Invasión musulmá da Península Ibérica: Diferenzas entre revisións

A axuda que os [[Xudaísmo|xudeus]] prestaron aos conquistadores debeuse a que aqueles, na súa maioría conversos forzados pero finxidos, eran reiteradamente fustigados pola lexislación visigoda (con algunhas excepcións, como cos reis [[Viterico]] e [[Suintila]], e contra o criterio de [[bispo]]s como [[Santo Isidoro]], que os defendía). E sabían, polo que ocorrera no [[África do Norte-norte de África]], que melloraría a súa situación ao recibir dos gobernantes árabes o mesmo estatusstatus que a poboación cristiá.

Porén, un sector da nobreza apoiou a outro rei, [[Axila II]], que era ''dux'' da Tarraconense. Axila II gobernou no norlestenordeste (no sur de Francia, na actual Cataluña e no val do Ebro, é dicir, as provincias visigodas de Iberia e Septimania, en parte equivalentes ás antigas provincias romanas de Narbonense e Tarraconense) e mesmo acuñou moedas propias. Pode que incluso fose, desde 708, rei asociado a Vitiza, a cuxo clan parece que pertencía (algunhas fontes cítano como fillo seu, aínda que é pouco probable).

Tariq aproveitou militarmente o feito de que o conde da Bética estaba con Rodrigo nunha campaña no norte, ao parecer contra os vascóns, xa que cando o rei realizaba unha campaña militar adoitaba levar os condes do reino con el. Isto era por unha dobre razón: porque necesitaba dos seus recursos humanos para reunir un exército e para evitar a súa sublevación mentres el realizaba unha campaña militar por outras terras. En anos anteriores houbo varias incursións militares árabes contra algunhas cidades do sur que foran rexeitadas ou que se retiraran ao pouco tempo despois de obter suficiente botín. Por iso, esta incursión de Tariq non dspertouespertou inicialmente unha gran preocupación.

Así, só tras ver que as forzas locais do sur da península non podían con Tariq, e que este non se retiraba como ocorrera en anteriores ataques árabes, Rodrigo acudiu contra el. Rodrigo tamén retrasouatrasou a súa reacción porque se encontraba en plena loita polas terras do norte. Nese momento estaba sitiando a cidade de Pamplona, cuxas murallas foran restauradas non había moito polo rei visigodo Vamba. Esta cidade ou ben caera en poder dos vascóns ou ben estaba en mans de nobres vitizanos leais a Axila II. Rodrigo, en todo caso, partiu a Toledo sen recuperala. Cando as tropas comandadas por Rodrigo entraron en contacto coas de Tariq xa pasaran varios meses dende a súa chegada ao sur. Durante ese tempo Tariq ibn Ziyad obtivera o reforzo de 5.000 bérberes máis.

Outro aspecto a ter en conta é o de que organizar un exército non era doado nos últimos tempos do reino visigodo. Isto debíase a que a perda de propiedades do Patrimonio da Coroa, de onde se obtiña o recrutamento dos servos que atendían tales propiedades, fixo que o rei tivese un exército propio moi minguado e dependese en gran medida dos efectivos aportados polos nobres. Aínda que había leis que penaban e multaban fortemente a quen non acodíanacudían a apoiar o rei, moitos nobres preferían manter os labores agrícolas, fonte dos seus ingresos. Se a isto unimos o problema de Axila II no norleste e a división nobiliaria no seu propio bando, o resultado foi que, ademais de tarde, o exército de Rodrigo non debía de ser moi numeroso. Este exército ademais de reducido estaba dividido, e xurdiron desacordos que motivaron loitas internas e desercións. Parece moi probable que, mesmo, Tariq recibise no transcurso da batalla apoio de nobres vitizanos que acompañaban o rei.

A consecuencia de todo elo foi que Rodrigo resultou derrotado na batalla do río Guadalete (aúnaínda que algúns historiadores a sitúan máis ao sur, nos ríos Salado ou Barbate, ou xunto ao lago da Janda, ou incluso xunto ao río Guadarranque). Sea onde fora, a batalla tivo lugar a finais de xullo de 711, precedida de diversos tanteos e escarceos durante varios días, morrendo nela ou inmediatamente despois o propio rei Rodrigo. Os nobres que permaneceron có rei e seus opositores witizanos morreron tamén en súa maioría.

Tariq fixosefíxose cun gran botín, pois Rodrigo viaxaba cun gran luxo, dado o fasto e o rico do enxoval que utilizaban os reis visigodos dende Leovigildo, imitando a pompa e riqueza da corte dos emperadores bizantinos.

Á morte de Rodrigo, un sector da nobreza elixiu a Oppa, fillo do rei [[Egica]] e irmán de [[Witiza]], se ben nunca foi aceptado maioritariamente nin, ao parecer, coroado como tal. HuboHoubo enfrentamentosenfrontamentos entre os propios visigodos, cós lealesleais a Agila II e con outros nobres non witizanos que negabanse a aceptar ao novo rei. Oppa puido contar inicialmente có apoio das forzas árabes, pero en todo caso acabou por enfrentarseenfrontarse a eles.

As forzas árabes, así reforzadas, conquistaron fácilmentefacilmente, case sen resistencia, [[Medina Sidonia]] e [[Carmona]]. Despois dirixironsedirixíronse a sitiar Sevilla, pero esta última só caeu tras un mes largo de asedio. Sevilla era importante, pois esta cidade era a capital da provincia visigoda de Hispalis e desta forma evitabaseevitábase unha acción coordinada dende esa zona. Así queda completada a acción inicial da conquista, asentando un territorio propio mínimo dende o que poder iniciar un proceso máis amplo.

Unha vez conquistada Sevilla, esta convertiuseconverteuse na base das operacións militares. Dende esta cidade saíron dous exércitos, que empezaron a operar por separado na península: un dirixiuse a Córdoba, capital da provincia visigoda da Bética, e outro a Mérida, capital da provincia de Lusitania. TratabaseTratábase de rendirrender canto antes os centros de poder administrativo e militar visigodos (xa explicouse antes a forza militar que organizaba cada provincia), de forma que non poiderapuidera haber unha respuestaresposta coordinada e contundente destes.

ademais, Musa, moi ben informado e aconsellado, pretendía chegar canto antes a Toledo, capital do fortemente centralizado reino visigodo, e era importante eliminar pronto os obstáculos e dirixirse a Toledo o máis rápidamenterapidamente posibelposíbel. Para elo, utilizaron o trazado das calzadas romanas, o que facilitaba seu traslado e a sumisiónsubmisión, pola forza ou por rendición, das cidades que se encontraban en seu traxecto.

Toledo foi conquistada por Musa, case sen resistencia, antes de acabar o ano 711; facendo huirfuxir ao novo rei, Oppa, que quizáisquizais morreu pronto ou que, a menos, xa non volveu a exercer como tal, e executando a cantos nobres había na cidade; aún que moitos deles, como o propio ArzobispoArcebispo, fuxiron antes de que fora sitiada. Abandonada de antemán por quenes podían defendela, a tímida resistencia que puido opoñer a cidade foi rápidamente vencida.

Os nobres que lograron escapar, con todas as riquezas que poideronpuideron reunir, fuxiron ao norte. Uns reforzaron ao rei Agila II, no nordeste (como o propio ArzobispoArcebispo de Toledo, Sinderedo), e outros dirixironsedirixíronse ás prazas fortes cercanaspróximas á zona galega.

Tariq, mentrasmentres, dirixiuse ao noreste, pasando por Calatayud e chegando a Zaragoza, cidade que incendeu en parte, matando incluso aos nenos e crucificando aos homes por non renderse, mentras as mulleres eran escravizadas. Esta masacre tivo un efecto psicolóxico importante no resto da península, como logo veremos. Desde alí, Tariq avanzou ao oeste, seguindo a vía romana de Zaragoza a Astorga, e sometendo o curso medio e alto do río Ebro. Nesa zona aceptou un pacto de sumisiónsubmisión có conde da familia Casius (Casio), de nome Fortún, na zona de Tarazona, pode que similar ao suscrito despois có conde Teodomiro no sureste. Este Fortún era o heredeiroherdeiro dunha rica familia hispano-romana, os Casio, terratenentes dende facía séculos na ribeira media do Ebro. El e súa familia islamizaronse, como logo veremos que ocurriu con outras familias nobres, e chegou a formar a dinastía dos Banu-Quasi (literalmente, os fillos de Casio), que varios séculos máis tarde foron reis da taifa daquela zona.

Continuando seu traxecto, Tariq chegou, pasando por Amaia, ata Astorga, capital da provincia visigoda Asturiensis ou Autrigonia, onde de novo uniu súas forzas con Musa, e chegaron xuntos ata Lugo, capital da provincia de Gallaecia o Galecia, cidade fortemente amurallada que foi sometida. Naquela zona recibiu pacto de sumisiónsubmisión de diversas cidades das ambas provincias visigodas, entre as que cabe destacar a Xixón (cidade fundada polos romanos), na mesma costa de [[Asturias]].

Foi Abd-el-Aziz, fillo de Musa, quen, aún baixo o goberno de seu pai, acabou o asedio desta cidade, que rendiuserendeuse o 30 de xuño de 712. O convenio de capitulación (chamado polos árabes ''sulh'') respectaba a vida e bens dos emeritenses, permitindolles celebrar seus cultos, mentrasmentres que os árabes apropiabanse dos bens de todas as igrexas (que servían para manter hospitais, escolas e viuvas, e ao propio clero) e de quenes fuxiran.

Tras os feitos sangrentossanguentos de Zaragoza, anteriormente citados, aterrorizadas por ese exemplo, ao tempo que desmoralizadas pola falta dun poder central, a maioría das cidades e rexións rendironserendéronse aos árabes por capitulación (''sulh''), como ocurriraocorrerá en xeneral nos seguintes anos da conquista.

EstosEstes pactos foron moi diversos, dependendo das circunstancias, pois algúns incluían o respecto do goberno local, a conservación dalgúns bens e un mínimo grado de tolerancia relixiosa (tipo ''’ahd'', como logo veremos algún exemplo) e outros eran máis similares ao modelo de Mérida, con sumisiónsubmisión seguida pola entrega de bens. Estes acordos extenderonseestendéronse tamén aos magnates que, aúnaínda sen o título de [[conde]], gobernaban de feito sobre extensos territorios nos que non había ningunha cidade importante, mantendoosmanténdoos en súas propiedades a cambio de súa lealtadelealdade.

Pero as cidades que resistíanse eran destruídas e queimadas, súas igrexas derruidasderruídas, e a súa poboación morta ou escravizada, có fin de dar un escarmento e un aviso para outras cidades. Aos homes matabaselles, normalmente crucificados, e as mulleres e nenos eran escravizados, sendo estos últimos islamizados á forza. Nalgúns casos, os homes e xóvenes que librabanse da morte traballaban como escravos nas súas antigas terras, cultivadas ahora en proveito de seus novos señores.

Os conquistadores tamén reforzaronse ofrecendo a libertadeliberdade aos escravos que convertíanse ao islam. Estes, sen embargo, debían xurar fidelidade ao clan tribal do xefe militar que os liberaba, e integrarse en seu exército. Musa non estableceu ningunha modificación nos impostos, os cales seguirían recaudándose en igual forma que ata entón, pero seu importe o recibía o [[wali]] árabe de [[Hispania]] (éste era o título que utilizaba [[Musa ibn Nusair|Musa]]). Con Musa, a lexislación anti-xudía desapareceu, o que tamén granxeoulle o apoio desa comunidade.

Musa estivo uns quince meses en España, ata que partiu a Damasco, a finais de 712, chamado polo califa Walid para rendirrender contas. Antes, e tras a caída de Mérida, aúnaínda tivo que mandar a seu fillo Abd-el-Aziz a tomar por segunda vez Sevilla, cidade que sublevarase, o que mostra o endeble da posición dos conquistadores.

Musa viaxou con boa parte do riquísimo Tesouro Real visigodo e outro botín, así como con algúns nobres visigodos, e levouse consigo tamén a seu liberto Tariq. En Damasco caeu en desgraza có seguinte califa, Sulayman, pola forma en que repartiu o botín, e foi condenado a morte mediante crucifixión por un delito de malversación de fondos —delito no que era reincidente—. Dita pena conmutouselle polo pago dunha forte multa. Musa morreu asasinado nunha mezquitamesquita de Damasco no ano 716. Tariq morreu na miseria.

Musa deixou a fronte do exército en España a seu fillo [[Abd al-Aziz ibn Musa|Abd el-Aziz ibn Musa]] (Abdelaziz), quen permaneceu en [[Sevilla]], primeira capital de [[Al-Ándalus]], como [[wali]]. Con el quedouse o groso do botín. Aún que unha parte estaba destinada a cubrir os gastos da administración e da guerra, a maioría mantiñasemantíñase para seu reparto entre as tropas cando se licenciasen ao final da campaña, con reserva dun quinto (chamado ''jums'') para o califa. Este reparto, a causa do lento da conquista, aún tardou varios anos.

MentrasMentres, o rei visigodo Agila II, tras resistir a forte acometida de Tariq, mantiña o control da actual Cataluña, máis algunhas zonas adxacentes e a provincia goda de Septimania. O propio ArzobispoArcebispo de Toledo, Sinderedo, que como xa diximosdixemos abandonou a capital, uniuse a el para reforzar súa autoridade, polo sentido simbólico lexitimador que súa presencia e apoio tiña para a monarquía visigoda.