Miguel Primo de Rivera: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Servando2 (conversa | contribucións)
m Bot - borrado de comas antes de etcétera [http://academia.gal/dicionario#searchNoun.do?nounTitle=etc%C3%A9tera]; cambios estética
Liña 3:
[[Ficheiro:Monumento Miguel Primo de Rivera.jpg|miniatura|200px|Monumento a Miguel Primo de Rivera en [[Xerez da Fronteira]].]]
[[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 102-09414, Primo de Rivera.jpg|miniatura|dereita|150px|Miguel Primo de Rivera]]
'''Miguel Primo de Rivera y Orbaneja''', nado en [[Xerez da Fronteira]] ([[Provincia de Cádiz|Cádiz]]) o [[8 de xaneiro]] de [[1870]] e finado en [[París]] o [[16 de marzo]] de [[1930]], foi un militar e político español. Casado con Casilda Sáenz de Heredia, tivo seis fillos, destaca entre eles [[José Antonio Primo de Rivera]] creador da [[Falange Española|Falanxe]].
 
== Traxectoria ==
=== Carreira Militar ===
Ingresou na Academia Militar en [[1884]]. Foi destinado por primeira vez a [[Melilla]] en [[1893]], onde ascendeu de forma moi rápida, obtendo o grao de capitán e acadou a medalla de San Fernando. En [[1895]] tarde sería trasladado a [[Cuba]] como axudante do capitán xeneral [[Arsenio Martínez Campos|Martínez Campos]]. Desde [[Cuba]] iría a [[Filipinas]] en compaña do seu tío Fernando Primo de Rivera. Participou así nas guerras coloniais: Guerra de Cuba, na que supuxo a independencia de Filipinas, e na guerra de [[Marrocos]]. Cando regresa a [[España]] xa acadara o grao de tenente coronel. Máis tarde volvería a Marrocos en 1908, e participaría na chamada Guerra de Melilla, onde foi ferido. En 1911 alcanza o xeneralato (xeneral de brigada) e en 1913 é xa xeneral de división. Ao seu regreso a España encárgaselle o goberno militar de [[Cádiz]] (1915 - 1917). En 1919 foi ascendido a tenente xeneral.
 
Liña 13:
En [[1922]] recibe o encargo da capitanía xeneral de [[Barcelona]], onde se atopou cun clima social moi tenso e enrarecido. Noutros asuntos, os actos terroristas que acabaran coa vida do presidente do goberno [[Eduardo Dato]] ([[1921]]), ou co cardeal de Zaragoza ([[1923]]) fan que a sociedade se deteriore en España.
 
=== A ditadura ===
No [[Ditadura de Primo de Rivera|período ditatorial]] de Primo de Rivera podemos distinguir dúas etapas:
 
Liña 19:
O [[13 de setembro]] de [[1923]] Primo de Rivera, emite un manifesto en [[Barcelona]], recibindo a aprobación do rei [[Afonso XIII]] para emprender unha ditadura. Tras ser nomeado xefe do goberno polo rei, forma un [[Directorio Militar]]. Censura a prensa, sacrifica o sistema democrático e fecha o Parlamento. No ano seguinte asume persoalmente o [[Alto Comisariado de Marrocos]], e aínda que no pasado se declarara partidario de abandonar o [[Protectorado de Marrocos|Protectorado]], alíase agora co goberno de [[Francia]], e conxuntamente organizan unha campaña contra [[Abd el-Krim]], planeando o [[Desembarco de Alhucemas]] ([[1925]]); nese mesmo ano as operacións franco-españolas acabaron coa [[Guerra do Rif|Guerra de Marrocos]] .
 
==== Directorio Civil ====
Tras os éxitos de Marrocos, Primo de Rivera, non se retirou, senón que formou un Directorio Civil que se formalizou o [[3 de decembro]] de [[1925]]. Os membros máis importantes eran [[José Calvo Sotelo]] (Ministro de Facenda), [[Martínez Anido]] (Ministro de Gobernación), etc.
 
Co apoio dalgunhas partes do exército e dos partidos de extrema dereita, Primo de Rivera intentou levantar un réxime que substituíra ao parlamentarismo. Formou unha asemblea que sería a encargada de redactar unha constitución, pero esta asemblea foi un fracaso.
Liña 26:
Creou o partido [[Unión Patriótica|Unión Patriótica Española]] (UPE). No campo da facenda e obras públicas foi onde o réxime conseguiu os seus maiores éxitos. Calvo Sotelo aliviou a débeda pública e monopolizou un sector chave: o petróleo (CAMPSA). Nas obras melloráronse as estradas, portos etc.
 
Pero a ditadura tiña moitas frontes de oposición: estudantes, políticos, intelectuais, militares, etc. Ante esta oposición e a carencia de apoio dos militares, Primo de Rivera renunciou ante o rei [[Afonso XIII]] o [[28 de xaneiro]] de [[1930]], deixando crise económica, inviabilidade do sistema monárquico, etc.
 
== Véxase tamén ==
{{commonscat|Miguel Primo de Rivera}}
=== Outros artigos ===
* [[Ditadura de Primo de Rivera]]
* [[Historia de España]]
* [[I República Española]]
* [[Afonso XIII]]
* [[Desastre de Annual]]
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://fonotecaderadio.com/html/miguelprimoderivera.html Documento sonoro], Primo de Rivera falando do golpe de estado.
 
{{sucesión
Liña 48:
 
{{ORDENAR:Primo de Rivera, Miguel}}
 
[[Categoría:Militares de España]]
[[Categoría:Políticos de España]]