Taurotragus oryx: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
arranxiños |
Sen resumo de edición |
||
Liña 23:
| binomial = Taurotragus oryx
| binomial_authority = [[Peter Simon Pallas|Pallas]], [[1766]]
| subdivision_ranks = [[Subespecie]]s
| subdivision =
Liña 32 ⟶ 29:
* ''Tragelaphus oryx'' <small>(Pallas, 1766)</small>
}}
[[Ficheiro:Taurotragus_oryx_(captive).jpg|miniatura|250px|Elán nacho, recoñecíbel pola súa pelaxe agrisada.]]
'''''Taurotragus oryx''''' é unha [[especie (bioloxía)|especie]] de [[mamífero]] [[artiodáctilo]] [[ruminante]] da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[bóvidos]], [[subfamilia]] dos [[bovinos]] e [[tribo (bioloxía)|tribo]] dos [[estrepsicerotinos]],<ref name=G/> coñecido vulgarmente como '''elán común''' ou '''elán do Cabo'''▼
▲'''''Taurotragus oryx''''' é unha [[especie (bioloxía)|especie]] de [[mamífero]] [[artiodáctilo]] [[ruminante]] da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[bóvidos]], [[subfamilia]] dos [[bovinos]] e [[tribo (bioloxía)|tribo]] dos [[estrepsicerotinos]],<ref name=G/> coñecido vulgarmente como '''elán''', '''elán común''' ou '''elán do Cabo'''
É unha das dúas especies de [[antílopes]] africanos que, xunto con ''[[Taurotragus derbianus]]'', compoñen o [[xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Taurotragus]]''.
Liña 41 ⟶ 40:
== Características ==
As principais características morfolóxicas do elán común son:<ref name=DD>Dorst, J. & Dandelot, P. (1973), pp. 191-194.</ref>
* É un [[antílope]] moi grande e pesado, con aparencia ''bovina''.
* Lonxitude de cabeza e tronco: de 2,80 a 3,80 m nos mac hos, e de 2,00 a 2,80 m nas femias.
* Lonxitude da cola: de 50 a 90 cm.
* Altura na cruz: de 1,50 a 1, 80 m (1,65 m promedio), e de 1,25 a 1,50 m (1,40 m promedio) nas femias.
* Peso: de 400 a 800 kg (600 kg promedio) nos machos, e de 200 a 400 kg (300 kg preromedio) nas femias.
* Orellas grandes estreitas e rematadas en punta.
* Os machos adultos presentan unha guedella de pelos ensarillados na fronte, de cor achiocolatada ou negra.
* Cornos: presentes en ambos os sexos, longos (de 73 a 111 cm), macizos, lixeiramente diverxentes e dirixidos cara a atrás, en liña co perfil da cara, retortos na metade basal en espiral apertada, como un parafuso; nas femias son máis finos.
* Coloración xeral: parda amarelada pálida, que se vai volvendo máis agrisada ou azulada coa idade, agás na parte inferior das patas. Os flancos teñen coloración uniforme ou lixeiramente raiada con listas verticais. O macho ten unha pelaxe máis gris que a femia, que é de cor máis beixe.
== Taxonomía ==
Liña 57 ⟶ 67:
Aínda que a súa validez require máis investigacióna.<ref name=U/>
== Bioloxía ==
=== Hábitat ===
Moi versátil, o elán pode encontrarzse en gran variedade de hábitats, pero especialmente nas chairas abertas e [[sabana]]s e en bosques abertos, secos, de [[mopán]]s (''Colosphospermus mopane''). pero tamén en zonas de [[estepa]] e mesmo [[deserto|desérticas]]. Ás veces tamén pode verse en breixeiras e selvas das terras altas, de até os 4.250 m de altitude.<ref name=DD/>
=== Distribución ===
[[Ficheiro:Taurotragus oryx distribution.png|miniatura|250px|Distribución de ''Taurotragus oryx''.]]
Antigamente o elán común encontrábase ao longo das sabanas e os bosques abertos toda a [[África oriental]] e [[África do Sur|meridional]], estendéndose tamén polos pasteiros de altura e as sabanas áridas e as matogueiras do [[Kalahari]] e de [[Karoo]], en [[Sudáfrica]]. Pero hoxe desapareceu de máis da metade da súa antiga área de dispersión debido á expansión das poboacións humanas, e o número de individuos diminuiu considerabelmente desde os anos [[1970]] como resultado das guerras civís e as súas secuelas en países como [[Uganda]], [[Ruanda]], [[Angola]] e [[Mozambique]]. Agora está extinto en [[Burundi]] (e probabelmente en Angola).<br>Porén, foi reintroducido en gran número facendas e ranchos privados en África meridional (particularmente en Sudáfrica), e isto contribuiu á recuperación das sús poboacións. Ademais, foi introducido amplamente tamén fóra da súa área de distribución natural; por exemplo, aínda que a súa área de distribución natural en [[Namibia]] estaba restrinxida ao noreste do país, agora tamén abundan en facendas e ranchos nas partes central e meridional.<ref name=U/>
=== Costumes ===
O elán é un animal gregario e forma pequenos rabaños de 20 a 70 individuos, ás veces até 200
e, ocasionalmente, considerabelmente maiores, durante as [[migración animal|migracións]] ou en períodos de extremada seca. Estas mandas van dirixidas por un macho dominante. Ás veces pódense reunir con antílopes equinos (''[[Hippotragus equinus]]''), órix do Cabo (''[[Oryx gazella]]''), [[cebra]]s, [[ñu]]s, [[ìmpala]]s, [[gacela]]s e [[avestruz|avestruces]]. Os machos vellos son a miúdo solitarios. A súa capacidade para saltar (até 2,50 m aproximadamente) é unha caractarística inesperada nun antílope tan pesado; incluso pode saltar un por riba doutro, partindo case do repouso. Os eláns son animais diúrnos, pero tenden a permanecer case inactivos durante as horas máis calorosas do día. Realizan desprazamentos a gransdes distancias en todas as estacións, pero sobre todo nas épocas de seca,<ref name=DD/>
=== Sentidos ===
Os eláns posúen excelentes sentidos do oído e do olfacto, pero a visión binocular parece pobre, en beneficio dun campo de visión máis amplo.<ref name=DD/>
=== Alimentación ===
Os eláns comúns comen ramiñas de ärbores e arbustos, follas, froitos, bulbos, raíces tuberosas e tamén herba (en menor proporción que outros antílopes), sobre toldo durante a época de chuivia<s, especialm ente en zonas molntanas. Usan os seus pezuños para desenterrar os bulbos e as raíces e, cos cornos, enganchan as poliñas e rómpenas cun movemento brusco do pescozo.<br>Son moi independentes da auga, aínda que a consomen avidamente candol está dispoñíbel. Pero tamén sion capaces de privarse dela durante meses. O seu metabilismo estñá ben adaptado á vida en condicións de aridez.<ref name=DD/>
=== Reprodución ===
Machos e femias alcanzan a madurez sexual ao ano e medio ou dous anos de idade. Na época da reprodución os machos adultos coidan e defenden á súa manda de femias e xuvenís, enfrontándose con outros machos. A [[xestación]] dunra uns 9 meses, e as femias teñen unha cría por parto e ano. A cría ao nacer pesa entre os 28 e os 35 kg se é macho, e entre os 23 e os 31 kg, de ser femia. As crías maman polo menos durante medio ano, aínda que xa comen os primeiros alimentos sólidos ao cabo dunha semana.<br>A süa lon xevidade é de 15 a 20 anos, excepcionalmente até os 25.<ref name=H/>
=== Inimigos ===
Os [[león]]s e as [[hiena|hienas pintas]] poden atacar aos adultos, mentres que os [[licaón]]s e o [[leopardo]] cazan aos individuos moi xoves. Pero o elán utiliza os seus cornos arma defensiva cando é necesario; estes antílopes teñen unha técnica de defensa especial contra os [[deprediación|depredadores]], facendo cara ao seu adversario mantendo oas xuivenís no centro dun círculo protector, como fan os [[búfalo]]s coas súas crías. A pesar da súa aparencia, os eláns son antílopes moi áxiles, especialmente os individuos delgados que teñen unha masa pequena, e poden correr moi veloces, até case 70 km/h e tamén de facer saltos de máis de 2 m de altura. Os individuos grandes e grosos tamén son áxiles e rápidos, aínda que sen pasar dos 50 km/h.
== Relación cos humanos ==
[[Ficheiro:Skinningeland.png|miniatura|250px|Espelicando un elán común.]]
O elán común foi cazado históricamente, e segue a selo, pola súa carne, por deporte e para outros propósitos (como a pelO). Non se coñece a proporción de animais capturados na natureza e nos ranchos.
O elán foi objxecto de investigacións para lograr a súa [[domesticación]]. El Zoológico Parque de Askania-Nova en Ucrania, entre otros, estudió su mejora. Su éxito reproductivo ofrecería una nueva especie particularmente bien adaptada a las enfermedades de clima y endémica en el continente africano. Su carne es de buena calidad y su leche es abundante. Por ahora, ha fallado su domesticación agrícola especialistas y genetistas. Muy común en los parques zoológicos, presentados a menudo en semilibertad (en el contexto de una planicie africana) con otras especies africanas, se levanta fácilmente
== Poboación e estaus ==
== Notas ==
| |||