Karate: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
|||
Liña 12:
|ámbito =
|lugar_de_orixe = {{JPN}}
|creador = [[Peichin]]
|técnica_principal = [[Atemi waza]]
|técnica_secundaria = [[Nage waza]]
Liña 145:
Por causa do seu proceso de desenvolvemento, que foi moi eclético e recibiu as máis diversas influencias, o karate nunca foi unha arte marcial uniforme, adestrada e ensinada dun xeito só. Mesmo cando non se trataba dun deporte dividido en varias agremiacións, xa se mostraba ramificado en tres estilos distinguidos, Naha-te, Tomari-te e Shuri-te, que son recoñecidos como os tres estilos clásicos e primordiais.
De feito, os tres estilos primordiais non eran estilos formais, mais contaban só con grandes mestres que lles daban destaque. O século XIX, os estilos de Shuri e Tomari acaban por se mesclar e converxer no estilo [[Shorin-ryu]]. O estilo de Naha evoluciona para o que se chamaba de estilo [[Shorei-ryu]]. Estes dous tamén son considerados estilos clásicos, dos cales todos os demais, no todo ou en parte, evolucionaron.<ref>{{cita web|lingua=inglés|url=http://www.karatebyjesse.com/legends-of-karate-mabuni-kenwa-and-his-shito-ryu-pt-1/|dataacceso=4 de decembro de 2014|título=Legends of Karate: Mabuni Kenwa and his Shitô-Ryû (pt. 1)}}</ref>
Para diferenciar un estilo do outro, o karate seguiu máis ou menos o modelo adoptado no resto do Xapón: cada estilo identifícase por un nome maila a partícula '''ryu''' ({{lang|ja|流}}). Outro caso pode ocorrer cando houber unha subdivisión, que pode se dar co xurdimento dunha liñaxe que pregoa determinada marca diferencial. Neste hipótese, ocorre a adialla da partícula '''ha''' ({{lang|ja|派}}) mailo o nome do estilo orixinal anteposto. Acontece, porén, que isto non é unha regra ríxida e que todos seguen, pois pode haber unha liñaxe dun estilo que usa a partícula '''ryu''', coma son os casos das varias escolas directamente orixinadas do estilo Shorin-ryu.▼
Unha última hipótese é a de as entidades que usan o sufixo '''kan''' ({{lang|ja|館}}: edificio, casa), que poden ser un estilo ou unha simple liñaxe derivada. Moitas veces, elas se orixinan como tributos a mestras moi graduados e, algunhas veces, acaban se transformando en estilos propiamente ditos, como foi o caso do estilo Shotokan, que tamén é derivado do estilo Shorin.▼
No comezo do século XX, había en Okinawa xa unha variedade de estilos de karate, que xurdiron cando os discípulos dos últimos mestres ligados á caste dos peichin (Itosu, Matsumora, Higaonna etc.) comezaron a recibir alumnos independente das súas orixes. Isto foi efecto das mudanzas feitas polo mestre Itosu, que levou o karate para dentro do sistema educacional de Okinawa. Había, aínda de informalmente, os ''dojo'' dos mestres Kenwa Mabuni, Chojun Miyagi, Gichin Funakoshi, entre outros.<ref>{{cita web|url=http://www.londonkarate.org.uk/history.html|lingua=inglés|dataacceso=4 de decembro de 2014|título=History of Karate}}</ref>
Liña 155 ⟶ 159:
Ao redor da metade do século XX, xa existían moitos estilos. Pero este proceso de fragmentación non se extinguiu, a pesar de diminuír moito o ritmo. Disensións internas, mesmo nos estilos clásicos, levaron ao xurdimento doutros estilos ou de liñaxes distinguidas dun mesmo estilo, algunhas avogando que serían as certas herdeiras das tradicións e técnicas correctas.<ref>{{cita web|lingua=portugués|url=http://disciplinas.stoa.usp.br/pluginfile.php/30742/mod_folder/content/0/Artes%20Marciais%20e%20lutas/Pedagogia%20do%20esporte%20e%20competição%20karatê.pdf?forcedownload=1|formato=PDF|dataacceso=4 de decembro de 2014|título=Pedagogia do esporte e competição karatê}}</ref>
Na década de 1970, naceu a [[Federación Mundial de Karate]], que reuniu a principal entidade xaponesa e outras entidades non xaponesas. Esta organización enumera só os estilos [[Goju-ryu]], [[Shito-ryu]], [[Shotokan]] e [[Wado-ryu]], como oficialmente recoñecidos.
▲Para diferenciar un estilo do outro, o karate seguiu máis ou menos o modelo adoptado no resto do Xapón: cada estilo identifícase por un nome maila a partícula '''ryu''' ({{lang|ja|流}}). Outro caso pode ocorrer cando houber unha subdivisión, que pode se dar co xurdimento dunha liñaxe que pregoa determinada marca diferencial. Neste hipótese, ocorre a adialla da partícula '''ha''' ({{lang|ja|派}}) mailo o nome do estilo orixinal anteposto. Acontece, porén, que isto non é unha regra ríxida e que todos seguen, pois pode haber unha liñaxe dun estilo que usa a partícula '''ryu''', coma son os casos das varias escolas directamente orixinadas do estilo Shorin-ryu.
▲Unha última hipótese é a de as entidades que usan o sufixo '''kan''' ({{lang|ja|館}}: edificio, casa), que poden ser un estilo ou unha simple liñaxe derivada. Moitas veces, elas se orixinan como tributos a mestras moi graduados e, algunhas veces, acaban se transformando en estilos propiamente ditos, como foi o caso do estilo Shotokan, que tamén é derivado do estilo Shorin.
{{árbore xenealóxica/inicio}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |TE|TE=Te|boxstyle=font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |OT|OT=Okinawa-te|boxstyle=font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | | | |TD|TD=Tode|boxstyle=font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| | | | | |,|-|-|-|-|-|+
{{árbore xenealóxica| | | | |TT|~|e|~|ST
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | |!| | | | | |
{{árbore xenealóxica| | | | | | | |SR
{{árbore xenealóxica| | | | | | | | |!| | | |!| |!| |
{{árbore xenealóxica| | | | | | |
{{árbore xenealóxica| | | |,|-|-|-|-|(| |
{{árbore xenealóxica| | |
{{árbore xenealóxica| | | |!| | | | |!| | | | | | | |!| | | | | | | | | |!}}
{{árbore xenealóxica| | | |!| | | | |!| | | | | | |KR| | | | | | | | |TR|KR=[[Kenyu-ryu]]|TR=[[Toon-ryu]]|boxstyle=font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica| |,|-|^|-|.| | |)|-|-|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.}}
{{árbore xenealóxica|WR| |SJ| |MS| |SR| |KR| |MR|WR=[[Wado-ryu]]|SJ=[[Shindo jinen-ryu]]|MR=[[Matsubayashi-ryu]]|MS=Matsumura Seito|SR=[[Shobayashi-ryu]]|KR=[[Kobayashi-ryu]]|boxstyle=font-size:73%}}
{{árbore xenealóxica/fin}}
== Técnicas ==
Nalgún momento antes do [[século XVIII]], dispuñan do [[Bubishi]], un libro sobre artes marciais, [[acupuntura]] e outros asuntos máis menos conexos. O libro podería ser importado desde a China, o que é máis probábel, mais tamén pode ser unha compilación local baseada nunha obra homónima, haxa vista a directa referencia ó compendio militar chinés [[
O Bubishi de Okinawa era unha obra secreta, transmitida moi reservadamente dos mestres para moi poucos alumnos, soamente aqueles reputados como os máis dignos e capaces de gardar os segredos e transmitídelos a quen tamén merecese. O contido do libro era sobre os golpes mais tamén sobre [[anatomía]] e sobre os principios de uso da enerxía [[qi (enerxía)|k]]i.<ref>{{cita web|lingua=castelán|url=http://www.karatebcn.com/web3(2)/pru_esp/art77b.asp?p_pestana=inicio&p_opcion=articulos|título=Introducción a los JINTAI KIUSHO|dataacceso=23 de novembro de 2014}}</ref>
Liña 184 ⟶ 190:
=== Adestramento ===
Ata as mudanzas no método de ensino feitas polo mestre Itosu, o karate era transmitido por medio da repetición dos kata, así como sucedía coas outras artes marciais do Xapón, como [[kenjutsu]] ou [[jujitsu]]. Antes disto, cando un mestre atestava que transmitira todos os seus coñecementos implicaba todos os kata e os seus significados, alén dos coñecementos que tornaban útiles as aplicacións prácticas deles, como anatomía e puntos de presión.
Despois de tales cambios, a énfase do adestramento pasou a ser dada sobre os kihon, que son movementos máis simples e, por isto mesmo, máis doados para aprender. Empezouse tamén a dar importancia ao condicionamento físico mais con foco na saúde en vez do foco no campo de batalla, que era feito por medio das técnicas chamadas de [[hojo undo]] e que ficaron restrinxidas ós estilos tradicionais.
==== Kihon ====
'''Kihon''' é o termo que se refire aos principios e técnicas elementais das [[artes marciais do Xapón]], que son exactamente os movementos e posturas básica e que son repetidas, de modo rápido ou lento, ata ser comprendido polo practicante.
Liña 208 ⟶ 218:
== Películas e outros medios ==
{{div col|3}}
* Karate, the Hand of Death (1961)
* Karate Kid (1967)
* El kárate, el Colt y el impostor (1974)
* Kill or Be Killed (1976)
* The Karate Kid (1984)
* The Karate Kid II (1986)
* Karate Kommandos (1986)
* Il ragazzo dal kimono d'oro (1987)
* The Karate Kid III (1989)
* The Next Karate Kid (1994)
* Kuro obi (2007)
* Yip Man (2008)
{{div col end}}
== Notas ==
| |||