Alcano: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Rotlink (conversa | contribucións)
m fixing dead links
m Bot - borrado de comas antes de etcétera [http://academia.gal/dicionario#searchNoun.do?nounTitle=etc%C3%A9tera]; cambios estética
Liña 2:
Os '''alcanos''' son [[hidrocarburo]]s, é dicir que teñen só átomos de [[carbono]] e [[hidróxeno]]. A fórmula xeral para alcanos alifáticos (de cadea lineal) é C<sub>n</sub>H<sub>2n+2</sub>, e para cicloalcanos é C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>. Tamén reciben o nome de '''hidrocarburos saturados'''.
 
== Características ==
Os "alcanos" son moléculas orgánicas formadas unicamente por átomos de [[carbono]] e [[hidróxeno]], sen funcionalización algunha, é dicir, sen a presenza de [[grupo funcional|grupos funcionais]] como o grupo [[carbonilo]] (-CO), carboxilo (-COOH), [[amida]](-CON=), etc. Isto fai que a súa reactividade sexa moi reducida en comparación con outros compostos orgánicos, e é a causa do seu nome non sistemático: [[parafina]]s (do [[latín]], pouca afinidade). A relación C/H é de C<sub>n</sub>H<sub>2n+2</sub> sendo n o número de átomos de carbono da [[molécula]] (advertir que esta relación só se cumpre en alcanos lineais ou ramificados '''non cíclicos''', pois nestes a relación é C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>). Todas os enlaces dentro das moléculas de alcano son de tipo simple ou sigma, é dicir, [[covalente|covalentes]]s por compartición dun par de [[electrón|electróns]]s nun [[orbital atómico|orbital]] '''s''', polo cal a estrutura dun alcano sería da forma:
 
[[Ficheiro:Alkanes.svg|dereita|miniatura|150px]]
Liña 120:
;Fungos e plantas
[[Ficheiro:Fuji apple.jpg|miniatura|A auga forma pingas sobre a película delgada de cera de alcanos na casca da mazá.]]
Os alcanos tamén xogan un rol, aínda que é certo menor, na bioloxía do tres grupos de organismos [[célula eucariótica|eucariotaeucariotas]]s: [[fungi|fungos]], plantas e animais. Algúns fermentos especializados, como ''Candida tropicale'', ''[[Pichia]]'' sp., ''[[Rhodotorula]]'' sp., poden usar alcanos como unha fonte de carbono ou enerxía. O fungo ''[[Amorphotheca resinae]]'' prefire os alcanos de cadea longa nas [[gasolina de aviación|gasolinas de aviación]], e pode causar serios problemas para os avións nas rexións tropicais.
Nas plantas, atópanse alcanos sólidos de cadea longa; forman unha capa firme de cera, a [[cutícula de planta|cutícula]], sobre as áreas das plantas expostas ao aire. Esta protexe á planta da perda de auga, á vez que evita o [[lixiviado]] (''leaching'') de minerais importantes pola choiva. Tamén é unha protección contra as bacterias, fungos, e insectos daniños estes últimos afúndense coas súas patas na sustancia cerosa suave, e teñen mobilidade dificultada. A capa brillante sobre as froitas, tales como as mazás, consiste de alcanos de cadea longa. As cadeas de carbono teñen xeralmente entre vinte e trinta átomos de carbono de lonxitude, e as plantas prepáranas a partir dos [[ácido graxo|ácidos graxos]]. A composición exacta da película de cera non só depende da especie, senón que cambia coa estación e factores ambientais como as condicións de iluminación, temperatura ou humidade.
 
Liña 171:
Por outra banda, os cicloalcanos tenden a ter maiores puntos de ebulición que as súas contrapartes lineais, debido ás conformacións fixas das moléculas, que proporcionan planos para o contacto intermolecular.
 
[[ Punto de fusión ]]
O [[punto de fusión]] dos alcanos segue unha tendencia similar ao [[punto de ebulición]] pola mesma razón que se explicou anteriormente. Isto é, (si todas as demais características mantéñense iguais), a molécula máis grande corresponde maior punto de fusión. Hai unha diferenza significativa entre os puntos de fusión e os puntos de ebulición: os sólidos teñen unha estrutura máis ríxida e fixa que os líquidos. Esta estrutura ríxida require enerxía para poder romper durante a fusión. Entón, as estruturas sólidas mellor construídas requirirán maior enerxía para a fusión. Para os alcanos, isto pode verse no gráfico anterior. Os alcanos de lonxitude impar teñen puntos de fusión lixeiramente menores que os esperados, comparados cos alcanos de lonxitude par. Isto é debido a que os alcanos de lonxitude par se empacan ben na fase sólida, formando unha estrutura ben organizada, que require maior enerxía para romper. Os alcanos de lonxitude impar se empacan con menor eficiencia, co que o empaquetamento máis desordenado require menos enerxía para romper.
 
Liña 192:
A estrutura molecular dos alcanos afecta directamente as súas características físicas e químicas. Derívase da [[configuración electrónica]] do [[carbono]], que ten catro [[electrón de valencia|electróns de valencia]]. Os átomos de carbono nos alcanos sempre teñen [[hibridación de orbitais|hibridación sp<sup>3</sup>]], o que quere dicir que os electróns de valencia están en catro orbitais equivalentes, derivados da combinación do orbital 2s e os orbitais 2p. Estes orbitais, que teñen enerxías idénticas, están orientados espacialmente na forma dun tetraedro, cun ángulo de cos<sup>−1</sup>(−⅓) ≈ 109.47° entre eles.
 
==== Lonxitudes de enlace e ángulos de enlace ====
Unha molécula de alcano ten só enlaces simples C – H y C – C. Os primeiros resultan do traslape dun orbital sp<sup>3</sup> do átomo de carbono co orbital 1s dun átomo de hidróxeno; os últimos do traslape de dous orbitais sp<sup>3</sup> en átomos de carbono diferentes. A [[lonxitude de enlace]] é de 1,09×10<sup>−10</sup>&nbsp;m para un enlace C - H e 1,54×10<sup>−10</sup>&nbsp;m para un enlace C - C.
[[Ficheiro:Ch4-structure.png|miniatura|Estrutura tetraédrica do metano.]]
Liña 199:
 
=== Conformacións ===
A fórmula estrutural e os [[ángulo de enlace|ángulos de enlaces]] non adoitan ser suficientes para describir a xeometría dunha molécula. Hai un [[graos de liberdade (física)|grao de liberdade]] para cada enlace carbono - carbono: o [[ángulo de torsión]] entre os átomos ou grupos unidos aos átomos a cada extremo dun enlace. O arranxo espacial descrito polos ángulos de torsión da molécula coñécese como a súa [[conformación]].
 
[[Ficheiro:Newman projection ethane.png|miniatura|200px|Proxeccións de Newman das dúas conformacións límite do etano:: eclipsada á esquerda, alternada á dereita.]]
Liña 333:
:CH<sub>4</sub> + O<sub>2</sub> → C + 2H<sub>2</sub>O
 
O cambio de entalpía estándar de combustión, Δ<sub>c</sub>''H''<sup><s>o</s></sup>, para os alcanos increméntase aproximadamente en 650&nbsp;kJ/mol por cada grupo CH<sub>2</sub> nunha serie homóloga. Os alcanos de cadea ramificada teñen menores valores de Δ<sub>c</sub>''H''<sup><s>o</s></sup> que os alcanos de cadea lineal do mesmo número de átomos de carbono, polo que poden ser vistos como algo máis estables.
 
=== Reaccións con halóxenos ===
Liña 372:
== Riscos ==
O metano é explosivo cando está mesturado con aire (1 - 8% CH<sub>4</sub>) e é un axente moi forte no [[efecto invernadoiro]]. Outros alcanos menores tamén forman mesturas explosivas co aire. Os alcanos líquidos lixeiros son altamente inflamables, aínda que este risco decrece co aumento da lonxitude da cadea de carbono. O pentano, hexano, heptano e octano están clasificados como ''perigosos para o medio ambiente'' e ''nocivos''. O isómero de cadea lineal do [[hexano]] é unha [[neurotoxina]].
 
[[Categoría:Hidrocarburos]]
 
== Notas ==
{{listaref}}
 
{{Grupos funcionais}}
 
[[Categoría:Hidrocarburos]]