Karate: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
Rectificacións |
||
Liña 29:
'''Karate''' (en {{lang-ja|空手}}), ou '''karatedo''' ({{lang|ja|空手道}}), é unha [[artes marciais do Xapón|arte marcial xaponesa]] e un [[deporte de combate]] nativo de [[Okinawa]], que se desenvolveu con base na arte marcial nativa da rexión debaixo de influencias do [[chuan fa]], de orixe [[China|chinesa]], e das escolas xaponesas tradicionais de [[arte marcial]], chamadas [[koryu]], que practicaban loita desarmada e armada, principalmente con espadas. Neste proceso, cando a influencia xaponesas se tornou preponderante, fóronse incorporando máis características do código de conduta dos samurais, o [[Budo]].<ref name="ref2">{{Cita libro|lingua=inglés|título=The Karate Way: Discovering the Spirit of Practice|nome=Dave|apelidos=Lowry|localización=Boston|editor=Shambhala|ano=2009|páxina=8|isbn=1590306473}}</ref>
A influencia chinesa foi maior nun primeiro estadio de desenvolvemento, cambiando un paradigma primitivo dunha loita simple con agarramento e proxeccións para unha con máis énfase nos golpes traumáticos, e se fixo sentir nas técnicas dos estilos máis fluídos e pragmáticos da China meridional.<ref name="ref7">{{Cita libro|apelidos=Higaonna|nome=Morio|título=Traditional Karatedo Vol. 1 Fundamental Techniques|ano=1985|isbn =0-87040-595-0|páxina=17|lingua=inglés}}</ref> Despois, en razón de cambio do escenario xeopolítico, comezou o tempo de predominio das disciplinas de combate do Xapón e, nese período, o máis común era simplificar aínda máis os movementos de orixe do chuan fa, facéndoos máis directos e renunciando a aquilo que non sería útil,
O repertorio de técnicas do karate reúne principalmente golpes contundentes (''[[atemi waza]]''), coma patadas, sopapos, xeonlladas, moufadas etc., executados todos coas mans desarmadas. Porén, técnicas de proxección, inmobilización e bloqueos (''[[nage waza]]'', ''[[katame waza]]'', ''[[uke waza]]'') tamén poden ser ensinados, con maior ou menor destaque dependendo de onde se practica e quen é o instrutor.<ref name="ref4">{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.wakefieldmeibukan.com/whatismeibukankarate.htm|título=What is Okinawa Goju Ryu Karate-Do? - Wakefield Traditional Karate Association|dataacceso=23 xaneiro 2014}}</ref>
Liña 50:
Porén, por causa da súa posición xeográfica, a rexión sempre despertou a cobiza de China e Xapón, que non aforraron esforzos para estenderen as súas influencias (culturais e económicas), tornando a existencia dun goberno local sometida á conxugación de intereses e política externos.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.okinawan-shorinryu.com/okinawa/history.html|título=A Brief History of Okinawa|dataacceso=29 de mazo de 2014}}</ref>
Despois da unificación do reino, nun primeiro
Por outro lado, aínda que existise forte influencia chinesa, a sociedade okinawana e a xaponesa posuían algúns puntos converxentes,
É correcto, por tanto, afirmar que houben o troco de coñecementos, aínda que moi discreta, entre a poboación autócton e os dominadores foráneos. Tal troco aconteceu para atender exactamente as necesidades e os instereses de ambos os grupos.<ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=Karate-do. Traditional Training for All Styles|autor=Seiler, Kevin; Seiler, Donald J|localización=Frisco|editor=Seiler|ano=2006|páxina=54|isbn=0979010802}}</ref>
O dominio xaponés consolidouse cun duro golpe para o pobo okinawano cando, en [[1609]], o clan de samurai de Satsuma, con aprobación do emperador do Xapón, subxugou a rexión e engandiu ao imperio xaponés o Reino de Lequias. Por ocasión da invasión, os samurais encontraron pouca ou ningunha resistencia, porque, dadas as circunstancias, o rei local declarou que a vida era o máis importante tesouro e recomendou que a poboación das illas non protestase ou contestase a agresión estranxeira. ▼
▲
Trala invasión, Lequias aínda permanecera como estado máis ou menos autónomo, pero, ao contrario do escenario anterior, ficando debaixo do control e da influencia do Xapón, que se tornaba paulatinamente preponderante, pois os samurais impuñan os seus propios pensamentos. Desta época, inclusive, data a introdución do estilo [[Jigen-ryu]], de [[kenjutsu]].<ref>{{Cita web|lingua=castelán|url=http://www.okinawakarate.com.ar/histkar.html|título=Historia Shorin Ryu|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref>▼
▲Trala invasión, Lequias aínda permanecera
=== Mans de Okinawa ===
O exacto retrinco de aparición do karate pérdese o tempo e na mestura de lendas e relatos históricos. No ámbito das lendas, cóntase que certo samurai, chamado ora de Minamoto no Tametomo, ora Chinzei Hachiro Tametomo, a mediados do [[século XII]], despois de malograda sorte na [[Rebelión Hogen]], iría refuxiarse en Okinawa. Durante a súa estada na rexión, o samurai ensinaría técnicas de combate para os nobres locais e estas técnicas, ou polo menos parte delas, acabaron por evolucionar e se desenvolver nunha arte marcial, chamada ''tuidi'' e despois ''karate''.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.msisshinryu.com/history/tomari-te/|editor=MSISSHINRYU.COM|título=Tomari-te: the placê of the old Tode|dataaccesso=29 de marzo de 2014}}</ref>
Outra hipótese de xurdimento apunta para unha modalidade de combate desarmado, denominada ''[[muto|mutō]]'', nativa de Okinawa, que aínda hoxe é unha importante manifestación da cultura local, mais que existía ben antes do aumento da disputa de intereses sino-xaponeses e era practicada, como aínda é, de forma trivial pola poboación. Esta loita aseméllase máis ó [[sumo]], pero tamén posúe características do [[jujitsu]] e e do [[aikido]].<ref name="ref7"/>
Algúns argumentan que o embrión sería unha lei que o Rei Sho Hashi, non moi despois da unificación do reino, promulgou e que tornou prohibido o porte de calquera armas por parte da poboación civil, [[katana gari]] ({{lang|ja|刀狩}}), co obxectivo de conter eventuais sentimentos de revolta. Este acontecemento é de feito importante, mais non pode dar total sustentación a esta idea, porque a caste guerreira mantivo os seus privilexios e costumes, até para poder continuar desempeñando as súas funcións no reino e perante a sociedade en xeral. Nin mesmo a restrición ao uso de armas imposta polos samurais de Satsuma foi ampla ao punto de esmoucar as prerrogativas dos guerreiros de Okinawa, exactamente polos mesmos motivos, de que os nobres deberían continuar en súas funcións costumeiras.<ref>{{Citar web|lingua=alemán|url=http://www.familygym.ch/FamilyGym/Karate_Geschichte.html|título=Karate Geschichte|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref>
▲Outra hipótese de xurdimento do karate apunta para unha modalidade de combate desarmado nativa de Okinawa, denominada ''[[muto|mutō]]'', unha importante manifestación da cultura local, que existía antes do aumento da disputa de intereses sino-xaponeses e era practicada de forma trivil pola poboación. Esta loita, existente até os días actuais, aseméllase máis ao [[sumo]], con aspectos aínda de [[jujitsu]] e [[aikido]]. Nesta loita o embate comezaba con empurróns, despois, seguíndose con técnicas de derrubamento e luxación. Vencía aquel que derrubase ou sometese o contrario. Era unha práctica cuxo maior obxectivo era a recreación, mais que, segundo algúns autores e mestres, sería a semente do karate, que foi entón paulatinamente sendo moldeado e modificado so a influencias do boxeo chinés do Sur.<ref>{{Cita libro|lingua=portugués|título=Karate-do, meu modo de vida|autor=Funakoshi, Gichin|localización=São Paulo|editor=Pensamento-Cultrix|ano=1975|páxina=129}}</ref><ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=Ancient Okinawan Martial Arts. Koryu Uchinadi|autor=McCarthy, Patrick; McCarthy, Yuriko|localización=Massachusetts|editor=Tuttle|ano=1999|páxina=1}}</ref><ref>{{Cita libro|lingua=inglés|título=Tales of Okinawa's great masters|autor=Nagamine, Shōshin|localización=Massachusetts|editor=Tuttle|ano=2000|páxina=28|isbn=0804820899}}</ref>
Sábese de certo que, a mediados do [[século XVII]], unha arte marcial en Okinawa sen armas xa era estabelecida e coñecida por "te" ou "ti" (en [[Lingua okinawana|uchinaguchi]]), adestrada polos nobres guerreiros, por causa das súas obrigacións militares. Os nobres do Reino de Lequias adestraban artes marciais que empregaban armas e que non, nun modelo moi próximo do xaponés e eventualmente xerou escolas familiares. Foi tamén resultado deste modelo o desenvolvemento do [[Ryukyu kobujutsu|kobudo]], que era a denominación dos estilos, mais que acabou por designar só as técnicas de combate con armas. Ocorre, porén, que orixinalmente no kobudo de Okinawa a parte de pelexa sen armas era referida coma ''toshu'' ({{lang|ja|徒手}}) ou ''toshujutsu'' ({{lang|ja|徒手術}}).<ref>{{cita libro|lingua=castelán|título=Karate y Kobudo Okinawense|nome=Shigeo|apelidos=Nakazato|editor=Kier|ano=2005|páxina=31}}</ref>
Os varios elementos culturais locais influenciaron moito o desenvolvemento da arte marcial. Por exemplo, o que viría a ser o [[jujitsu]] xurdiu para habilitar o samurai para a loita desarmada mais usando armadura, polo que non era razoábel utilizar ostensibelmente de puñadas e patadas mais máis proxeccións e estrangulacións. Por súa quenda, o que se desenvolveu en Ryukyu visaba xustamente o combate desarmado, que se podería dar en calquera sitio sen que os loitadores estivesen a usar dun traxe específico, pero podería coincidir de se afrontar guerreiros con armadura, polo que puñadas e patadas eran máis adecuados, iso aliado ó endurecemento de mans e pés para seren instrumentos de ataques máis eficaces.<ref>{{Cita web|lingua=inglés|url=http://www.chilternkarate.co.uk/about-karate/history-of-karate/|título=History of Karate|editor=Chiltern Karate Association|dataacceso=29 de marzo de 2014}}</ref>
| |||