Estados Unidos de América: Diferenzas entre revisións

{{País

| nome_oficial = ''United States of America''<br />Estados Unidos de América

| membro_de = [[ONU]], [[OTAN]], [[OEA]], [[APEC]], [[OCDE]], [[OSCE]], [[TLCAN]]

| nota1= Tradicionalmente dende [[1789]] utilizouse como lema: ''E Pluribus Unum'' ([[lingua latina|Latín]]: De moitos, un).<br />''[[In God We Trust]]'' é o lema oficial dende [[1956]].

|nota3=[http://www.census.gov/popclock/ census.gov]

}}

De acordo coa doutrina do [[destino manifesto]], os Estados Unidos embarcáronse nunha grande expansión en Norte América ó longo do [[século XIX]].<ref name="MD2007" /> Isto supuxo o [[Guerras indias|desprazamento das tribos nativas]], adquisicións de novos territorios e a admisión gradual de novos estados.<ref name="MD2007">{{cita libro|apelido=Carlisle |nome=Rodney P. |nome2=J. Geoffrey |apelido2=Golson |título=Manifest Destiny and the Expansion of America |series=Turning Points in History Series |url=http://books.google.com/?id=ka6LxulZaEwC&vq=annexation&dq=territorial+expansion+United+States+%22manifest+destiny%22 |ano=2007 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-85109-833-0 |páxina=238}}</ref> Durante a segunda metade do século XIX, a [[Guerra Civil Estadounidense]] acabou coa [[escravitude]] legal do país.<ref>{{cita web |url=http://www.pbs.org/wgbh/aia/part4/4p2967.html |título=The Civil War and emancipation 1861–1865 |work=Africans in America |publisher=WGBH |localización=Boston, MA|dataacceso=26 de marzo de 2013}}<br />{{cita libro |editor1-nome=Jeffrey H. |editor1-last=Wallenfeldt |autor=Britannica Educational Publishing |series=America at War |título=The American Civil War and Reconstruction: People, Politics, and Power |url=http://books.google.com/?id=T_0TrXXiDbUC&dq=slavery+%22American+Civil+War%22 |ano=2009 |publisher=Rosen Publishing Group |isbn=978-1-61530-045-7 |páxina=264}}</ref> A finais dese século, os Estados Unidos estendéronse ata o Océano Pacífico,<ref name="AmCentNYT">{{cita novas |url=http://www.nytimes.com/books/first/w/white-century.html |título=The American Century |autor=White, Donald W. |ano=1996 |isbn=0-300-05721-0 |publisher=Yale University Press |chapter=1: The Frontiers |dataacceso=26 de marzo de 2013}}</ref> e a súa economía comezou a evolucionar.<ref>{{cita web |autor=Maddison, Angus |url=http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/horizontal-file_09-2008.xls |título=Historical Statistics for the World Economy |publisher=The Groningen Growth and Development Centre, Economics Department of the University of Groningen |localización =The Netherlands |ano=2006 |dataacceso=6 de novembro de 2008}}</ref> A [[Guerra Hispano-Estadounidense]] e a [[Primeira Guerra Mundial]] confirmaron o status do país como potencia militar. Os Estados Unidos emerxeron da [[Segunda Guerra Mundial]] como superpotencia mundial ó ser o primeiro país en desenvolver armas nucleares, o único en usalas en guerra, e como membro permanente do [[Consello de Seguridade das Nacións Unidas]]. A fin da [[Guerra fría]] e a [[Disolución da Unión Soviética|disolución]] da [[Unión Soviética]] permitiron que os Estados Unidos ficara como a única superpotencia.<ref>{{cita libro|author1=Tony Judt|author2=Denis Lacorne|título=With Us Or Against Us: Studies in Global Anti-Americanism|url=http://books.google.com/books?id=nVDHAAAAQBAJ&pg=PA61|date=June 4, 2005|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-1-4039-8085-4|páxina=61}}<br/>{{cita libro|author=Richard J. Samuels|título=Encyclopedia of United States National Security|url=http://books.google.com/books?id=K751AwAAQBAJ&pg=PT666|data=21 de decembro de 2005|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1-4522-6535-3|page=666}}<br/>{{cita libro|author=Paul R. Pillar|título=Terrorism and U.S. Foreign Policy|url=http://books.google.com/books?id=_GYklwy6booC&pg=PA57|data=1 de xaneiro de 2001|publisher=Brookings Institution Press|isbn=0-8157-0004-0|páxina=57}}<br/>{{cita libro|author=Gabe T. Wang|título=China and the Taiwan Issue: Impending War at Taiwan Strait|url=http://books.google.com/books?id=CbPJ7KZ9FvIC&pg=PA179|data=1 de xaneiro de 2006|publisher=University Press of America|isbn=978-0-7618-3434-2|páxina=179}}<br/>{{cita libro|título=Understanding the "Victory Disease," From the Little Bighorn to Mogadishu and Beyond|url=http://books.google.com/books?id=qgdmiw4VUHsC&pg=PA1|publisher=DIANE Publishing|isbn=978-1-4289-1052-2|páxina=1}}<br/>{{cita libro|author1=Akis Kalaitzidis|author2=Gregory W. Streich|título=U.S. Foreign Policy: A Documentary and Reference Guide|url=http://books.google.com/books?id=tzwYzL9KcwEC&pg=PA313|ano=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-38375-5|páxina=313}}</ref>

 

 

== Historia ==

{{Artigo principal|Historia dos Estados Unidos de América}}

 

A ocupación humana do territorio dos Estados Unidos comezou coa migración de humanos da [[Asia]], a través do [[Estreito de Bering]], nun período indeterminado (as estimativas varían de 10 a 40 mil anos atrás).

[[Ficheiro:Gilbert_Stuart_Williamstown_Portrait_of_George_Washington.jpg|miniatura|150px|dereita|O primeiro [[presidentes dos Estados Unidos de América|presidente dos Estados Unidos de América]], [[George Washington]].]]

 

 

Ao longo do [[século XIX]], engadíronse varios novos estados aos 13 orixinais, á medida que a nación se expandiu na [[América do Norte]]. O [[Destino Manifesto]] foi unha filosofía política dos Estados Unidos que animou á expansión rumbo ao Oeste. Á medida que a poboación dos estados do leste medraba e un número cada vez maior de inmigrantes entraba no país, pasaron cada vez máis asentadores a habitar rexións máis ao Oeste. Mentres isto acontecía, os Estados Unidos acabaron efectivamente con todas as nacións indíxenas existentes no territorio norteamericano, e movendo forzadamente a poboación indíxena dos seus antigos territorios cara reservas indíxenas. Esta migración forzada é aínda un asunto moi discutido nos Estados Unidos, con varias tribos indíxenas aínda reivindicando terras, e defendendo unha política separatista. Nalgunhas áreas, os indíxenas norteamericanos extermináronse con doenzas infecciosas, descoñecidas por aqueles, que se contaminaron a través do contacto con persoas de ascendencia europea - cos asentadores norteamericanos adquirindo estas terras de ninguén.

 

 

No século XIX, os Estados Unidos tornáronse unha potencia económica e militar mundial. O crecemento da influencia dos Estados Unidos sobre o mundo continuou no [[século XX]], un século por veces chamado "O século norteamericano", pola tremenda influencia norteamericana sobre o resto do mundo.

|[[Ficheiro:Vietnam War protesters.jpg|miniatura|Manifestantes contra a guerra do [[Vietnam]]. [[Wichita, Kansas]], [[1967]].]]

|}

 

 

== Xeografía ==

=== Educación ===

A educación pública dos Estados Unidos é controlada por gobernos estatais e locais, regulada polo Departamento de Educación de Estados Unidos a través de restricións nas subvencións federais.

 

==Relixión==

 

== Cultura ==

| [[1 de xaneiro]] || [[Aninovo]] || New Year's Day || Inicio do novo ano civil

|-

|-

| [[febreiro]], terceiro luns || Día do Presidente || Presidents' Day || En honra de antigos Presidentes, en especial [[George Washington|Washington]] e [[Abraham Lincoln|Lincoln]]

Os [[ferrocarril|ferrocarrís]] transportan preto do 35% de toda a carga no país, mentres que só o 1% dos pasaxeiros. O contrario acontece coas [[Liña aérea|liñas aéreas]] americanas, que transportan o 18% dos pasaxeiros mais menos do 1% da carga no país. O mercado americano de pasaxeiros no sector aéreo é o maior do mundo. [[Chicago]], [[Atlanta]], [[Os Ánxeles]], [[Dallas]], [[Nova York]], [[San Francisco]] e [[Orlando, Florida|Orlando]] destacan como grandes [[aeroporto|centros aeroportuarios]].

 

 

 

== Notas ==