|lugar=) |
||
Liña 27:
=== Perspectiva histórica ===
{{Artigo principal|Historia da Terra}}
[[Ficheiro:Hyperia.jpg|miniatura|dereita|250px|<center>O [[plancto]] existe polo menos fai 2.000 millóns de anos.<ref>{{Cita libro|apelidos=Margulis |nome=Lynn |coautores=Dorian Sagan |ano=1995 |título=What is Life?|publicación=Simon & Schuster |
Os científicos recolleron información polo miúdo sobre o pasado do planeta baseándose nas probas dispoñibles. Crese que a [[Terra]] formouse hai uns 4.550 millóns de anos a partir da [[nebulosa protosolar]], ao mesmo tempo que o [[Sol]] e os outros planetas<ref>{{Cita libro|nome=G. Brent |apelido=Dalrymple |ano=1991 |título=The Age of the Earth |publicación=Stanford University Press |
Nun comezo a capa exterior do planeta era de material en estado líquido ou rocha fundida, pero paseniñamente foise arrefriando ata constituír unha codia sólida. As emisións de gases e a actividade [[volcán]]ica formaron a [[atmosfera terrestre|atmosfera]] inicial. A condensación do [[vapor de auga]], xunto co xeo dos [[cometa]]s que naquela época impactaban coa Terra, crearon os [[océano]]s<ref>{{Cita publicación periódica |nome=A. |apelido=Morbidelli |coautores=''et al.'' |ano=2000 |url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2000M&PS...35.1309M |título=Source Regions and Time Scales for the Delivery of Water to Earth |revista=Meteoritics & Planetary Science |volume=35 |páxinas=1309-1320}}</ref>. Crese que agora hai uns 4.000 millóns de anos produciuse un intenso proceso químico, nunhas condicións de moita enerxía, que fixo posible a aparición dunha molécula con capacidade de autoduplicarse<ref>{{Cite news | title=Earth's Oldest Mineral Grains Suggest an Early Start for Life | publisher=NASA Astrobilogy Institute | date=2001-12-24 | url=http://nai.arc.nasa.gov/news_stories/news_detail.cfm?ID=76 |accessmonthday=24 de maig|accessyear=2006}}</ref>.
Liña 35:
* [[Pannotia]]. Máis tarde, os continentes volvéronse a unir formando Pannotia, que se dividiu hai uns 540 millóns de anos.
* [[Panxea]]. O derradeiro supercontinente do que se teñen probas é Panxea, que comezou a separarse fai uns 180 millóns de anos<ref>{{Cita publicación periódica |nome=J.B. |apelido=Murphy |coautores=R.D. Nance |ano=2004 |url=http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/34004;jsessionid=aaa4W2jLnnG9QG |título=How do supercontinents assemble? |revista=American Scientist |volume=92 |doi=10.1511/2004.4.324 |páxinas=324-333}}</ref>.
[[Ficheiro:ChampiEnForet.jpg|miniatura|dereita|250px|As [[planta]]s e os [[Fungi|fungos]] forman parte da natureza polo menos dende hai 400 millóns de anos. Conseguiron adaptarse conforme os continentes fóronse desprazando ao mesmo tempo que o clima estaba a mudar<ref>{{Cite web |last=Colebrook |first=Michael |title=Chronology of Earth History |work=Cosmology and The Universe Story |url=http://www.greenspirit.org.uk/resources/chronology.htm |accessmonthday=21 de setembre|accessyear=2006}}</ref><ref>{{Cita libro |apelido=Stanley |nome=Steven M. |ano=1999 |título=Earth System History |publicación=W.H. Freeman |
Hai uns cantos millóns de anos, unha especie de pequeno [[simio]] [[África|africán]] adquiriu a capacidade de porse en pé e camiñar ergueito<ref>{{Cita libro |apelido=Margulis |nome=Lynn |coautores=Dorian Sagan |ano=1995 |title=What is Life? |publicación=Simon & Schuster |localización=New York |id=ISBN 0-684-81326-2}}</ref>. A evolución posterior da vida humana e o desenvolvemento da [[agricultura]] e da [[civilización]] permitiron aos humanos actuar sobre a Terra dun xeito moito máis intenso do que calquera forma de vida anterior, nun espazo de tempo relativamente curto. As accións humanas inflúen de xeito drástico na natureza en xeral e, en particular, nas outras formas de vida e no clima global do planeta, se se compara coa duración doutro grande proceso climático, a [[catástrofe do osíxeno]], producida durante o período [[Sideria]] debido á grande proliferación de [[alga]]s, necesitou 300 millóns de anos para chegar ao seu punto álxido.
| |||