Álvar Núñez Cabeza de Vaca: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
m Bot: Substitución automática de texto (-\|[ ]*[Aa]ño[ ]*= +|ano=); cambios estética
Liña 24:
Explorou a costa [[sur]] de [[Norteamérica]] desde a actual [[Florida]] pasando por [[Alabama]], [[Mississippi]] e [[Luisiana]], e explorou [[Texas]], [[Novo México]], [[Arizona]]<ref>{{cita web|autor=New Perspectives on the West|título=Alvar Nuñez Cabeza de Vaca|url=http://www.pbs.org/weta/thewest/people/a_c/cabezadevaca.htm}}</ref><ref>{{cita web|autor=Donald E. Sheppard|título=Cabeza de Vaca in Texas, New Mexico and Arizona|url=http://floridahistory.com/vaca-3.html}}</ref> e no [[norte]] de [[México]] ata chegar ao [[Golfo de California]], territorios que pasaron a anexionarse a [[Imperio Español]] dentro do [[Vicerreinado de Nova España]]. O [[rei]] [[Carlos I de España]] outorgoulle o título de [[adiantado]] e o nomeou capitán xeneral e gobernador do [[Río da Prata]], ''[[río Paraná|Paranáguazu]]'' e os seus anexos.<ref>{{cita web|url=http://archivo.abc.com.py/2004-10-24/articulos/140565/el-quincuagesimo-octavo|título=Gobernadores coloniales de la provincia del Paraguay|autor=ABC Color|editor=Luis Verón|data=24 de outubro de 2004}}</ref> Foi o primeiro europeo que describiu as [[cataratas do Iguazú]] e que explorou o curso do [[río Paraguai]].
 
== Traxectoria ==
Naceu no seo dunha familia [[fidalgo|fidalga]]. Aproximadamente en [[1512]] alistouse nas tropas da [[Liga Santa]] de [[1511]], formada por varios países, entre eles [[España]], para loitar contra [[Francia]]. Dentro da Liga Santa serviu nas campañas de [[Italia]] nas compañías de [[Bartolomé de Sierra]] e de [[Alonso de Carvajal]]. Participou na [[Batalla de Ravena]] e pouco despois pasou a ser alférez en [[Gaeta]]. Como militar loitou en conflitos acaecidos en [[España]]. En [[1520]] loitou na [[Guerra das Comunidades]] ao tempo que, orfo de pai e nai, entra ao servizo da [[Casa de Medina-Sidonia]] como mensaxeiro. Participou na [[Toma de Tordesillas]] e na [[Batalla de Villalar]]. No [[1522]] combateu na [[Batalla de Puente de la Reina]], en [[Navarra]].<ref>{{cita web|autor=Alvar Núñez Cabeza de Vaca: Un explorador del Nuevo Mundo|título=Servicio militar (1512-1526)|url=http://blogs.ua.es/alvarnunezcabezadevaca/2011/12/10/servicio-militar-1512-1526/|data=10 de decembro de 2011}}</ref>
 
=== Primeira viaxe a América ===
O [[17 de xuño]] de [[1527]], Álvar Núñez Cabeza de Vaca partiu de [[Sanlúcar de Barrameda]], rumbo a [[América]], como tesoureiro e alguacil maior na expedición que capitaneaba o gobernador [[Pánfilo de Narváez]], que tiña por obxectivo a conquista da [[Florida]] e a busca da [[Fonte da eterna xuventude]]<ref name=NAUFRAGIOS/><ref name=documental>{{cita web|autor=Diputación de Cádiz|título=La vuelta a Cádiz en 80 mundos Capítulo 5 Aventuras y desventuras de Álvar Núñez Cabeza de Vaca|url=http://www.youtube.com/watch?v=SSyi_TwLID4|data=13 de enero de 2012}}</ref> entre o [[río das Palmas]] e o [[Cabo da Florida]]. A expedición estaba composta por 600 homes e cinco barcos. En [[Santo Domingo]], 140 mariños abandonaron a expedición e en [[Cuba]] morreron 70 homes nunha forte tormenta. A expedición chegou finalmente ás costas de Florida o martes [[12 de abril]]&nbsp;de [[1528]]. Na [[bahía de Tampa]] viron casas [[indíxena]]s.<ref name=NAUFRAGIOS/>
[[Ficheiro:Expedition Cabeza de Vaca Karte.png|thumb|right|350px|Expedición de Álvar Núñez Cabeza de Vaca durante a súa primeira viaxe a América.]]
En Aguas Claras, actual [[Clearwater, Florida|Clearwater]], os [[Indíxenas de América|indioindios]]s indicáronlles aos [[España|españois]] que o ouro se encontraba "máis aló", na [[Provincia de Apalache]], na parte norte de [[Florida]]. Foron cos seus barcos ata esa rexión e botaron as áncoras para seguir a pé,<ref name=NAUFRAGIOS/> aínda que Cabeza de Vaca non estaba de acordo, ao pensar que era un territorio hostil<ref name=NAUFRAGIOS/> e que non tiñan racións nin xeito de comunicarse coas tribos que atopaban. Porén, non quixo quedarse a cuidar dos barcos para que ninguén pensara que era o temor que lle impedía continuar coa expedición e non se comprometera a súa honra. A provincia de Apalache debeu ser o nome antigo de [[Tallahassee]], ao norte de Florida, pero a paisaxe que se describe parece similar aos [[Everglades]],<ref name=NAUFRAGIOS/><ref name=documental /> que encontrase na parte sur da península. Foron polos pantanos usando balsas, a nado e o [[cabalo]] de quen se afogaba servía de alimento para os superviventes. Nesas áreas pantanosas na que o auga lles chegaba ao peito, sufriron algúns ataques de indios con frechas e tiñan que loitar cos seus arcabuces e ballestas. Os indios [[apalache]]s eran altos e ían nós, levaban uns arcos moi grandes e anchos e lanzaban frechas con moita puntería capaz de ferir aos españois a pesar das súas armaduras. Neste traxecto atoparon máis de 20 nacións indixenas. Camiño do poboado de Aute sufriron outro ataque con frechas. Desde a [[bahía de Tampa]], os españois tiveron que facer fronte a furacáns e tempestades.<ref name=documental />
 
Devoraron os cabalos que lles quedaban e foron en busca da costa, chegando á desembocadura do río San Marcos, actual [[río St Marks]] e regresaron aos barcos. Como non tiñan canóns, barcos nin materiais improvisaron fraguas con canóns de pau e peles de cervos. Posteriormente forxaron os estribos dos cabalos, espolas e materiais metálicos de ballestas e fixeron ferramentas. Con esas ferramentas cortaron madeira e fixeron cinco barcazas, que lles serviron para navegar pola costa. Seguiron cara ao leste e atoparon unha illa con canoas, nas que embarcaron, sobrevindo sobre eles outro ataque de indios que feriu a todos os membros que quedaban da expedición, incluído o propio Cabeza de Vaca, que foi ferido na cara. Navegaron 30 días pola costa ata chegar á desembocadura do río do Espírito Santo, coñecido actualmente como [[río Mississippi]]. Hoxe, non se sabe se esta expedición foi a primeira en descubrir a desembocadura do Mississippi ou devandito mérito debe atribuírse a [[Alonso Álvarez de Pineda]]. Entón sobreviñeron correntes e ventos que separaron as embarcacións e a embarcación de Cabeza de Vaca terminou na illa de [[Galveston]], que el bautizou como Illa Malhado (illa da Mala Sorte). Nese momento atopáronse el e o seu grupo sen [[Pánfilo de Narváez]] e abandonados á súa sorte.<ref name=documental />
Liña 46:
Finalmente as beiras do río Petatlán, hoxe [[río Sinaloa]], no pobo de [[Bamoa]] [[Guasave]], restableceron o contacto cun equipo de exploradores españois no ano [[1536]] a poucas leguas do asentamento [[España|español]] de [[Culiacán]].
 
==== ''Los Naufragios'' ====
Durante aquela viaxe recolleu as primeiras observacións etnográficas sobre as poboacións indíxenas do [[golfo de México]], escribindo unha narración titulada ''[[Los Naufragios]]'', considerada a primeira narración histórica sobre os territorios que hoxe corresponden aos [[Estados Unidos de América]]. A obra foi publicada no [[1542]] en [[Zamora]] e no [[1555]] en [[Valladolid]], e nela describe as súas experiencias e as dos seus tres compañeiros cos que atravesou a pe o suroeste dos actuais [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e norte de [[México]].<ref name=NAUFRAGIOS>{{Cita libro |título=Los Naufragios |nome=Álvar |apelidos=Núñez Cabeza de Vaca |ligazónautor= |coautores=José María Merino |ano=2012 |editor=Castalia Ediciones |localización=Barcelona |isbn=978-84-9740-452-5 |dataacceso=8 de febreiro de 2014 |url=}}</ref>
 
Liña 53:
Álvar Núñez Cabeza de Vaca regresou a [[España]] no [[1537]] e conseguiu que se lle outorgara o título de [[Adiantado|Segundo Adiantado]] do [[Río da Prata]]. A finais de [[1540]] iniciou desde [[Cádiz]] a súa segunda viaxe que o levou ao sur do [[América|continente americano]]. Arribou á [[illa de Santa Catarina]], no territorio español que entón era coñecido como [[La Vera]] ou [[Mbiazá]] e que correspondía á [[Gobernación do Paraguai]] e actualmente é parte do estado [[Brasil|brasileiro]] de Santa Catarina.
 
Desde esa illa partiu nunha viaxe por terra, ao longo de case cinco meses, co propósito de chegar á entón vila e forte de [[Asunción|Asunción do Paraguai]], sé da [[gobernación do Río da Prata]]. Guiado por indíxenas [[Tupí (etnia)|tupítupís]]s-[[guaraní]]s cruzou coa sua expedición a [[selva paranaense]]. Foi o primeiro [[Europa|europeo]] que descubriu e describiu as [[cataratas del Iguazú]]: {{Cita|«o río da un salto por unhas rochas abaixo moi altas, e da o agua no baixo da terra tan grande golpe que de moi lonxe pode oírse; e a espuma do auga, como cae con tanta forxa, sube no alto dos lanzas e máis»<ref>«el río da un salto por unas peñas abajo muy altas, y da el agua en lo bajo de la tierra tan grande golpe que de muy lejos se oye; y la espuma del agua, como cae con tanta fuerza, sube en alto dos lanzas y más»</ref>|}}.
 
Ao chegar a Asunción entrou en conflito cos capitáns e colonos españois alí establecidos, quen, alentados por [[Domingo Martínez de Irala]], rexeitaban a autoridade do gobernador e os seus proxectos de organizar a colonización do territorio esquecendo a busca dos tesouros dos que falaban os mitos dos indíxenas.
[[Ficheiro:CPonte Placa Alvar.JPG|thumb|Placa en recordo do descubrimento das [[cataratas do Iguazú]] por Álvar Núñez Cabeza de Vaca]]
 
O seu propósito de erradicar a [[anarquía]] e dominar aos insurxentes provocou que os descontentos se sublevaran no [[1544]] e enviaran a Cabeza de Vaca de volta a [[España]] acusado de abuso de poder na represión dos disidentes (como o incendio de Asunción de [[1543]]). En realidade, por exixir o cumprimento das [[Leis de Indias]], as que protexían aos indíxenas dos abusos dos conquistadores, entre outras medidas pouco políticas. O [[Consello de Indias]] desterrouno a [[Orán, Arxelia|Orán]] no [[1545]]. Pena que, quizá, non chegou a cumprir pos Cabeza de Vaca recorreu a sentencia e seguiu pelexando ata o final da súa vida co propósito de ver restablecido a súa honra, xa non a súa facenda.
 
Aínda que os últimos anos da súa vida son descoñecidos quizá, polos documentos atopados por algúns historiadores, crese que finou en [[Sevilla]] o [[27 de maio]] de [[1559]]. É improbable, como afirmaron outros, que tivera algún cargo relevante nos seus últimos anos. Aínda que non consta, puido tomar os hábitos e acabar os seus días nun mosteiro. <ref>{{cita libro | autor = Maura | nombre = Juan Francisco | título =El gran burlador de América: Alvar Nuñez Cabeza de Vaca | publisher = Publicaciones de Parnaseo | año ano=2008 | lugar = | url =http://parnaseo.uv.es/lemir/Textos/Maura.pdf | isbn = }}</ref>
 
== Obra ==
* ''[http://books.google.es/books?id=C61qcGUQf1gC&printsec=frontcover&dq=naufragios+cabeza+de+vaca&hl=es&sa=X&ei=x3f2UtXULqW60wXq_ICIAg&ved=0CD8Q6AEwAQ#v=onepage&q=naufragios%20cabeza%20de%20vaca&f=false Naufragios]'' {{es}}
 
== Notas ==
{{listaref}}
 
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* [http://www.sjuannavarro.com/files/losmitosculturales.pdf Los mitos culturales de la otredad. Revisiones Contemporáneas de los ''Naufragios'' de Cabeza de Vaca], Santiago Juan-Navarro. Florida International Universlty
 
=== Ligazóns externas ===
{{commonscat}}
 
{{Sucesión
| predecesor = [[Domingo Martínez de Irala]]
| título = [[Ficheiro: Flag of Cross of Burgundy.svg|30px]]<br /> [[Gobernación do Río da Prata e do Paraguai| Gobernador do Río da Prata e do Paraguai]]
| período = [[1542]] - [[1544]]
| sucesor = [[Domingo Martínez de Irala]]
}}
{{ORDENAR:Nunez Cabeza de Vaca}}
 
[[Categoría:Conquistadores]]
[[Categoría:Exploradores]]