|
Os '''Cocos''' son definidos nun recente folleto como a parella máis representativa de [[Ribadeo]]. Son dous bonecos de gran tamaño (uns 3,50 m de altura) construídos para ser transportados por persoas situadas no seu interior, que executan un movemento de danza no seu percorrido ó longo das rúas. Os portadores necesitan ter forza, resistencia e equilibrio debido tanto ó peso como a que a suxeición e transporte realízase mediante unhas barras situadas a menos de 1/3 da altura dos bonecos, sendo dificultoso manter o equilibrio, e máis en días de vento. Saen á rúa en diversas festas (en particular, as patronais e S. Roque) e na actualidade teñen dúas estatuas, reproducións fieis en metal, situadas na ribadense praza de S. Roque.
'''Os Cocos''' son a parella máis representativa de [[Ribadeo]]. Levan xuntos 150 anos dende que foran doados por Xosé María Iglesias para contribuir o maior recoñecemento das festas do Carme, naqueles tempos, tanto ou máis importantes que as patronais de setembro. Os Cocos están reproducidos na praciña de San Roque, dando a benvida a todolos visitantes a Ribadeo.
[[Image:050402cocosSRoquepeq.JPG|thumb|200px|right|Vista das estatuas dos cocos e igrexa de S. Roque en Ribadeo]]
== Un pouco de Historia ==
A súa recollida despois do paseo, que realizaban acompañados doutros persoeiros menores, '[[cabezudos]]', antigamente era acompañada polos pícaros ó berro de 'morreu papá', 'morreu mamá', derivado que para seren gardados tiñan que ser tumbados. Non saíron de Ribadeo, cunha única excepción a [[A Pontenova]]. Os 'cabezudos' son considerados como fillos dos cocos, comezando esta tradición no [[1898]], e parando a súa exhibición ó comezo da [[I Guerra Mundial]] ata o ano [[1948]], no que aparecen 'Popeye', 'O Gordo', 'O Fraco', ... Estes sobreviven, mentres que xa son máis numerosos os que foron sendo descartados ó longo do tempo, é dicir, os que 'morreron'.
A mesma familia de Xosé María Iglesias ocupouse durante moito tempo do seu coidado e conservación, e despois, a redores dos anos [[1895]], outra rama familiar, os Pico de Coaña, ao longo de 60 anos. Foi un dos Pico de Coaña, Xesús, que polos seus desvelos coa parella de xigantóns era coñecido como o Pai dos Cocos, quen nomeo ao Coco co título tan distiguido; o Presidente da Atalaia, por cuia dignidade leva dende entón a correspondente medalla. Outra persoa que se ocupou dos cocos durante máis dun cuarto de seculo foi, xa no [[seculo XX]], o garda municipal Ramón Fernández García, quen os bailou en moitas ocasións. Nese tempo tamén lle axudaron a facer de custodios Xosé Lois García Fernández (coñecido popularmente como Choli) e Manuel Sanjurjo.
[[Image:Par cocos.jpg|thumb|left|200 px|Foto dos Cocos nunha das festas de Ribadeo a mediados do século XX]]
A parella vestiu sempre coa elegancia propia da súa categoría social, en especial a Coca, que foi, co paso do tempo, cambiando a moda feminina. O Coco, sempre amosou sobriedade propia da súa representanción, a pesardes de pasa-lo tempo. No [[século XIX]] levou un marcial uniforme de almirante que o comenza-lo seculo XX apresentou un aire máis civil e ceremonioso cando se lle fixo un frac dunha peza enteria de tea encargada a [[Nova Iorque]] nos anos 1900. O matrimonio foi moi prolífico e tivo fillo en varias épocas.
O seu nacemento sitúase a mediados do s. XIX, como doazón de José María Iglesias para o seu uso nas festas do Carme. A familia doadora e o seus descendentes coidaron da parella por longo tempo. Na actualidade corresponde o seu coidado e mantenza ó Concello. Os traxes seguen a ser de época, se ben xa tiveron varios cambios.
== Os Fillos ==
[[category:Festas e romarías galegas]]
No [[1898]] tiveron os primeiros: o Chulo e a Chula, o Señorito e a Señorita e quizáis algún outro que non se logrou. Pódese dicir que todos morreron en pleno crecemento ao comenza-la guerra mundia do [[1914]]. Nentroques no [[1948]] volveron a ter descendencia, neste caso chamábanse [[Popeye]], o [[Gordo e o Fraco]], a Señora, e algún outro que xa morreu. A maior parte deles, por sorte, sobreviven. O derradeiro deles polo de agora é Manuel "o Pataqueiro" que xa esta feito un mozo de vinte e pico de anos. Por outra parte, durante moitos anos do pasado século, os Cocos, como corresponde a tan importante institución, tiveron o seu propio Cronista Oficial, cargo que levou durante moitos anos Xusto Barreiro Martínez, que tamén era descendente da familia que os doou.
== A Tradición e o Oficio ==
Unha tradición ribadense, sen constatar documentalmente, asegura que a parella é trasunto dun matrimonio moi popular de mediados do século XIX, e que os esaxerados rizos que o Coco ten na fronte son recordo choqueiro da liberdade coa que a señora que a Coca representa vivía o seu compromiso matrimonial. En calquera caso, a anécdota fálanos xa do vello espíritu liberal da sociedade da vila ribadense. Podese dicir que foron moitos os bailadores dos Cocos, cousa que esixe forza e habilidade para revira-los recantos das dúas polas que se encanan o vento ribadense, pero de todos cantos hai memoria hai que salientar ao "Serrano Vello", que foi famoso polo ben que facía bailar os pasodobres ao Coco. A parella ten por norma non saír de Ribadeo. Contase que só houbo unha excepción nunha ocasión na que, a mediados do século pasado, foron levados ás festas da Pontenova, de onde volveron un pouco mancados.
== Os Materiais e Divertimentos ==
As pesadas cabezas de [[cartón pedra]] foron substituidas recentemente por unhas reproduccións de [[plástico]], máis doadas de manexar, para evitar o risco de destrución. Os orixinais consérvanse coidadosamente gardadas como un dos maiores tesouros da vila. Os Cocos e os seus fillos, os cabezudos, saen polas mañás na festa do [[San Roque]] (o [[16 de agosto]]) e nas da Patroa, na víspera do [[8 de setembro]], sempre acompañados por un grupo de gaitas. Ata hai ben pouco (nos últimos anos) era tradicional que foran despedidos polos nenos ao rematar o percorrido co canto de ¡Morreu papá! e ¡Morreu mamá!, ao seren tumbados para gardalos.
[[Category:Ribadeo]]
|
