Lingua lituana: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot - borrado de comas antes de etcétera [http://academia.gal/dicionario#searchNoun.do?nounTitle=etc%C3%A9tera]; cambios estética
Liña 126:
|}
 
Cada consoante, excepto /{{IPA|j}}/, ten dúas formas: [[palatalización|palatalizada]] e non palatalizada (/bʲ/}}] - /{{IPA|b}}/,/{{IPA|dʲ}}/ - /{{IPA|d}}/, /{{IPA|gʲ}}/ - /{{IPA|g}}/, etc.).
 
As consoantes {{IPA|[f x ɣ]}} e as súas versións palatalizadas só se atopan en [[empréstimo]]s.
Liña 187:
== Vocabulario ==
=== Empréstimo léxicos ===
O vocabulario básico do lituano non conta con moitos empréstimos. Algunhas palabras, coñecidas como ''senieji skoliniai'' ("empréstimos vellos") proveñen dos veciños próximos (eslavos e xermanos). Normalmente, cando os eslavos ou os xermanos introducían un concepto ou obxecto novo, os lituanos utilizaban a mesma palabra para ese concepto ou obxecto cos axustes mínimos para adaptala ao sistema fonolóxico. Son palabras como ''stiklas'' ("cristal", do eslavo ''steklo''), ''muilas'' ("xabrón", do eslavo ''mylo''), ''gatvė'' ("rúa", do xermánico ''gatwo") ou ''spinta'' (moble para gardar cousas, lacena, armario, andel, etc., do alemán ''Spind'').
 
No [[século XX]] incorporáronse basantes [[Internacionalismo (lingüística)|internacionalismointernacionalismos]]s, como ''ekonomija'', ''schema'', ''kosmosas''. Outros son híbridos, isto é, unha raiz é internacional e a outra lituana, como ''šviesoforas'' ("semáforo", literalmente "porta-luz").
 
Existe un compromiso entre a aceptación de palabras novas e a invención. No uso científico resulta máis doado simplemente aceptar a palabra en cuestión, axeitando simplemente a pronuncia, o que fai que nos contextos técnicos o 70% do vocabulario sexan empréstimos. Para o uso cuotidiano prefírese crear palabras novas.
Liña 196:
Considérase que o lituano é unha das linguas indo-europeas contemporáneas máis conservadoras. Certas palabras son moi semellantes ás correspondentes en [[sánscrito]]; por exemplo, ''sūnus'' ("fillo") e ''avis'' ("ovella") son idénticas e outros pares diferéncianse moi pouco: ''dūmas'' e ''dhumas'' ("fume"), ''antras'' e ''antaras'' ("segundo") e ''vilkas'' e ''vrkas'' ("lobo"). Porén, a morfoloxía verbal lituana mostra moitas innovacións.
 
Outras coinciden co latín, como os pares seguintes (o primeiro en latín, o segundo en lituano): ''rota — ratas'' ("roda"), ''senex — senis'' (un "vello"), ''vir — vyras'' ("hom3"), ''anguis — angis'' ("serpe" en latín, unha especie en lituano), ''linum — linas'' ("liño"), ''aro — ariu'' ("eu aro"), ''iungo — jungiu'' ("eu xungo"), ''duo — du'' ("dous"), ''tres — trys'' ("tres"), ''septem — septyni'' ("sete"), ''gentes — gentys'' ("tribos"), ''mensis — mėnesis'' ("mes"), ''dentes — dantys'' ("dentes"), ''noctes — naktys'' ("noites"), ''sedemus — sėdime'' ("estou sentado"), etc. Nisto coincide con outras linguas indo-europeas.
 
O lituano mostra numerosas afinidades léxicas e gramaticais coas linguas bálticas e eslavas.
Liña 245:
{{listaref}}
 
== Véxase tamén ==
=== Ligazóns externas ===
{{InterWiki|code=lt}}
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lit O lituano no Ethnologue]
Liña 253:
* [http://www.lkz.lt Academic Dictionary of Lithuanian]
* [http://indoeuro.bizland.com/project/grammar/grammar11.html The Historical Grammar of Lithuanian language]
* [http://www.websters-online-dictionary.org/definition/Lithuanian-english/ Lithuanian English Dictionary] from [http://www.websters-online-dictionary.org Webster's Online Dictionary] - the Rosetta Edition
* [http://home.frognet.net/~spawn/Lithuanian_Dictionary/index.php Online Searchable Dictionary] - searchable
* [http://web.archive.org/web/20060113060418/http://miejipang.homestead.com/untitled14.html Lithuanan and Slovenian language with Japanese translation]