Isabel I de Castela: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Substitución automática de texto (-\|[ ]*[Vv]olumen[ ]*= +|volume=)
m Bot: Substitución automática de texto (-\|[ ]*[Aa]ño[ ]*= +|ano=)
Liña 71:
Persoas da contorna de Isabel falsificaron unha suposta bula emitida en xuño de [[1464]] polo anterior Papa, [[Pío II, papa|Pío II]], a favor de Fernando, na que se lle permitía contraer matrimonio con calquera princesa coa que lle unise un lazo de consanguinidade de ata terceiro grado. Isabel aceptou e asináronse as capitulacións matrimoniais de Cervera, o 5 de marzo de [[1469]]. Para os esponsais e ante o temor de que Henrique IV abortase os seus plans, en maio de 1469 e coa escusa de visitar a tumba do seu irmán Afonso, que repousaba en [[Ávila]], Isabel escapou de Ocaña, onde era custodiada estreitamente por don [[Juan Pacheco]]. Pola súa banda, Fernando atravesou Castela en segredo, disfrazado de mozo de mula duns comerciantes.{{Harvnp|Losada Castro|1983|p=26}} Finalmente o [[19 de outubro]] de [[1469]] contraeron matrimonio no [[Palacio dos Vivero]] de [[Valladolid]].
 
O matrimonio custou a Isabel o enfrontamento co seu medio irmán o rei. En 1471 o papa [[Sisto IV]] enviou ao cardeal [[Alexandre VI, papa|Rodrigo de Borgia]] a España como legado papal para arranxar diversos asuntos políticos na península, entre eles este enlace. Con el trouxo a [[Bula de Simancas]], que dispensaba de consanguinidade aos príncipes Isabel e Fernando. Borgia negociou con eles: daríalles a bula a cambio de que eles lle concedesen a cidade de [[Gandia]] ao seu fillo [[Pedro Luís de Borja|Pedro Luís]]. Isabel e Fernando cumprirían o seu parte do trato en 1485..<ref>{{cita libro|apelidos=Cloulas|nome=Ivan|título=Les Borgia|añoano=1989|editorial=Éditions de Crémille|lugar=Ginebra}}, p.100</ref>
 
=== Reinado ===
Liña 111:
Porén a nobreza castelá non apoiou a Fernando e este optou por retirarse a Aragón. O goberno de Castela quedou entón para o rei [[Filipe I de Castela|Filipe I]], esposo de Xoana, pero aos poucos meses morreu repentinamente e iso levou a que Fernando fose nomeado de novo rexente.<ref>[http://www.artehistoria.jcyl.es/v2/personajes/5327.htm Reyes Católicos. Isabel y Fernando] en ArteHistoria.com</ref> Xoana foi encerrada en [[Tordesillas]] polo seu pai, que gobernou Castela ata a súa morte en [[1516]]. Sucedeulle Carlos, fillo de Xoana e neto de Isabel e Fernando.
 
Por outra banda no seu testamento Isabel pediulles aos seus sucesores que se esforzasen en conquistar para o cristianismo o Norte de África continuando a [[reconquista]] peninsular <ref name="Testamento de Isabel">{{cita publicación|apelido=Suárez Fernández|nome=Luis|título=Análisis del testamento de Isabel la Católica|publicación=Cuadernos de Historia Moderna|añoano=1992|número=13|páxinas=81-89|url=http://revistas.ucm.es/index.php/CHMO/article/download/CHMO9292110081A/23928}}</ref> e que se convertese ao cristianismo aos habitantes de América («as yslas e Terra Firme do Mar Oçéano») e tratáseselles xustamente.<ref name="Sz"/>
 
O testamento orixinal da raíña consérvase no [[Real Monasterio de Santa María de Guadalupe]]. Unha copia enviouse ao monasterio de Santa Isabel da [[Alhambra]] de [[Granada, España|Granada]]. E outra, á catedral de [[Toledo]], aínda que desde 1575 pasou ao [[Arquivo Xeral de Simancas]].<ref name="Suárez">[[Luis Suárez Fernández]], [http://historiadoreshistericos.wordpress.com/2008/11/19/analisis-al-testamento-de-isabel-la-catolica-por-luis-suarez-fernandez-ideas-mas-importantes-subrayadas/ ''Análisis del testamento de Isabel la Católica]. [[:m:s:es:Testamento_de_Isabel_la_Cat%C3%B3lica|''Testamento de la Señora Reyna Católica Doña Isabel, hecho en la villa de Medina del Campo, a doce de octubre del año 1504'']], texto en Wikisource.</ref>
Liña 119:
== Posteridade ==
[[Ficheiro:1000 pesetas of Spain 1957.jpg|miniatura|Billete de mil [[peseta]]s de 1957 cos retratos e o escudo dos reis Isabel e Fernando.]]
Durante os séculos XVI e XVII a figura de Isabel foi relativamente eclipsada na memoria histórica pola do seu marido, o rei Fernando,<ref name="Pérez">{{cita web|autor=Joseph Pérez|título=Isabel I la Católica: Biografía|url=http://www.cervantesvirtual.com/bib/portal/isabel_I/include/pisabel_biografia9aae.html?nomportal=isabel_I|dataacceso=5 de xullo de 2013}}</ref> ao que os cronistas daqueles tempos pintaban de magnánimo, afable, templado e disposto a negociar, en contraste co rigor e inflexibilidade que se proxectaba nos retratos de Isabel.{{Harvnp|Boruchoff|2003|pp=242-247}} A principios do século XIX [[Diego Clemencín]] escribiu un ''Elogio de la Reina Católica'' que por primeira vez centrouse na figura da raíña, á que colmou de virtudes, relegando ao seu marido a un segundo plano. Esta obra influíu en todos os historiadores seguintes ata polo menos mediados do século XX.<ref name="Pérez"/><ref>{{cita libro|apelidos=Ladero Quesada|nome=Miguel Ángel|título=Isabel la Católica en la Real Academia de la Historia|añoano=2004|editorial=Real Academia de la Historia|isbn=8495983540|páxinas=102-104|capítulo=Diego Clemencín. Elogio de la Reina Católica doña Isabel...}}</ref>
 
En 1815 o rei [[Fernando VII de España|Fernando VII]], tras regresar a España e restaurar o absolutismo, creou a [[orde de Isabel a Católica]], alta condecoración que segue outorgando na actualidade o goberno español. Máis tarde, os [[Liberalismo español|liberais]] e [[Romanticismo español|románticos]] españois do século XIX tenderon a ter unha imaxe positiva dos Reis Católicos, aos que consideraban os últimos monarcas nacionais.
Liña 126:
En [[1952]] foi publicado por vez primeira o texto da bula ''Si convenit'' que outorgaba a Isabel e Fernando o título de «católicos».<ref>{{cita publicación|apelido=Rey|nome=Eusebio|título=La Bula de Alejandro VI otorgando el título de «católicos» a Fernando e Isabel|publicación=[[Revista Razón y Fe|Razón y Fe]]|ano=1952|número=146|paxina=59-75, 324-347}}</ref>
 
En [[1958]] [[José García e Goldaraz]], [[Arquidioceses de Valladolid|arcebispo de Valladolid]], iniciou o proceso para a [[beatificación]] de Isabel. Creou un equipo de historiadores españois aos que encargou escribir sobre os puntos máis conflictivos da biografía da raíña. [[Luís Suárez Fernández]] encargouse da [[expulsión dos xudeus]] e como resultado do seu traballo publicou varios libros. Outros membros do equipo foron [[Antonio Rumeu de Armas]] e [[Miguel Anxo Ladero Quesada]].<ref>{{cita publicación|apelido=Zabalza|nome=Ana|título=Conversación en Madrid con Luis Suárez Fernández|publicación=Anuario de Historia de la Iglesia|añoano=1999|volume=8|páxinas=323-336|url=http://ebookbrowse.com/xunav-a090613-11113-pdf-d245799438|fechaacceso=5 de julio de 2013}}</ref> O historiador István Szászdi denunciou que os partidarios da beatificación ou algúns [[nacionalismo español|nacionalistas españois]] fixeron desaparecer documentos históricos dos arquivos que podían comprometer a [[lexitimidade]] de Isabel como raíña.<ref name="Sz"/>
 
O proceso de beatificación segue o seu curso na actualidade, sostido polo apoio económico dos herdeiros do empresario mexicano [[Pablo Díaz (empresario)|Pablo Díaz]].<ref name=Mundo2004>{{cita noticia|nome=José Manuel|apelidos=Vidal|título=El obispo judío que bloquea a la "santa"|url=http://www.elmundo.es/cronica/2004/459/1091455989.html|editorial=El Mundo|fecha=1 agosto 2004|dataacceso=24 de decembro de 2012}}</ref> Os partidarios de Isabel achacan que o Vaticano non a haxa beatificado á oposición dun «lobby xudeu».<ref name=Mundo2004/>