Bisonte europeo: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
agora faise en d:Wikidata |
arranxos |
||
Liña 1:
{{Taxobox
| name = Bisonte europeo<br>''Bison bonasus''
| status = VU
| status_system = iucn3.1
| status_ref =<ref name=iucn>{{IUCN2008|assessors= Olech, W. (IUCN SSC Bison Specialist Group)|year=2008|id=2814|title=Bison bonasus|downloaded=14 January 2009}}</ref>
| image = Bison bonasus (Linnaeus 1758).jpg
| image_caption = Bisonte europeo adulto
| image_width =
| regnum = ''[[Animalia]]
| phylum = ''[[Chordata]]''
|
|
|
|
|
|
| tribus = ''[[Bovini]]''
| binomial_authority = ([[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]])▼
| genus = [[Bison]]
| species = '''B. bonasus'''
| binomial = Bison bonasus
| subdivision_ranks = Subespecies
| subdivision =
*''[[Bison bonasus bonasus]]'' *
*
| range_map = Bison bonasus historic holocene.png
| range_map_caption = '''Distribución xeográfica histórica:'''<br>Verde claro, no [[holoceno]];<br>Verde escuro, na [[Alta Idade Media]];<br>Vermello, comezos do [[século XX]]
}}
[[Ficheiro:Zubr-minsk.jpg|miniatura|250px|Bisonte europeo macho no [[zoo]] de [[Minsk]].]]▼
O '''bisonte europeo''' (''Bison bonasus'') é unha [[especie]] de [[Mammalia|mamífero]] [[Artiodactyla|artiodáctilo]] da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[Bovidae|bóvidos]]. É o mamífero de maior tamaño de [[Europa]], <ref>Pucek, Z., Belousova, I. P., Krasinska, M., Krasinski, Z. A. e Olech, W. (2004): ''European bison: status survey and conservation action plan''. Gland Suíza) / Cambridge (Reino Unido): IUCN/SSC Bison Specialist Group. ISBN 2-8317-0762-5</ref> e un dos máis ameazados, polo que é obxecto de varios programas de reprodución en catividade levados a cabo en [[xardín zoolóxico|parques zoolóxicos]].▼
[[Ficheiro:Barcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg|miniatura
O '''bisonte europeo''' (''Bison bonasus'') é unha [[especie]] de [[mamífero]] [[artiodáctilo]] [[ruminante]] da [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[bóvidos]], [[subfamilia]] dos [[bovinos]] e tribo dos [[bovininos]].
▲
== Descrición ==
De aspecto similar ao do [[bisonte americano]] (''
A súa silueta é maciza, cos cuartos dianteiros moi desenvolvidos, a cabeza grande e larga e a cruz moi marcada.<ref>Aulagnier, S., Haffner, P., Mitchell-Jones, A., Moutou, F. e Zima, J. (2009): ''Guía de los Mamíferos de Europa, del norte de África y de Oriente Medio.'' Barcelona: Lyns Ediciones. ISBN 978-84-96553-52-1, p. 148.</ref> A pelaxe é longa, de cor parda escura e particularmente desenvolvida na cabeza, ombros e colo.<ref>Aulagnier et al., ''Op. cit.''</ref>
Liña 36 ⟶ 46:
== Hábitat ==
En contraposición aos bisontes americanos, os europeos nunca gustaron da vida nas praderías e espazos abertos, senón que se estableceron nos bosques, tanto caducifolios como mixtos de [[coníferas]] e árbores e folla caduca. Por eles vagaban en grupos duns 20 individuos, alimentándose de todo tipo de materia vexetal, fundamentalmente follaxe baixo, pero tamén herbas, codias e pólas tenras.
▲[[Ficheiro:Zubr-minsk.jpg|miniatura|Bisonte europeo macho no [[zoo]] de [[Minsk]].]]
Os [[freixo]]s parecen atraerlles en maior medida que outras árbores, mentres que as agullas dos [[piñeiro]]s e outras árbores de folla perenne non son do seu agrado.
Liña 58 ⟶ 67:
== Extinción en estado salvaxe e repoboación ==
[[Ficheiro:Bison bonasus historic.png|miniatura|
Hai 2.000 anos o bisonte abundaba en toda a [[Europa central]] e [[Europa setentrional|setentrional]] chegando até [[Asia|Asia occidental]]. A distribución orixinal comprendía desde a [[península Ibérica]] até [[Rusia|Rusia occidental]], estando presente tamén no [[Cáucaso]] e no noroeste de [[Irán]]. [[Heródoto]] cita a súa presenza en [[Tracia]] e noutras rexións do norte de [[Grecia]].
Aínda que enorme, esta vasta distribución non era continua pois, como quedou dito, os bisontes prefiren os espazos boscosos, e nas chairas despexadas estaban substituídos por mandas de [[uro (animal)|uros]] ou [[touro|touros salvaxes]], (''Bos primigenius'').
Pero a principios do [[século XVIII]], a causa sobre todo da caza abusiva e da progresiva deforestación, para aproveitar a madeira ou para destinar a terra á agricultura ou ao pastoreo, reduciron o hábitat primixenio dos bisontes, e este animal quedou relegado a algunhas zonas boscosas de [[Polonia]] (bosque de Białowieża) e do [[Cáucaso]], reservas de caza dos [[tsar]]res de [[Rusia]].
[[Ficheiro:Poland Bialowieza - BPN.jpg|esquerda|
▲[[Ficheiro:Barcelona.Zoologico.Bison.Bonasus.jpg|miniatura|esquerda|250px|Becerro de bisonte europeo no zoolóxico de [[Barcelona]].]]
No [[século XII]] matouse ao último bisonte ibérico en [[Navarra]],<ref name="Bisontes europeos en Palencia - El Mundo"/> sendo daquela xa moi raro en [[Europa occidental]].
No [[século XIV]] só quedaban unhas poucas cabezas na rexión francesa das [[Ardenas]], que non resistiron até o final do século. En [[Romanía]] ([[Moldavia]] e [[Valaquia]]) perviviron até [[1762]] e en [[Transilvania]], baixo dominio [[Imperio austrohúngaro|austrohúngaro]] até [[1790]]. O bisonte do Cáucaso (''Bison bonasus caucasicus'') fora desprazado, durante os últimos decenios da súa existencia, cara á zona ocupada polos bosques de coníferas, sendo moi posíbel que os seus refuxios invernais estiveran localizados nas zonas de bosques de [[faia]]s situados a menores altitudes, pero ao non serlles permitida a estancia nestas zonas, o seu hábitat foi reducíndose cada vez máis, até chegar á súa extinción e [[1930]].
Pola súa parte, desde o [[século XVI]] as dinastías reinantes en [[Rusia]], [[Lituania]] e [[Polonia]] consideraron que a morte dun bisonte era privilexio da realeza, chegando a castigar o furtivismo incluso coa morte nalgunhas ocasións. Isto permitiu unha supervivencia máis ou menos aceptábel deste animal en [[Europa oriental]] até a [[Primeira Guerra Mundial]], cando comezaron a ser masacrados por decenas para alimentar aos soldados e aos refuxiados. En [[1919]] morreu o último bisonte polaco na rexión de Białowieża, e en [[1927]] fíxoo o último exemplar que vivía en liberdade no Cáucaso. A especie extinguiríase totalmente de non ser porque había nese momento uns 50 individuos vivindo en parques zoolóxicos repartidos por todo o mundo.
Liña 84 ⟶ 97:
== Notas ==
{{listaref|2}}
== Véxase tamén ==
| |||