Wikipedia

Karate: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Judcosta (conversa | contribucións)
8.391 edicións
Judcosta (conversa | contribucións)
8.391 edicións
Sen resumo de edición
Liña 39:
O estadio da transición entre os [[século]]s [[Século XX|XX]] e [[Século XXI|XXI]] revela que a maioría das escolas de karate deu énfase á evolución do condicionamento físico, desenvolvendo velocidade, flexibilidade e capacidade aerobia para participación de competicións de deporte de combate, quedando relegada a aquelas poucas escolas tradicionalistas a práctica de exercicios máis rigorosos, que teñan como obxectivo a desenvolver a resistencia dos membros, e de probas de [[Tameshiwari|rompemento]] de táboas de madeira, ladrillo ou xeo. Basicamente, existen dúas tendencias máis grandes: unha que desexa preservar os caracteres marcial e filosófico do karate, e unha outra, en que os caracteres deportivo e lúdico son meirandes e importantes.<ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=The Karate Handbook|nome=Ray|apelidos=Pawlett|localización=New York|editora=Rosen|ano=2008|páxina=38}}</ref>
 
Durante as dúas primeiras [[década]]s do século XX, o proceso de segmentación do karate en diversas escolas distintas instalouse en definitivo, aparecendo diversas asociacións, ata unhas dentro de outras, coa intención de difundir o seu modo peculiar de entender e ensinar as técnicas, a pesar de todas elas posuíren semellanzas e case que ascás mesmas orixes. Tal circunstancia foi combatida por grandes mestres, mais acabou quedando e xerou como consecuencia a falta de estandarización e entendemento entre as moitas entidades e practicantes. De aí, aínda que acepto mundialmente coma deporte, ata clasificado coma deporte olímpico e estando presente dos [[Xogos Panamericanos]], non hai un sistema unificado de valoración para as competicións, ocasionando moita dificultade para a súa aceptación coma deporte de competición nos [[Xogos Olímpicos]].<ref name="Olim">{{Cita web|url=http://www.dragon-tsunami.org/Dtimes/Pages/articledt16.htm|título=What the Olympics Will Bring to Karate|dataacceso=23 xaneiro 2014|lingua=inglés}}</ref>
 
A pesar da enorme fragmentación, os moitos estilos buscan aínda seguir un modelo pedagóxico relativamente común. E neste ámbito, distínguese o mero practicante daquel estudoso dedicado, chamado ''[[karateka]]'', porque este busca desenvolver disciplina, filosofía e ética, alén de só aprender os golpes. Aquel karateka que alcanza o grado de cinto negro chámase ''[[sensei]]''. E os lugares de aprendizaxe son chamados dojo, sendo estes case sempre afiliados a algún estilo.
Liña 61:
 
=== Mans de Okinawa ===
O exacto retrinco de aparición do karate pérdese o tempo e na mestura de lendas e relatos históricos. No ámbito das lendas, cóntase que certo samurai, chamado ora de Minamoto no Tametomo, ora Chinzei Hachiro Tametomo, a mediados do [[século XII]], despois de malograda sorte na [[Rebelión Hogen]], procuraría iría refuxiarserefuxio en Okinawa. Durante a súa estada na rexión, o samurai ensinaría técnicas de combate para os nobres locais e estas técnicas, ou polo menos parte delas, acabaron por evolucionar e se desenvolver nunha arte marcial, chamada ''tuidi'' e despois ''karate''.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.msisshinryu.com/history/tomari-te/|editor=MSISSHINRYU.COM|título=Tomari-te: the placê of the old Tode|dataaccesso=29 de marzo de 2014}}</ref>
 
Outra hipótese de xurdimento apunta paracara unha modalidade de combate desarmado, denominada ''[[muto|mutō]]'', nativa de Okinawa, que aínda hoxe é unha importante manifestación da cultura local, mais que existía ben antes do aumento da disputa de intereses sino-xaponeses e era practicada, como aínda é, de forma trivial pola poboación. Esta loita aseméllase máis ó [[sumo]], pero tamén posúe características do [[jujitsu]] e e do [[aikido]].<ref name="ref7"/>
 
De forma distinta do que é o karate contemporáneo, o combate en ''mutō'' acontece con empurróns de inicio e, despois, séguese con técnicas de derrubamento e luxación. Vencía aquel que derrubase ou sometese o contrario. Era unha práctica cuxo maior obxectivo era a recreación, mais que, segundo algúns autores e mestres, sería a semente do karate, que foi entón paulatinamente sendo moldeado e modificado so a influencias do boxeo chinés do Sur.<ref>{{Cita libro|lingua=portugués|título=Karate-do, meu modo de vida|autor=Funakoshi, Gichin|localización=São Paulo|editor=Pensamento-Cultrix|ano=1975|páxina=129}}</ref><ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=Ancient Okinawan Martial Arts. Koryu Uchinadi|autor=McCarthy, Patrick; McCarthy, Yuriko|localización=Massachusetts|editor=Tuttle|ano=1999|páxina=1}}</ref><ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=Tales of Okinawa's great masters|autor=Nagamine, Shōshin|localización=Massachusetts|editor=Tuttle|ano=2000|páxina=28|isbn=0804820899}}</ref>
 
Algúns argumentan que o embrión sería unha lei que o Rei Sho Hashi, non moi despois da unificación do reino, promulgou e que tornou prohibido o porte de calquera armas por parte da poboación civil, [[katana gari]] ({{lang|ja|刀狩}}), co obxectivo de conter eventuais sentimentos de revolta. Este acontecemento é de feito importante, mais non pode dar total sustentación a esta idea, porque a caste guerreira mantivo os seus privilexios e costumes, atéata para poder continuar desempeñando as súas funcións no reino e perante a sociedade en xeral. Nin mesmo a restrición ao uso de armas imposta polos samurais de Satsuma foi ampla ao punto de esmoucar as prerrogativas dos guerreiros de Okinawa, exactamente polos mesmos motivos, de que os nobres deberían continuar en súas funcións costumeiras.<ref>{{Citar web|lingua=alemán|url=http://www.familygym.ch/FamilyGym/Karate_Geschichte.html|título=Karate Geschichte|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref>
 
Sábese de certo que, a mediados do [[século XVII]], unha arte marcial en Okinawa sen armas xa era estabelecida e coñecida por "te" ou "ti" (en [[Lingua okinawana|uchinaguchi]]), adestrada polos nobres guerreiros, por causa das súas obrigacións militares. A existencia desta arte marcial é demostrada pola existencia, xa naquel período, de tres variantes máis ou menos semellantes mais diferenciadas, [[Naha-te]], [[Tomari-te]] e [[Shuri-te]], que se formaron respectivamente nas tres cidades que lles prestaron os nomes.<ref>{{cita libro|lingua=portugués|título=Ensinamento dos mestres|nome=Ricardo|apelidos=Serravalle Guimarães|editor=Clube de Autores|ano=2006}}</ref>
Liña 73:
Os nobres do Reino de Lequias adestraban artes marciais que empregaban armas e que non, nun modelo moi próximo do xaponés e eventualmente xerou escolas familiares. Foi tamén resultado deste modelo o desenvolvemento do [[Ryukyu kobujutsu|kobudo]], que era a denominación dos estilos, mais que acabou por designar só as técnicas de combate con armas. Ocorre, porén, que orixinalmente no kobudo de Okinawa a parte de pelexa sen armas era referida coma ''toshu'' ({{lang|ja|徒手}}), ''toshukuken'' ({{lang|ja|徒手空挙}}) ou ''toshujutsu'' ({{lang|ja|徒手術}}).<ref>{{cita libro|lingua=castelán|título=Karate y Kobudo Okinawense|nome=Shigeo|apelidos=Nakazato|editor=Kier|ano=2005|páxina=31}}</ref>
 
O que moi probabelmente sucedeu como decorréncia da prohibición do porte de armas foi que os nobres de Okinawa perfeccionaron o combate con armas, adaptando outros obxectos, comocoma o eku (remo), a [[tonfa]] e o [[nunchaku]], que eran orixinalmente instrumentos de traballo, para manexo de muíño e debaga de grans e arroz. Nalgún momento do século XVII a loita desarmada pasou a ser chamada "Okinawa-te" ou "Uchinaadi" ({{lang|ja|沖縄手}}), que significa "man de Okinawa". Na época, xordiu a figura de [[Matsu Higa]], nobre local, que angariou moita sona por causa das súas habilidades en loita, das cales algunhas serían aprendidas de loitadores chineses de [[wushu]]. Crese que Sensei Higa fose, dentro de seu estilo propio, o primeiro a estabelecer un conxunto formal de técnicas e chamalo de ''ti''.<ref>{{Cita web|lingua=castelán|url=http://www.to-de.org/to-de.html|título=To-De|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref><ref>{{Cita web|lingua=portugués|url=http://senseijadir.comze.com/index.php?option=com_content&view=article&id=69%3Ahistoria-do-karate&catid=40%3Akarate&showall=1|título=História do Karate|dataacceso=29 de marzo de 3014}}</ref><ref>{{cita libro||lingua=alemán|título=Die Meister des Karate und Kobudo|nome=Thomas|apelidos=Heinze|editor=Books on Demand|ano=2009|páxina=63}}</ref>
 
Nun proceso cultural e evolutivo asemellado bastante ao que sucedía no resto do Xapón, os mestres guerreiros construían as súas técnicas e os seus instrumentos de guerra adaptados ás súas necesidades. ComoComa os samurais formaron o [[jujitsu]], que era adecuados ás súas necesidades de loita desarmada e usando armadura, os ''peichin'' fixeron en Okinawa. Varios elementos entraron na composición daquilo que pasou a ser chamado ''Tode'' ou ''Todi'' ({{lang|ja|唐手}}, man chinesa), pois, nalgún momento do [[século XVIII]] ou entre os séculos XVII e XVIII, o que foi máis influente foron os estilos meridionais de [[chuan fa]]. En todo no caso de que, pódese afirmar seguramente que no Reino de Lequias desenvolvíase un produto de formación eclética, polo que pode ser notado no establecemento dun código moral, moi próximo daqueles de orixe xaponesa, composto polos principios de compaixón, dedicación e perfeccionamento.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.chilternkarate.co.uk/about-karate/history-of-karate/|título=History of Karate|editor=Chiltern Karate Association|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref>
 
Destacáronse máis os estilos de [[Shuri]], por ser o estilo da capital do reino, e de [[Naha]], por ser cidade portuaria e máis importante sitio mercantil. Non obstante, posto que tivese menor importancia no escenario da época, por ser principalmente unha cidade de traballadores, pescadores e labradores, [[Tomari]], debido a exactamente as súas características, desenvolveu o estilo peculiar e moitas veces erradamente confundido co estilo de Shuri.
Liña 88:
 
=== Arte das mans baldeiras ===
Polo fin do [[século XIX]], o adestramento de ''tode'' aínda era unha práctica restrinxida a poucos, basicamente por conta da súa orixe como disciplina dos nobres guerreiros. Do mesmo xeito queca sucedía ás artes marciais do resto do Xapón. Mesmo que existisen moitas semellanzas entre os estilos, o paradigma de transmisión era de mestre paracara un círculo estrito de alumnos.<ref>{{cita libro|lingua=inglés|título=Karate's History and Traditions|nome=Bruce|apelidos=Haines|localización=North Clarendon|editor=Tuttle|ano=1968}}</ref>
 
Mentres tanto, o escenario político mudou por causa da anexión completa do Reino de Lequias polo Xapón, en [[1875]], transformando o vello reino na provincia de Okinawa. Porén, o que podería ser un revés tornouse unha oportunidade, pois a política imperial determinara que a rexión debería ser incorporada definitivamente ao país, absorbendo a súa aristocracia e considerando a súa poboación como súbditos nativos do emperador. Este acontecemento, a pesar de non significar incorporación inmediata, polo menos formalmente eliminou as culturais barreiras que existían antes.<ref>{{cita libro|lingua=inglés|título=New Directions in the Study of Meiji Japan|nome1=Helen|apelidos1=Hardacre|nome2=Adam|apelidos2=Lewis Kern|editor=Brill|ano=1997|páxinas=635, 636}}</ref>
Liña 98:
Simultaneamente, Itosu tomou medidas para eliminar estes atrancos. Logo, el coidou de novamente empregar o nome que era utilizado polas vellas escolas, os ''[[kobudo]]'', para designar as súas técnicas de loita sen armas. Desta maneira, non máis se escribía "Tode" ({{lang|ja|徒手}}) co logograma "to" ({{lang|ja|唐}}), cuxa acepción inmediata é á Dinastía Tang, mais co "to" ({{lang|ja|徒}}), "baleiro". Con isto, visábase diminuír as resistencias no resto Xapón, porque calquera cousa conectada á China non era vista con bos ollos, por conta das tensións políticas que sempre existiron entre os dous países. Por outro lado, "tode" tamén era unha das denominacións do [[jujitsu]], o que implicaba maior aproximación entre os guerreiros de Okinawa e do Xapón, ambos chamados de [[bushi]].<ref>{{cita web|url=http://www.koryu.com/library/mskoss8.html|lingua=inglés|dataacceso=30 de novembro de 2014|título=Jujutsu and Taijutsu: Some Background Information on Warrior Close Combat Systems|autor=Mike Skoss}}</ref><ref>{{cita web|lingua=inglés|título=Okinawa's Bushi: Karate Gentlemen|nome=Charles|apelidos=Goodin|url=http://seinenkai.com/art-bushi.html|dataacceso=30 de novembro de 2014}}</ref>
 
Canto ao método de adestramento vixente á época, a práctica común era a repetición continuada dos ''kata'', ou sexa, o alumno debería repetir cada movemento das formas estabelecidas atéata se tornaren movementos automáticos. O mestre xulgaba que este modelo non sería o máis adecuado, principalmente para os nenos. Entón, el simplificou o adestramento a unidades fundamentais, os ''[[kihon]]'', que son as técnicas comprendidas en si mesmas, unha puñada, unha desviación, unha postura, e compilou unha serie de ''kata'' chamada de ''[[Pinan]]'', con técnicas máis simples e que pasarían a formar a primeira serie de técnicas.
 
Esa mudanza resultou na diminución, ou eliminación nalgúns casos, de tácticas de loita, mais reforzou o carácter deportivo e para beneficio da saúde: deuse maior importancia á postura, mobilidade, flexibilidade, tensión, respiración e relaxación.
Porén, a denominación '''karate''' ({{lang|ja|空手}} tornouse coñecida e popular por causa do mestre [[Hanashiro Chomo]], do estilo [[Shuri-te]], que nunha publicación intitulada "Karate Kumite" usouna no lugar da escrita co [[kanji]] "{{lang|ja|唐}}" , que se refería máis á [[Dinastía Tang]] e á China.
 
A pesar dos esforzos feitos, o karate non era moi popular fóra de Okinawa. Non obstante, de modo fortuíto, houben un acontecemento que axudou mesmo discretamente a tornar o karate coñecido fóra do Xapón. En [[1898]], o [[Hawai]] foi anexado polos [[EE.UU.]] e, en [[1900]], habitantes de Okinawa mudáronse paracara alí.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://seinenkai.com/art-roots.html|título=The Roots of Okinawan Karate in Hawaii|dataacceso=30 de marzo de 2014}}</ref>
 
O karate tornouse deporte oficial en [[1902]], que é o punto en que se perfecciona a transición de arte marcial para disciplina física, deixando ser visto só coma medio de [[defensa persoal]].
 
Como resultado de seu progreso, [[Anko Itosu]] cre ser posíbel exportar o Karate paracara o resto do Xapón e, no comezo do [[século XX]], pasa a emprender esforzos para tanto, mais non consegue éxito.
 
Paralelos a eses eventos, outro influente mestre, [[Kanryo Higashionna]], promovía por si outras mudanzas. El desenvolvía un estilo particular que mesturaba técnicas suaves, comocoma desvíos e proxeccións, coas técnicas contundentes. Foron seus discípulos [[Chojun Miyagi]] e [[Kenwa Mabuni]]. A exemplo do mestre Itosu, Higashionna conseguiu fomentar os valores neles que levaron atéata as mudanzas futuras que tornarían o Karate máis aceptábel no Xapón.
 
En que pesen a evolución que arte estaba probando e habendo a fama de ser un estilo de loita eficaz, fama esa que xa había moi corría polo Xapón, aínda era pouco coñecida. Non se sabía realmente moito esa loita que matou moitas persoas, sobre súas características, fóra os practicantes de Okinawa e algúns poucos fóra dese círculo aínda pequeno e cerrado.
Liña 117:
Ao redor de [[1906]] chegou a Okinawa un practicante de [[jujitsu]] (ou de [[judo]], segundo algunhas fontes) que desafiou a todos da illa a medir forzas con el, para probar que seu estilo era superior aos do Xapón e da rexión. N día da loita, posto que fose xa vello (con máis menos setenta anos), no medio de varios loitadores, o mestre [[Anko Itosu]] non quixen deixar sen resposta o convite e foi ver o desafiador, que interpelou o mestre, dicindo "que honra habería de gañar dun ancián?", mais mesmo así aceptou o combate co vello, por respecto a el. A loita foi decidida con só un golpe do ancián.
 
Talvez máis importante para a fama da eficiencia do karate foi un desafío que mestre [[Choki Motobu]] encarou. Chegou ao Xapón un navío ruso, conducindo u loitador de [[sambo]] Kinteru, con porte físico moi grande (case 2m de altura) e capaz de fincar un cravo na madeira coas mans. O obxectivo do loitador era divulgar súa modalidade de loita e, para tanto, facía das demostracións públicas, que envolvían proezas, comocoma enrodelar unha barra de ferro nos brazos e romper táboas. O loitador fixo un desafío a todo o país
 
A nova chegou en Okinawa, sendo o desafío acepto polos irmán Motobu, descendentes da casa real e notorios expertos en artes marciais (Karate, [[Ryukyu kobujutsu|Kobudo]] e [[Udundi]]). Dirixíronse eles ata o Xapón. No día do evento, a loita foi decidida con só un golpe na rexión do [[plexo celíaco]]. A vitoria foi considerada tan sorprendente e despertou o interese polo karate.
Liña 126:
A nova xeración uniu forzas. O Mestre [[Kenwa Mabuni]] sistematizou os estilos [[Naha-te]] e [[Shuri-te]] en unha única vertente, a cal chamou [[Shito-ryu e pretende preservar as os ''kata'' nas súas formas tradicionais. Mestre [[Choshin Chibana]], por súa quenda, compilou seu coñecemento nunha escola chamada [[Kobayashi-ryu]], que pretende preservar as exactas formas por el aprendidas dos famosos mestres Matsumura e Itosu.<ref>{{cita web|lingua=portugués|url=http://www.karatezine.com.br/2014/01/shito-ryu-fundadores-e-historia-do.html#.VHyDRckph3s|dataacceso=30 de novembro de 2014|título=Shito Ryu fundadores e história do karate|data=12 de xaneiro de 2014}}</ref>
 
Non obstante, quen tivo máis éxito na divulgación do karate no Xapón foi mestre [[Gichin Funakoshi]], que aproveitou o interese despertado principalmente despois da vitoria do mestre Choki Motobu sobre o loitador ruso. Mais con isto non se pode esquecer que foron de fundamental importancia os esforzos conxugados doutros grandes mestres, comocoma Mabuni, Miyagi, Motobu etc., porque crearon as condicións necesarias ao éxito da tarefa.
 
O karate popularizouse no Xapón e introduciuse nas escolas secundarias antes da [[Segunda Guerra Mundial]].
 
ComoComa moitas das artes marciais practicadas no [[Xapón]], o karate fixo a súa transición paracara o karate-do no inicio do [[século XX]]. O ''do'' en karate-do significa camiño, palabra que é análoga ao familiar concepto de ''tao''. Como foi adoptado na moderna cultura xaponesa, o karate está imbuído de certos elementos do budismo [[zen]], sendo a práctica do karate algunhas veces chamada “zen en movemento”. As aulas frecuentemente comezan e terminan con curtos períodos de meditación. Tamén a repetición de movementos, comocoma executadoexecutados no kata, é consistente coa [[meditación]] zen pretendendo maximizar o autocontrol, a atención, a forza e velocidade, mesmo en condicións adversas. Profesores de karate difiren moito na maneira en que eles en recoñecen a influencia do [[zen]] nesta arte marcial.
 
A modernización e sistematización do karate no Xapón tamén incluíu a adopción do uniforme branco (dogi ou keikogi) e de cintos de cores indicadoras do estadio alcanzado polo alumno, ambos criados e popularizados por Jigoro Kano, fundador do [[judo]].
Liña 149:
Para diferenciar un estilo do outro, o karate seguiu máis ou menos o modelo adoptado no resto do Xapón: cada estilo identifícase por un nome maila a partícula '''ryu''' ({{lang|ja|流}}). Outro caso pode ocorrer cando houber unha subdivisión, que pode se dar co xurdimento dunha liñaxe que pregoa determinada marca diferencial. Neste hipótese, ocorre a adialla da partícula '''ha''' ({{lang|ja|派}}) mailo o nome do estilo orixinal anteposto. Acontece, porén, que isto non é unha regra ríxida e que todos seguen, pois pode haber unha liñaxe dun estilo que usa a partícula '''ryu''', coma son os casos das varias escolas directamente orixinadas do estilo Shorin-ryu.
 
Unha última hipótese é a de as entidades que usan o sufixo '''kan''' ({{lang|ja|館}}: edificio, casa), que poden ser un estilo ou unha simple liñaxe derivada. Moitas veces, elas se orixinan comocoma tributos a mestras moi graduados e, algunhas veces, acaban se transformando en estilos propiamente ditos, comocoma foi o caso do estilo Shotokan, que tamén é derivado do estilo Shorin.
 
No comezo do século XX, había en Okinawa xa unha variedade de estilos de karate, que xurdiron cando os discípulos dos últimos mestres ligados á caste dos peichin (Itosu, Matsumora, Higaonna etc.) comezaron a recibir alumnos independente das súas orixes. Isto foi efecto das mudanzas feitas polo mestre Itosu, que levou o karate paracara dentro do sistema educacional de Okinawa. Había, aínda de informalmente, os ''dojo'' dos mestres Kenwa Mabuni, Chojun Miyagi, Gichin Funakoshi, entre outros.<ref>{{cita web|url=http://www.londonkarate.org.uk/history.html|lingua=inglés|dataacceso=4 de decembro de 2014|título=History of Karate}}</ref>
 
Naquel momento, a despeito de haber distinguidas escolas, nas cales os respectivos mestres ensinaban segundo súa propia visión e obxectivos, non se podía dicir que non existía unidade do karate, pois os alumnos e os mestres frecuentaban ás veces as escolas uns dos outros. Esta situación mudou efectivamente a partir do fin da década de 1930, cando a [[Butoku-kai]] demandou que as varias entidades que ensinaban karate rexistrásense, no propósito de obteren recoñecemento oficial do goberno do país.<ref>{{cita web|lingua=inglés|url=http://judoinfo.com/karateranks.htm|dataacceso=4 de decembro de 2014|título=How the masters got their ranks: the origins of karate ranks}}</ref>
Liña 162:
 
{{árbore xenealóxica/inicio}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |TE|TE=Te|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%;}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |OT|OT=Okinawa-te|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |TD|TD=Tode|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | |,|-|-|-|-|-|+|-|-|-|-|-|-|.}}
{{árbore xenealóxica| | | | |TT|~|e|~|ST|~|e|~|~|NT|TT=[[Tomari-te]]|ST=[[Shuri-te]]|NT=[[Naha-te]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | |!| | | | | |!| | | |)|-|v|-|-|-|v|-|.}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | |SR|~|~|e|~|#|~|~|XR|!| | | |!| |!|SR=[[Shorin-ryu]]|XR=[[Shorei-ryu]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | |!| | | |!| |!| | | |!| |!| | | |!| |!|}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | |!| | | |!|MR| | |!|UR| |RR|!|RR=[[Ryuei-ryu]]|UR=[[Uechi-ryu]]|MR=[[Motobu-ryu]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | |,|-|-|-|-|(| |,|-|^|-|.| | | |!| | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | |SK| | | |!|CR| |SR|e|GR| | | | | | |!|SK=[[Shotokan]]|SR=[[Shito-ryu]]|GR=[[Goju-ryu]]|CR=[[Chito-ryu]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | |!| | | | |!| | | | | | | |!| | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | |!| | | | |!| | | | | | |KR| | | | | | | | |TR|KR=[[Kenyu-ryu]]|TR=[[Toon-ryu]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| |,|-|^|-|.| | |)|-|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.}}
{{árbore xenealóxica|WR| |SJ| |MS| |SR| |KR| |MR|WR=[[Wado-ryu]]|SJ=[[Shindo jinen-ryu]]|MR=[[Matsubayashi-ryu]]|MS=Matsumura Seito|SR=[[Shobayashi-ryu]]|KR=[[Kobayashi-ryu]]|boxstyle=border:ridge 1px; font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica/fin}}
 
== Técnicas ==
Nalgún momento antes do [[século XVIII]], dispuñan do [[Bubishi]]. O libro foi levado paracara Okinawa dende a China, mais non se pode identificar quen nin canto isto ocorreu, sendo correcta soamente a súa presenza na rexión. Hai dous libros co mesmo nome: un que é un compendio militar chinés [[Wubeizhi]], que é unha obra grandiosa sobre a arte da guerra, cuxa creación é atribuída ao xeneral [[Mao Yuanyi]], e outro, que é sobre artes marciais, [[acupuntura]] e outros asuntos máis ou menos conexos. Foi este segundo libro que chegou en Okinawa. Sábese tamén que o libro foi reproducido manualmente e que probabelmente cada posuidor tería glosado a súa copia.<ref name="ref6"/>
 
O Bubishi de Okinawa era unha obra secreta, transmitida moi reservadamente dos mestres paracara moi poucos alumnos, soamente aqueles reputados comocoma os máis dignos e capaces de gardar os segredos e transmitídelos a quen tamén merecese. O contido do libro era sobre os golpes mais tamén sobre [[anatomía]] e sobre os principios de uso da enerxía [[qi (enerxía)|k]]i. O libro é dividido por temas, ten unha parte que conta sobre as orixes do estilo [[Bai he quan]], de [[chuan fa]], e na parte sobre as técnicas das artes marciais é mostra movementos típicos do estilo.<ref>{{cita web|lingua=castelán|url=http://www.karatebcn.com/web3(2)/pru_esp/art77b.asp?p_pestana=inicio&p_opcion=articulos|título=Introducción a los JINTAI KIUSHO|dataacceso=23 de novembro de 2014}}</ref>
 
=== Sílabo ===
O conxunto de técnicas do karate abrangue todos os tipos de golpes, desde aqueles máis comúns e visados nas competicións, comocoma xutes e puñazos, atéata lanzamentos e inmobilizacións. De modo didáctico, hai dous grandes grupos: as técnicas duras, que son os golpes de impacto, e as técnicas suaves, que son o resto das técnicas, comocoma desprazamento, desvíos, caídas etc. Ocorre, con todo, que só os estilos tradicionais aplican todo o contido, pois os modernos dan máis importancia aos golpes que poden ser usados en competicións. En teoría, calquera estilo de karate debería ensinar todo o contido.<ref>{{cita web|lingua=inglés|url=http://www.combat-sports-supplies.com/nage-waza-throws-and-takedown-techniques-xidc81634.html|título=Throwing and Takedown Techniques (Nage Waza)|dataacceso=23 de novembro de 2014}}</ref>
 
=== Adestramento ===
Ata as mudanzas no método de ensino feitas polo mestre Itosu, o karate era transmitido por medio da repetición dos kata, así comocoma sucedía coas outras artes marciais do Xapón, comocoma [[kenjutsu]] ou [[jujitsu]]. Antes disto, cando un mestre atestava que transmitira todos os seus coñecementos implicaba todos os kata e os seus significados, alén dos coñecementos que tornaban útiles as aplicacións prácticas deles, comocoma anatomía e puntos de presión.
 
Despois de tales cambios, a énfase do adestramento pasou a ser dada sobre os kihon, que son movementos máis simples e, por isto mesmo, máis doados para aprender. Empezouse tamén a dar importancia ó condicionamento físico mais con foco na saúde en vez do foco no campo de batalla, que era feito por medio das técnicas chamadas de [[hojo undo]] e que ficaron restrinxidas ós estilos tradicionais.
Liña 201:
 
==== Kumite ====
Os estilos tradicionais de karate prohiben a execución de combate comocoma forma de adestramento, porque existen técnicas perigosamente mortais. Non obstante, durante o primeiro cuartel do século XX, algúns mestres entendían que as técnicas só terían valor no caso de que fosen postas e probadas na práctica, polo que o adestramento con loita foi incorporado ó método de ensino. De calquera forma, viuse que sería imprescindíbel ríxido maior control na execución dos golpes, permitíndose que un alumno adestrase desta maneira cando coñecese profundamente as técnicas dos ''kihon'' e ''kata''.<ref>{{cita web|url=http://www.bullshido.net/forums/showthread.php?t=116681|lingua=inglés|dataacceso=8 de decembro de 2014|título=Choki Motobu, the master of fighting|autor=Rurik Greenwulf}}</ref>
 
Coa finalidade pedagóxica, estabelecéronse algúns tipos distinguidos de ''kumite'', comocoma forma para-arranxada de loita preparada en disposicións fixas, é dicir, con movementos de ataque e defensa, que deberían ser executados nunha orde correcta. O ''kumite'' foi aínda incorporado comocoma forma recreativa e nas competicións.
 
== Rangos ==
Tradicionalmente non se usaba calquera sistema de graduación ou entrega de ningún título aos alumnos. Quen definía o nivel de aprendizado era o propio mestre, conforme as habilidades demostradas. A calquera tempo, un mestre podería testificar que o seu alumno xa conseguira aprender todos os coñecementos da súa escola, cando o alumno sería recoñecido comocoma mestre tamén.
 
Nalgún momento, so influencia da cultura xaponesa, algúns pasaron a atribuír graos, nun sistema de tres niveis: inicial, intermediario e final. Eventualmente, algúns mestres tamén adoptaron o sistema de [[Menkyo]], máis ou menos parecido ao sistema de tres niveis, mais posuía un carácter máis formal.<ref>{{cita web|formato=PDF|url=http://www.minrec.org/wilson/pdfs/History%20of%20Belts%20and%20Ranks.pdf|dataacceso=1 de decembro de 2014|título=The History of Karate Belts and Ranks}}</ref>
 
Cando da súa viaxe atéa [[Toquio]] e tras otralo contacto máis próximo con Jigoro Kano, o mestre Gichin Funakoshi levou paracara a súa terra o modelo de rangos en uso no instituto Kodokan, o sistema [[Dan-i|Dankyuisei]], con cintos colorados, para indicar cal o grao de coñecemento do alumno. Este sistema foi adaptado do xogo de taboleiro [[Go]] polo mestre Kano. E Funakoshi o adaptou para o seu [[dojo]].<ref>{{cita web|formato=PDF|url=http://www.oskfpr.com/Documents/Una%20breve%20historia%20del%20Sistemas%20de%20Rango%20utilizados%20en%20la%20actualidad%20el%20Karate.pdf|título=Una breve historia del Sistemas de Rango utilizados en la actualidad en Karate|autor=Eric M. Garcia|dataacceso=1 de decembro de 2014}}</ref>
 
== Deporte ==
O karate tamén pode ser practicado comocoma un deporte competitivo, aínda que non posua status de deporte olìmpico coma o [[Judo]] e o [[Taekwondo]]. Isto debese ao feito de que non hai unha organización centralizadora para o karate, así como non existen regras uniformes entre os diversos estilos. A competición pode ser tanto de ''kumite'' coma de ''kata'' e os competidores poden participar individualmente ou en grupo.
 
Na competición de ''kata'' pontos son concedidos por cinco xuíces, de acordo coa calidade da performance do atleta de maneira análoga a [[ximnasia]] olímpica. Son criterios para unha boa performance a correcta execución dos movementos e a interpretación persoal do ''kata'' a través da variación de velocidade dos movementos (''bunkai''). Cando o ''kata'' é executado en grupo (usualmente de tres atletas) tamén é importante a sincronización dos movementos entre os compoñentes do grupo.
 
No ''kumite'' dous oponentes enfrentanse por preto de dous a cinco minutos. Pontos son concedidos tanto pola técnica canto pola localización en que os golpes son desferidos. As técnicas permitidas e os pontos permisibles de seren atacados varian de estilo paracara estilo. Alén disto o ''kumite'' pode ser de semi-contato (coma no Shotokan) comocoma de contacto directo (coma no Kyokushinkai).
 
== Películas e outros medios ==
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Karate»