Oklahoma: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Breogan2008 (conversa | contribucións)
agora faise en d:Wikidata
corrixo
Liña 48:
== Historia ==
[[Ficheiro:Safe camp comanche.jpg|200px|miniatura|Comerciantes no camiño de Santa Fe, en Camp Comanche, Oklahoma, 1844.]]
Existen probas de que os pobos nativos chegaron a Oklahoma na última idade de xeo,<ref>{{Cita web | url=http://www.yale.edu/ynhti/curriculum/units/1980/2/80.02.07.x.html| nome=Valerie|apelido=Palino|título= Early Man in North America: The Known to the Unknown| editorial= Yale-New Haven Teachers Institute | dataacceso=9 de xuño de 2011}}</ref> mais os primeiros habitantes permanentes do estado crearon comunidades con estruturas de tipo montículo, cerca da fronteira con [[ArkansasArcansas]] entre o [[850]] e o [[1450]].<ref>{{Cita web | url=http://www.rootsweb.com/~oknowata/PreHIn.htm|título= Prehistory of Oklahoma| editorial= rootsweb| dataacceso=9 de xuño de 2011}}</ref> O explorador español [[Francisco Vázquez de Coronado]] viaxou a través do estado en [[1541]], mais os exploradores franceses reclamaron a zona en [[1700]],<ref>{{Cita web | url=http://www.rootsweb.com/~oknowata/FrSPEX.htm|título= French and Spanish Explorations| editorial= rootsweb| dataacceso=9 de xuño de 2011}}</ref> permanecendo baixo dominio francés até [[1803]], cando todo o territorio francés ao oeste do [[río Mississippi]] foi adquirido polos Estados Unidos na [[Compra de Luisiana]].
 
Miles de indíxenas americanos, incluídos os que integran as [[Cinco Tribos Civilizadas]], foron expulsados das súas terras en [[Mississippi]], [[Florida]], [[Alabama]], [[Xeorxia, Estados Unidos|Xeorxia]] e [[Tennessee]], e trasladados a Oklahoma na década de 1830.<ref>{{Cita web | url=http://ngeorgia.com/history/nghisttt.html|título= About North Georgia:Trail of Tears| editorial= North Georgia Travel Association| dataacceso=9 de xuño de 2011}}</ref> A área, na que xa habitaban as tribos [[osage]] e [[quapaw]], foi denominada como [[Territorio indio]] pola [[Indian Removal Act|Acta de Remoción dos Indios]] de [[1830]] e a [[Indian Intercourse Act|Acta de relacións indias]] de 1834. Quince tribos recibiron terras no territorio en 1830, pero cara 1890, máis de 30 tribos foran asignadas nos territorios federais.<ref>{{Cita web | url=http://www.rootsweb.com/~cherokee/1890map.html|título= 1890 Indian Territory Map| editorial= RootsWeb| dataacceso=9 de xuño de 2011}}</ref>
Liña 69:
== Xeografía ==
 
Oklahoma é o vixésimo estado máis grande dos Estados Unidos, cunha superficie de 181.035 km², con 177.847 km² de terra e 3.188 km² de auga. É un dos seis estados na Franxa Fronteiriza que separa as Terras Altas e as Grandes Chairas, cerca do centro xeográfico dos 48 estados continentais. Limita polo leste con [[ArkansasArcansas]] e [[Misuri]], polo norte con [[Kansas]], polo noroeste con [[Colorado, Estados Unidos de América|Colorado]], polo extremo oeste con [[Novo México]], e polo sur e oeste, con [[Texas]].
 
Encóntrase entre os estados máis diversos xeograficamente e é un dos catro que albergan máis de 10 rexións ecolóxicas diferentes. Contén once dentro das súas fronteiras, máis por quilómetro cadrado que calquera outro estado por unha ampla marxe. Marcados polas diferencias na diversidade xeográfica, o leste de Oklahoma ten oito rexións ecolóxicas, mentres que a metade occidental ten tres.
Liña 80:
 
Máis de 500 ríos e regos constitúen a rede hidrográfica de Oklahoma, e ten arredor duns 200 lagos creados por presas.
A maior parte do estado atópase principalmente en dúas [[cunca hidrográfica|concas hidrográficas]], a do [[río Vermello]] e a do [[río ArkansasArcansas]], aínda que o [[río Lee]] e o [[río Little]] tamén teñen sendas cuncas de relevancia.
 
=== Fauna e flora ===
Liña 267:
Oklahoma tiña 549 localidades no [[2006]], incluíndo tres cidades de máis de 100.000 habitantes e 40 de máis de 10.000. Dúas das cincuenta cidades máis grandes de Estados Unidos atópanse en Oklahoma, [[Oklahoma City]] e [[Tulsa]], e o 58 por cento de ''Oklahomans'' viven nas súas áreas metropolitanas, ou en zonas de influencia económica e social definidas pola Oficina de Censos de Estados Unidos como unha [[área metropolitana]]. Oklahoma City, a capital do estado e cidade máis grande, tiña tamén a área metropolitana máis grande do estado no [[2007]], con 1.269.907 habitantes, e a área metropolitana de Tulsa tiña 905.755 habitantes. Entre [[2005]] e [[2006]], os arrabaldes de Tulsa, [[Jenks]], [[Bixby]] e [[Owasso]] lideraron o estado en porcentaxe de crecemento da poboación, cunhas porcentaxes de crecemento de 47,9, 44,56 e 34,31, respectivamente.
[[Ficheiro:OKC Skyline from OK river.jpg|miniatura|esquerda|160px|Oklahoma City é a capital e maior cidade do estado.]]
En orde descendente de poboación no 2007, as cidades de Oklahoma no son: [[Oklahoma City]] (537.730), [[Tulsa]] (382.870), [[Norman]] (102.830), [[Broken Arrow]] (88.310), [[Lawton]] (87.540), [[Edmond]] (76.640), [[Midwest City]] (55.160), [[Moore]] (49.280), [[Enid]] (46.510), e [[Stillwater]] (44.820). Das dez cidades máis grandes, só tres están fóra das áreas metropolitanas de Oklahoma City e Tulsa, e só Lawton ten unha área metropolitana propia, segundo a Oficina do Censo de Estados Unidos, aínda que a rexión metropolitana de [[Fort Smith]] ([[ArkansasArcansas]]), esténdese dentro dos límites do estado.
 
== Notas ==