Revisión como estaba o 25 de outubro de 2014 ás 16:19 editar Breogan2008 (conversa \| contribucións) 450.280 edicións Sen resumo de edición ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 10 de marzo de 2015 ás 17:50 editar desfacer BanjoBot 2.0 (conversa \| contribucións) Bots 393.002 edicións m Bot - Trocar {{AP}} por {{Artigo principal}}; cambios estética Edición máis nova →
Liña 30: == Historia == {{APArtigo principal\|Historia do Ido}} [[Ficheiro:IdoLogo.png\|miniatura\|150px\|esquerda\|Logo da lingua Ido]]A petición da Delegación para a Adopción dunha Lingua Internacional Auxiliar á [[Asociación Internacional de Academias]] en [[Viena]] para escoller unha lingua internacional foi desestimada en maio de [[1907]]. A delegación, que fora fundada por [[Louis Couturat]], decidiu reunirse en Comité en [[París]] en outubro de [[1907]] para discutir a adopción dunha lingua internacional estándar de entre as competidoras que apareceran nesa época. De acordo coas actas do Comité, decidiuse que ningunha lingua cumpría todas as expectativas, pero que o [[esperanto]] podería ser aceptada ?debido á súa relativa perfección e polas moitas e diversas aplicacións que actualmente xa ten, baixo a condición de que se realicen diversas modificacións levadas a cabo pola comisión permanente na dirección definida polas conclusións do informe dos secretarios (Couturat e [[Leopold Leau]]) e polo Proxecto Ido que logo foi presentado ao comité como traballo anónimo. O Proxecto Ido foi máis tarde revisado por Couturat con axuda de representantes do esperanto antes de ser presentado ao Comité, [[Louis de Beaufront]]. Beaufront púxose a favor do esperanto durante o proceso, pero as melloras adoptadas pola nova lingua provocan a súa "conversión" ao ido, o que supón un reforzo das súas posicións iniciais e un acto de coherencia. [[Ficheiro:Ido Kongreso en Desau 1922.jpg\|miniatura\|300px\|Fotografa do Congreso Internacional de Ido en [[Dessau]], [[Alemaña]] en [[1922]].]] Os primeiros promotores do esperanto resistíronse ás reformas e o propio inventor, [[L.L. Zamenhof]] non as aceptou. Ironicamente, algunhas reformas adoptadas polo ido foran así mesmo propostas varias veces por Zamenhof, aínda que só propuxo varias reformas para contentar a varios esperantistas que o pediron. En [[1894]], propuxo eliminar as letras acentuadas por ser "unha barreira na difusión da lingua", eliminar tamén o [[caso acusativo]], cambiar o plural -oj ao italián -i, e prescindir da concordancia adxectivo-sustantivo por considerala un ''lastre superfluo''.<ref>[http://web.archive.org/web/20061211163715/http://www.geocities.com/paris/rue/8009/idolinguo/054_074.html]</ref> O hábito de manter inamovibles as regras básicas do esperanto aínda permanece grazas ao fundamento o esperanto sobreviviu ás guerras mundiais, conflitos internos do movemento e a calquera intento de debilitar o esperanto. Couturat, que foi o principal impulsor do ido, morreu nun accidente de coche en [[1914]], o cal, xunto á [[Primeira Guerra Mundial]] supuxo un serio revés ao movemento. A pesar de que este se recuperou en certo xeito durante período de entre-guerras todo o movemento para a instauración dunha lingua internacional sufriu un proceso de fragmentación tras a morte de Couturat. A publicación doutra lingua máis europeizada, o [[interlingue\|occidental ou interlingue]], en 1922 supuxo o inicio dun proceso de atomización da comunidade e o ido perdeu a maior parte das súas publicacións periódicas. A ''deserción'' dun dos seus principais promotores, o lingüista danés [[Otto Jespersen]], en 1928 con ocasión da publicación da súa propia linguaxe (o [[novial]]), pareceu sentenciar ao ido. Despois das guerras mundiais, aos poucos levantouse o movemento idista, pero este comezou a perder membros e case todas as sociedades nacionais desapareceron, incluíndo a Academia de Ido. Actualmente existen un puñado de sociedades que son máis virtuais que reais aínda que é digno de destacar a sociedade idista de Berlín, o único club idista existente. Este club edita unha revista bilingüe alemán-ido e participa activamente na feira de idiomas de Berlín. Algúns observadores achacaron o declive do ido ao seu carácter híbrido (parte proxecto de reforma do Esperanto, parte [[Hipótese de Sapir-Whorf\|estándar común europeo]]). Segundo isto, no mesmo instante en que o ido non puido suplantar ao esperanto e que non foi adoptado pola comunidade esperantista, moitos viron a convivencia entre ambas as linguas como un peso innecesario e dirixíronse cara a outros proxectos. Moitos tamén preferiron retornar á comunidade esperantista, moito máis numerosa. Liña 50: === A comunidade actual de falantes === A gran maioría de falantes de ido coñeceron a súa existencia tras haber aprendido esperanto, polo que a porcentaxe de idistas que saben esperanto é moito maior que o caso contrario. O maior número de falantes de ido atópanse en [[Alemaña]], [[Francia]] e [[España]], aínda que en realidade pódense atopar seguidores desta lingua en case trinta países do cinco continentes, segundo a lista de representantes nacionais que aparece actualizada en cada número de ''Progreso'' órgano oficial da organización mundial idista. Ao tratarse dunha lingua artificial, é extremadamente difícil saber o número exacto de falantes, pero estímase que pode haber 100 e 200 e Internet permitiu un renovado interese pola mesma nos últimos anos. En comparación, o [[esperanto]] ten polo menos uns centos de miles, incluso o psicólogo retirado [[Sidney S. Culbert]], que liderou un estudo a escala mundial, estima esa cifra en 2 millóns, con todo moitos esperantistas non cren que esta cifra sexa real e que sexa un pouco esaxerada. Liña 67: * O ido non posúe regras gramaticales de [[concordancia gramatical\|concordancia]] entre palabras con categoría gramatical distinta dentro dunha oración. * En esperanto non se impoñen regras para a orde das palabras na frase, senón que se emprega a terminación ''-n'' para sinalar o [[obxecto directo]] ([[caso acusativo\|acusativo]]) da oración. Deste xeito cada individuo pode ordenar as frases da maneira que máis cómoda lle resulte respecto da súa lingua nativa. Con todo, entre aqueles falantes de [[linguas neolatinas]] úsase unha orde común na frase, coa estrutura suxeito-verbo-obxecto, co que a sinalización do obxecto directo acaba resultando redundante para eles. Por este motivo o Ido elimina o uso da terminación -n para o acusativo cando se use esta orde gramatical concreto, pero débese seguir aplicando o seu uso sempre que se desexe cambiar a estrutura da frase. * O esperanto fai un uso intensivo de sufijos e prefixos para transformar unha palabra noutra da mesma familia a partir de raíces sinxelas, de modo que o vocabulario que se ha de aprender para falar esperanto vese reducido a un número de raíces derivables. Con todo o uso destes afijos chegou a considerarse indiscriminado por moitos partidarios do Ido. Por iso o Ido elimina algunhas destas palabras transformadas engadindo raíces adicionais para palabras que no Esperanto obtéñense por medio de afijos. Tamén impón maior control no uso de [[#Os afijos\|os seus afijos]], mediante o emprego de regras constantes para evitar abusos e ambigüidades. Liña 79: * O ido utiliza [[elisión]] para evitar a [[cacofonía]]. En esperanto, a libre orde das palabras permite evitar devandito problema. == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{InterWiki\|code=io}} === Ligazóns externas === * [http://web.archive.org/20070301045954/es.geocities.com/kanaria1973/galicia.html Descrición xeral] * [http://www.idolinguo.blogspot.com - Dicionario Ido-portugués]

Ido: Diferenzas entre revisións