Lebor Gabála Érenn: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
{{Título en cursiva}}; retiro cat redundante |
m Bot - ortografía: *sudoeste -> suroeste; cambios estética |
||
Liña 5:
O '''Le''abhar Ghabhála Érenn''''' (tamén '''''Lebor Gabála Éren''''', ''Libro das conquistas de Irlanda'', sería a tradución ó galego) é un conxunto de manuscritos que relatan a construción nacional irlandesa coma o sumatorio das distintas invasións dende a súa creación ata o [[século XI]], data na que está escrito.
== Historia do texto ==
Escritos na variedade sincrónica do [[lingua gaélica|gaélico]] empregado en [[Irlanda]] entre os anos [[800]] a [[1200]], traducíronse ó francés en [[1884]] e só posteriormente ó inglés entre [[1937]] e [[1942]]. Debido á súa popularidade e á súa importancia tanto na historiografía coma na literatura de [[Irlanda]], foron sometidos a un grande número de revisións e publicados en diferentes compendios, polo que existe unha gran variedade textual que dificulta o seu estudo. Aínda que probabelmente a máis antiga sexa a denominada ''Míniugud'' a máis acreditada é a de ''Leinster'' ([[1150]]), escrita co mecenado de [[Dermot MacMurrough]], rei de [[Leinster]] e baixo a dirección do Bispo de [[Kildare]] Mac Goreman no [[Mosteiro de Terriglass]]. Outras son os libros de ''Fermoy'' ([[1373]]), ''Lecan'' ([[1418]]), ''Ballymote'' ([[1391]]) e ''O'Clery'' ([[1631]]).
== Partes ==
En todo caso, este texto encóntrase divido en dez partes, conformando cada parte cadanseu libro:
Liña 14:
# '''Da Historia dos Celtas dende a Diáspora das Nacións ata a Chegada a Irlanda''': Neste libro sitúase a orixe dos celtas gaélicos como descendentes do rei Fénius Farsaid, un dos setenta e dous próceres que construíron a Torre de Nimrod ([[Torre de Babel]]). A lingua irlandesa nace cando o seu avó Gaedel Glas a toma como unha das setenta e dúas linguas nas que se divide o mundo ca caída da torre. Este únese a Scotta, filla do Faraón de Exipto e ó igual que nos tempos de [[Moisés]] comezan un éxodo de catrocentos corenta e catro anos, chegando ó final deles a [[Hispania]]. Un dos seus descendentes, [[Breogán]], funda alí a cidade de [[Brigantium]] e nela constrúe unha torre dende a que o seu fillo [[Ith]] podía ver [[Irlanda]]. Trátase da [[Torre de Hércules]]. Este mito permanece na cultura galega, formando parte da identidade galega, estando presente no Himno nacional, onde se lle chama a [[Galiza]] a ''Nazón de Breogán''.
# '''Do Pobo de Cessair''': No terceiro libro cóntase a historia de Cessair, filla de Bith ([[Noé]]?) que avisa ao seu pai da chegada do [[Diluvio Universal]]. Conseguen partir en barcos feitos de árbores pero só chegan ao seu destino, Irlanda, un dos tres barcos. Neles vai ela, Cessair, con outras corenta e nove mulleres e só tres homes (o seu pai, o seu compañeiro Fintán Mac Bóchra e o temoneiro Ladra). As mulleres escollen ao seu home, de forma que Cessair e outras dezaseis mulleres elixen a Fintán; outras dezaseis, xunto con Bairrfhind, compañeira de Cessair, elixen ao seu pai. As restantes dezaseis elixen a Ladra, que morre pouco despois sendo o primeiro home a ser soterrado en terra irlandesa. Corenta días despois chega o Diluvio, e Fintán logra sobrevivir refuxiándose durante un ano nunha cova baixo as augas. Chamado o Ancián Branco, vive durante 5500 anos trala Inundación e presenza os seguintes asentamentos celtas baixo a forma dun salmón, unha aguia e un falcón sucesivamente.
# '''Do Pobo de Partholón''': trescentos anos tralo diluvio, Partholón, da mesma estirpe dos Gaélicos, chega a Irlanda cos seus tres fillos e o seu pobo. Tras dez anos de paz chega a guerra cos Fomorianos, unha raza de demos acaudillados por Cichol Gricenchos. O pobo de Partholón sae vitorioso, pero por pouco tempo. En só unha semana son decimados por unha praga -cinco mil homes e catro mil mulleres- que son soterrados na Chaira do Elta, ao
# '''Do Pobo de Nemed Treina''': anos tras a desaparición dos Partolonianos, Irlanda é ocupada polo pobo de Nemed, cuxo bisavó fora irmán de Partholón. Durante a ocupación, deben enfrontarse de novo aos Fomorianos, pero após a súa morte esta xente é escravizada por dous líderes Fomorianos, More e Conan. Contodo, conseguen asaltar a Torre de Conan na Illa Tory. Conseguen a vitoria pero nunha batalla contra More destrúense ambas as dúas armadas. Unha nova inundación cobre Irlanda, decimando aos nemedianos, e só un puñado de sobreviventes se dispersan polas catro esquinas do mundo.
# '''Do Pobo de Fir Bolg, Fir Domnann e Fir Gálioin''': Un grupo da dinastía de Nemed aséntase en Grecia, onde son escravizados. Douscentos trinta anos tras Nemed volven a Irlanda, e alí sepáranse en tres nacións, os Fir Bolg, os Fir Domnann e os Fir Gálioin, e alí permanecen até a chegada dos Tuatha Dé Danann.
# '''Do Pobo dos Tuatha Dé Danann''': Os Tuatha Dé Danann son descendentes doutro dos grupos sobreviventes do diluvio de Nemed. Chegan a Irlanda desde o norte, onde aprenderan as artes escuras da maxia pagá e os [[druída]]s, aproximadamente o día 1 de maio. Disputan o dominio de Irlanda aos Fir Bolg e os seus aliados na Primeira Batalla de Moytura (ou Mag Tuired). Os Dé Danann saen vitoriosos e expulsan aos Fir Bolg ao exilio das illas veciñas. Pero Nuada, rei de Dé Danann, perde o seu brazo dereito na batalla e é forzado a renunciar ao seu reino. Durante sete infelices anos a coroa é ostentada por Bres antes de que Dian Cécht lle faga un brazo de prata, e recupere o trono. Chega a guerra cos Fomorianos e ten lugar a Segunda Batalla de Moytura. Nuada cae diante de Balor, o Demo do Ollo, pero o seu irmán maior, Lugh do Longo Brazo asasínao e faise rei. Os Tuatha Dé Danann gozan do seu reinado durante cincuenta anos.
# '''A Invasión dos Milesios''': Retómase aquí a historia dos gaélicos, interrompida no libro 2. Íth, fillo de Breogán, que avistaba Irlanda desde unha torre en Hispania, viaxa a Irlanda para coñecer o seu descubrimento. É benvido polos reis, pero nobres envexosos asasínanos e o seu cadáver chega a Hispania. Os Milesianos, fillos do seu tío Míl Espáne, planean a súa vinganza e conquistan a illa. Ao chegar a Irlanda, encamíñanse a Tara, onde está a Corte, a reclamar a coroa. No camiño atópanse con Banba, Fodla e Ériu, tres mulleres que eran as tres raíñas co-rexentes daquelas terras. Cada unha das mulleres dá a benvida aos milesianos, e dinlles que o seu nome é aquel polo cal se coñece aquela terra, e preguntan se sairán vitoriosos da batalla. Un deles, o poeta Amergin, promételles que así será. En Tara son benvidos polos tres reis dos Tuatha Dé Danann, quen defenden a súa vontade de manter unido o reino. Decídese que os milesianos deben volver ás súas naves e distanciárense a nove ondas da costa, de maneira que os Tuatha Dé Danann poidan mobilizar o seu exército. Pero cando os Milesianos están a nove ondas de distancia, os druidas dos Tuatha Dé Danann conxuran unha feroz tormenta. A frota milesiana é afastada, mais Amergin consegue dispersar os ventos coa súa poesía. Das naves sobreviventes, as de Éber atracan en Inber Scéine (Kenmare River) no
# '''Das Dinastías de Irlanda antes do Cristianismo''': Neste libro enuméranse distintas dinastías lendarias ou semi-históricas desde Éber e Éremon ata o principio do [[século V]].
# '''Das Dinastías de Irlanda despois do Cristianismo''': Este libro continúa coas dinastías cristiás. É o libro con mellor documentación.
| |||