Fonoloxía: Diferenzas entre revisións

A fonoloxía utiliza procedementos de estudo propiamente lingüísticos, como poden ser a [[conmutación]] ou estudo das [[relacións paradigmáticas]] e [[relacións sintagmáticas|sintagmáticas]] na distinción de oposición e contraste.

 

A fonoloxía estuda as unidades ideais que os falantes cren pronunciar ou ouvir e que reciben o nome de fonemas. Os fonemas son unidades [[funcionalismo|funcionais]] constituídas por un conxunto de trazos relevantes, mentres que os sons realmente producidos van acompañados de trazos irrelevantes. En consecuencia, distínguense fonema e halófonos, ou posíbeis realizacións na fala.

 

 

Os alófonos pódense dar en distribución complementar ou libre. Os alófonos en distribución complementar son os que aparecen sempre en determinados contextos e non noutros: onde aparece unha variante non pode aparecer outra. Por exemplo, en galego o ''b'' oclusivo ([b]) dase despois dunha pausa ou dunha nasal. O ''b'' fricativo ([β])aparece en todos os demais casos. Hai complementación entre unhas realizacións e outras, estoutras valen para uns casos e aqueloutras para outros.

 

As diferenzas fonolóxicas permiten que nunha lingua determinada se poidan distinguir significados. Os dous b de ''vai'' e ''avó'' non manteñen unha oposición distintiva, pero si /p/ e /b/ en todos os casos, aínda que estes fonemas en [[Lingua árabe|árabe]] son só alófonos e se confunden, como sucede co /l/ e o /r/ nalgunhas linguas asiáticas.

 

Un trazo diferencial é a diferenza mínima que opón dous fonemas. Os exemplos inclúen a [[Abertura (fonética)|abertura]] para as vogais ou a [[localización]] ([[labial]], [[dental]]) nas consoantes. Os trazos son os constituíntes dos fonemas, de maneira que un fonema é un conxunto de trazos pertinentes pronunciados simultaneamente. O fonema non ten realidade concreta en si mesmo mais si ten un valor práctico porque é a unidade que o falante identifica, e non os trazos.

 

 

A transcrición fonolóxica é a representación dos valores dos fonemas nunha lingua dada, descartando os halófonos. O alfabeto máis estendido a nivel mundial é o [[Alfabeto Fonético Internacional]], ou AFI, cuxa primeira versión apareceu en 1888 auspiciada pola ''International Phonetic Association'' ("Asociación Fonética Internacional" ou IPA, siglas que tamén se usan para se referiren ao alfabeto mesmo). Para o galego usouse até hai pouco unha adaptación do alfabeto fonético da ''Revista de Filología Española''. Os fonemas transcríbense entre barras inclinadas.