Iosif Stalin: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
*Yalta>Ialta
Vivaelcelta (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 37:
En [[1928]] iniciou un programa de [[industrialización]] intensiva e de coletivización da [[agricultura]] soviética, impoñendo unha gran reorganización social. Na década de 1930 consolidou a súa posición a través dunha política de modernización da industria. Como arquitecto do sistema político soviético, creou unha poderosa estrutura militar. Mandou prender e deportar opositores, ó mesmo tempo que cultivaba o [[culto da personalidade]] como arma ideolóxica. A acción persecutoria de Stalin estendeuse mesmo a territorio estranxeiro, imputándoselle o asasinato de Trotski, entón exilado en [[México]]. Por máis que Trotski tomase todas as medidas para protexerse de axentes secretos, [[Ramón Mercader]], membro do [[Partido Comunista Mexicano]], conseguiu gañar a confianza do disidente para executalo cun golpe na cabeza.
 
Desconfiando de que as reformas económicas que implantara producían descontento entre a poboación, Stalin dedicouse, nos anos 30 a consolidar o seu poder persoal. Tratou de expulsar toda a oposición política. En [[1934]], [[Sergei Kirov]], principal líder do [[Partido Comunista da Unión Soviética|Partido Comunista]] en Leningrado (actual [[San Petersburgo]]), apareceu morto. Foi o inicio dunha serie de presións que pasaron á historia coma a "Gran Purga", que tivo lugar entre [[1934]] e [[1937]]. Stalin concedeu un trato duro a todos os que tramasen contra o estado soviético. Entre as vítimas máis destacadas desta acción estaban os oficiais e membros de maior importancia do [[Exército Vermello]], incuíndoincluíndo trece dos quince xenerais do exército, como [[Mikhail Tukhachevski]], unha das súas máis famosas vítimas, quen sufriu a acusación de ser axente do servizo secreto [[Alemaña|alemán]], razón pola cal foi executado, mentres que outros moitos foron deportados a [[Siberia]]. Con iso foi enfraquecido o comando militar soviético.
 
===Cambios na sociedade soviética (1927-1939): Industrialización===
Liña 51:
A década de 1930 conseguiu a produción por primeira vez na historia da Unión Soviética dunha ampla gama de novos produtos como [[motocicleta]]s, [[reloxo]]s e [[Cámara de fotos|cámaras fotográficas]], así como as máquinas e ferramentas necesarias para producir estes e outros bens. Na industria química produciuse o desenvolvemento da industria dos [[plástico]]s, na [[metalurxia]] desenvolveuse novos tipos de aliaxes de alta calidade e diversos metais non ferrosos foron manufacturados por primeira vez.
 
Tamén mellorou notablemente a escala e a eficiencia coa cal se fabricaban os productosprodutos existentes. Na industria do [[ferro]] e do [[aceiro]], a fins da década de 1930 o tamaño medio dos novos fornos de fundición era un 40 % maior con respetorespecto a dez anos antes. Moitas innovacións estaban baseadas exclusivamente en desenvolvementos técnicos locais. Na industria aeronáutica, por exemplo, os enxeñeiros soviéticos produciron avións que eran comparables a deseños estranxeiros; na industria militar, pola súa parte, desenvolvéronse [[Carro de combate|tanques]] que non tiñan equivalentes no mundo occidental. A Unión Soviética foi tamén o primerprimeiro país en producir [[goma]] sintética de polibutadieno.
 
=== Colectivización da agricultura ===
O goberno de Stalin promoveu a colectivización da agricultura co fin de aumentar a produción agrícola a partir das granxas mecanizadas a grande escala, o que permitía manter os campesiños baixo un control político máis directo e para que a recadación de impostos fose máis eficiente. A colectivización significou cambios sociais drásticos nunha escala nunca vista dende a abolición da [[Servo|servidume]] en [[1861]].
 
A colectivización forzada da agricultura comezou a inicios da década de 1930, formándose a asociación obrigatoria de todas as granxas nos chamados [[koljós]] (ou granxa colectiva), unha estrutura fortemente centralizada. A supresión dos dereitos da propiedade sobre a terra foi unha consecuencia da forma como se decidiu resolver o antigo conflito da [[loita de clases]]. Ademais, de acordo coa visión económica da época, os koljós debían traballar con maior eficiencia debido á aplicación da [[tecnoloxía]] e á división do traballo. Nos primeiros anos da colectivización estimábase que a produción agrícola e industrial debería aumentar un 200 % e un 50 % respectivamente; porén, a produción agrícola diminuiudiminuíu.
 
[[Ficheiro:Sergei Kirov and Joseph Stalin, 1934.jpg|240px|dereita|miniatura|[[Sergei Kirov]] e Stalin en 1934.]]
Os campesiños ricos, os chamados [[kulaks]], con independencia de se resistían ou non aos cambios impostos e a colectivización, eran postos a traballar directamente nos campos, ou ben eran trasladados a [[Siberia]] ou ao leste do país. A política de industrialización da agricultura seguida por Stalin requiriu grandes cantidades de equipamento e maquinaria, que se consiguiuconseguiu ao exportar [[trigo]] e outros bens agrícolas ao estranxeiro. Os koljós foron obrigados mediante plans específicos a entregar ao Estado a súa produción agrícola. Estas medidas trouxeron como consecuencia unha drástica caída na calidade de vida do campesiñado e na produción agrícola.
 
=== Consolidación internacional e interna ===
Para evitar o aillamento do réxime soviético, decidiu a entrada da URSS na [[Sociedade de Nacións]] ([[1934]]), e a aproximación a [[Gran Bretaña]] e [[Francia]]. Na política interior procurou eliminar calquera tipo de oposición: entre [[1936]] e [[1938]] organizou procesos (procesos de [[Moscova]]) e deportacións contra os principais mandos militares e contra toda oposición ao seo do Partido e do Estado. BaseandoseBaseándose nos datos suministradossubministrados trala ''[[perestroika]]'' e documentados polo [[Gulag]], fueronforon detidas máis de 1.300.000 personaspersoas polos motivos políticos. Delas case 700.000 foron fusiladas. Durante o seu goberno iniciouse un controvertido programa para ''rusificar'' os diferentes estados da URSS, enviando rusos ás distintas repúblicas soviéticas para que casasen cos locais e así aumentar a porcentaxe de rusos na rexión.
 
Por outra parte, xa durante o primerprimeiro período stalinista, antes incluso da década de 1930, amplos sectores da sociedade soviética aceptaron con optimismo os grandes avances da Revolución. Rusia era o único país do mundo onde se pagaba ás mulleres o mesmo que ós homes por un traballo similar. Tamén neste primerprimeiro período, existían grandes facilidades para obter un divorcio ou mesmo abortar.
 
===Segunda Guerra Mundial (1939-1945)===
Liña 70:
O [[23 de agosto]] de [[1939]] asinou con Hitler o [[Pacto Ribbentrop-Molotov]], un pacto de non-agresión que recibiu o nome dos ministros de exteriores [[Alemaña|alemán]] e [[soviético]]. Stalin esperaba gañar tempo e reorganizar a forza industrial-militar da cal a Unión Soviética non podería prescindir con vistas a un enfrontamento coa [[Nazismo|Alemaña nazi]], que para algúns sempre fora inevitable. Por outra parte, Hitler estaba ansioso por evitar un enfrontamento inmediato cos soviéticos, pois naquel momento ía ocuparse de [[Gran Bretaña]] e [[Francia]]. Mais a [[Operación Barbarroxa|invasión da Unión Soviética polas forzas alemás]] en [[1941]] levouno a aliarse co [[Reino Unido]] e os [[Estados Unidos da América|Estados Unidos]] durante a [[Segunda Guerra Mundial]]. Baixo a súa forte dirección, o exército soviético conseguiu facer recuar os invasores —non sen terribles perdas humanas— e ocupar terras na [[Europa Oriental]], contribuíndo decisivamente á derrota da Alemaña nazi.
 
Os seus críticos, como [[Lev Trotski]], denunciaron o pacto co goberno nazi como unha traizón imperdonableimperdoable e un máis dos crimes do [[estalinismo]] contra o movemento obreiro internacional. O estalinismo sempre considerou unha xenial manobra de Stalin argumentando que impediu o avance nazi, gañando tempo, o que lle permitiu vencer a [[Segunda Guerra Mundial]].
 
Coa súa esfera de influencia alongada á metade oriental de [[Europa]], nos chamados Estados Obreiros, Stalin foi unha persoa chave da posguerra. Dominando países como a [[República Democrática Alemá]], [[Checoslovaquia]] e [[Romanía]], estableceu a hexemonía soviética no [[Pano de aceiro|Bloque do Leste]] e rivalizou cos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] no liderado do mundo.
 
Unha vez iniciada a [[Segunda Guerra Mundial]], porén, e considerando Hitler que a caída de [[Inglaterra]] era inminente, ordeouordenou atacar a Unión Soviética, facendo do pacto papel mollado. O [[18 de decembro]] de [[1940]], o mando alemanalemán decidiu que a invasión á URSS se realizaría en abril de [[1941]], pero só se puido concretar o [[22 de xuño]] dese ano, cando se iniciou o ataque ao territorio soviético con máis de 3.000.000 de militares alemáns. A invasión tomou por completa sorpresa a Stalin a pesar de que o seu espía [[Richard Sorge]] avisara de que esta era inminente.
 
Stalin encerrouse no [[Kremlin]] cunha aparente depresión e falta de autoridade e só reaccionou 10 días máis tarde, para retomar o control con man firme. Desesperado pola invasión xermánica, decidiu suspender a campaña ateizante e permitir o rexurdimento da [[Igrexa Ortodoxa Rusa]], para que o pobo soviético crente se unise á loita armada, "esquecendo" por un tempo o obrigado [[ateísmo]] do [[PCUS]]. Increíblemente e en forma insospeitada para os alemás, o pobo ruso uniuse detrás da súa figura.
Liña 82:
O [[Exército Vermello]], moi debilitado polas purgas de finais dos 30, atopábase virtualmente sen mando competente, polo que as forzas alemás avanzaron rapidamente polas terras chás occidentais da URSS. Hitler predecía que a guerra co xigante ruso duraría polo menos 6 meses e que o pobo ruso mesmo eliminaría a Stalin.
 
Stalin fíxose nomear Presidente do [[Consello de Comisarios do Pobo]] co que na práctica converteuse oficialmente no Xefe do Estado. As medidas iniciais de Stalin por contenerconter a invasión alemá foron ineficaces e non puideron deter o avance das forzas blindadas de Hitler que penetraban profundamente no territorio soviético. Se ben no comezo Stalin mostrouse dubitativo e irresoluto polo súbito e contundente ataque dos alemáns, pronto comezou a tomar o control da situación e autonomeouse Supremo Comandante en Xefe do Exército Vermello.
 
A diferenza de Hitler, Stalin deu cierta autonomía aos xenerais na toma de decisións e fixo traer dende a fronteira algúns dos seus mellores xenerais, como [[Gueorgui Zhúkov|Zhúkov]] e [[Nikolái Vatutin|Vatutin]], permitindo ademais o envío dende as frentes orientais de milleiros de tropas siberianas adestradas xa no combate cos xaponeses.
 
[[Ficheiro:Tehran Conference, 1943.jpg|280px|dereita|iniaturaminiatura|Os tres líderes aliados: [[Stalin]], [[Franklin D. Roosevelt]] e [[Winston Churchill]] reunidos na [[Conferencia de Teherán]].]]
 
Durante a [[Batalla de Smolensk (1941)|Batalla de Smolensk]], o seu fillo [[Yákov Dzhugashvili]] foi capturado: Stalin soubo desta situación pero permaneceu indiferente á sorte corrida polo seu fillo. Yákov permaneceu anónimo no [[campo de concentración]] de [[Sachsenhausen]] até que foi delatado. Intentouno adoutrinar para a propaganda alemá pero non cambiou de bando. Entón decidiuse o seu troco polo mariscal [[Friedrich Paulus]], pero Stalin negouse. Yákov morreu en extrañasestrañas circunstancias o [[15 de abril]] de [[1943]] no mesmo campo. Stalin xamais demostrou publicamente algún tipo de consideración pola sorte corrida por Yákov.
 
Mantívose en [[Moscova]] o inverno de 1941, cando os alemás ameazaban a cidade (42 km), e organizou alí un contraataque soviético. Ao ano seguinte tivo éxito ao manter a estratexia cidade de [[Stalingrado]], última defensa da zona petroleira do [[Cáucaso]], pese á enorme cantidade de baixas entre os seus hombreshomes (Stalin, a través dos seus comisarios políticos, ordeouordenou disparar contra os seus propios soldados se estes se retiraban dun combate ao consideralos desertores) e posteriormente ([[1943]]) tamén derrotou o exército alemán na [[batalla de Kursk]] co que todo o curso das accións militares tivo un cambio, sendo agora os soviéticos os que obrigaban a retirarse aos alemáns. Así, en maio de [[1945]], as forzas de Stalin foron as primeiras en entrar en [[Berlín]], forzando o suicidio de [[Hitler]] e a capitulación alemá.
 
[[Ficheiro:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|miniatura|esquerda|250px|[[Winston Churchill]], [[Franklin D. Roosevelt]] e Iósif Stalin en Ialta, febreiro de 1945.]]
Liña 96:
No seu papel de comandante en xefe, Stalin procuraba sempre manter un control persoal pero flexible no mando, sobre todo á frente de batalla, as reservas militares e a economía de guerra. Esta actitude non se mostrou eficaz, xa que deixaba nun só home todas as decisións, pero logo Stalin foi aprendendo dos erros e comezou a delegar decisións militares ao contrario do seu rival, Hitler, quen monopolizou o mando.
 
Como Xefe de Estado, Stalin participou en varios encontros cos líderes aliados, como o chamado "os tres grandes", con [[Winston Churchill]] e [[Franklin D. Roosevelt]] en [[Ialta]] e en [[Potsdam]] (ambos os dous en 1945), nas que logrou o reconocimento internacional dunha esfera de influencia soviética na Europa do Leste e mostrándose como un formidable negociador segundo o propio secretario do exterior británico, Sir [[Anthony Eden]]. Así mesmo, o [[4 de setembro]] de 1943, reuniuse con 3 metropolitas da Igrexa para restablecer o Santo Sínodo e convocar o Concilio Episcopal para elixir como Patriarca de Moscova un dos tres anteriores (Serguéi) 5 días despois, por primeraprimeira vez en 17 anos.
 
Un feito deste período que reflexa o seu «[[culto á personalidade]]» é que se autoconcedeu a honra de Heroe da Unión Soviética, a pesar que este só o recibían os soldados en combate. Sentíase ameazado pola popularidadpopularidade de [[Zhúkov]], ao que acusou de usar ese triunfo ao seu favor e terminouno degradando.
 
===Posguerra (1945-1953)===
Liña 111:
En [[Asia]], o Exército Vermello invadiu [[Manchuria]] no último mes da guerra e tamén tomou o control de [[Corea]] preto do [[Paralelo 38]]. En China, [[Mao Zedong]] do [[Partido Comunista de China]], receptivo a recibir o apoio soviético, derrotou ao prooccidental e proestadounidense [[Guomindang|Partido Nacionalista Chinés]] na [[Guerra Civil de China]].
 
Os comunistas controlaron a maior parte de China, mentres que os nacionalistas rexufiáronserefuxiáronse nun pequeno estado na [[illa de Formosa]] (actualmente [[Taiwán]]). A [[Unión Soviética]] recoñeceu pronto as "fazañas" de Mao pouco despois da fundación da [[República Popular de China]], que é considerada como un novo aliado. A República Popular reivindicou Taiwán, a pesar de que nunca se conmemorou a súa autoridade na illa.
 
As relacións diplomáticas con China acadaron un punto culminante coa firma do ''Tratado chinñeschinés-soviético de Amistade e Alianza'' en 1950. Ambos os dous países proporcionaron apoio militar a un novo estado en [[Corea do Norte]]. En 1950, despois de varios conflitos fronteirizos, estalou a guerra entre o novo estado e os [[EUA]] e os seus aliados de [[Corea do Sur]], comezando a [[Guerra de Corea]].
 
En [[Europa]] existían zonas de ocupación soviética, tanto en [[Alemaña]] coma en [[Austria]]. [[Hungría]] e [[Polonia]] estaban prácticamente ocupadas militarmente. Dende [[1946]] a [[1948]] foron elixidas en [[Polonia]], [[Checoslovaquia]], [[Hungría]], [[Romanía]] e [[Bulgaria]] gobernos de coalición integrados por comunistas, e os movementos comunistas accederon ao poder en [[Iugoslavia]] e [[Albania]].
Liña 119:
Estas nacións coñecéronse como o [[Bloque do Leste]] ou Bloque Comunista. [[Gran Bretaña]] e os [[Estados Unidos]] apoiaron a loita contra os comunistas na [[Guerra Civil Grega]] e os soviéticos foron sospeitosos de apoiar aos comunistas gregos, aínda que Stalin abstívose de involucrarse en [[Grecia]], despedindo á circulación prematuramente. [[Albania]] seguiu sendo un aliado da [[Unión Soviética]], pero [[Iugoslavia]] rompeu coa [[URSS]] en 1948.
 
Ámbalas dúas [[superpotencia]]s viron [[Alemaña]] como país clave. En represalia á formación da Trizona occidental, Stalin decidiu tomar medidas. Grazas á información do axente británico [[Donald Maclean Duart]] e outros axentes de [[espionaxe]] británicos e estadounidenses, Stalin era perfectamente coñecedor de que os Estados Unidos non procederan á produción masiva de [[Bomba atómica|armamento atómico]], de feito, nin sequera produciran ningunha dende [[Nagasaki]]. Un gran número fora preciso para destruirdestruír ás forzas comunistas, xa fose en [[Europa]] ou no [[Lonxano Oriente]]. Polo tanto, ordeouordenou un bloqueo en Berlín, que estaba baixo dominio británico, francés e estadounidense.
 
O [[Bloqueo de Berlín]] fracasou debido á masiva campaña de reabastecemento aéreo (''Luftbrücke''), levado a cabo polas potencias occidentais. En 1949, Stalin recoñeceu a derrota e puxo fin ao bloqueo. Despois da formación de [[Alemaña Occidental]] pola unión das tres zonas occidentais de ocupación, os soviéticos declararon en 1949 [[Alemaña Oriental]] como país independienteindependente baixo un goberno [[comunista]].
 
En 1948 Stalin apoiou inicialmente a creación do estado de [[Israel]]. A [[Unión Soviética]] foi un dos primeiros países en recoñecer o novo país, e nese mesmo ano [[Golda Meir]] chegou a [[Moscova]] como primeiro embaixador. Porén, máis tarde cambiou de opinión e opúxose a Israel.
 
Ao contrario que a política de Estados Unidos de armamento restrinxido (proporcionou equipo limitado á infantería e as forzas da policía de [[Corea do Sur]], Stalin apoiou con armas a [[Kim Il Sung]] en [[Corea do Norte]]: o exército e as forzas aéreas con equipamento militar (incluidoincluído os Tanques [[T-34]]/85) e "asesores" moi por riba do que se requeríarequiría para fins defensivos, co fin de facilitar a Kim (ex oficial da Unión Soviética) unha conquista do resto da península coreana. Pilotos soviéticos voaron en avións soviéticos dende bases chinesas contra aeronaves das [[Nacións Unidas]] en defensa de [[Corea do Norte]]. Investigacións na Unión Soviética, posteriores á [[Guerra Fría]] revelaron que a [[guerra de Corea]] foi iniciada por Kim Il Sung coa autorización expresa de Stalin.
 
Nos últimos anos de vida de Stalin, unha das súas últimas grandes iniciativas de política exterior foi a [[Nota de Stalin]] de 1952 para a [[reunificación alemá]] e a non intervención das [[superpotencia]]s en [[Europa central]], pero [[Gran Bretaña]], [[Francia]] e os [[Estados Unidos]] sospeitaron da propuestaproposta e rexeitaron a oferta.
[[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-R80329, Josef Stalin.jpg|esquerda|miniatura|Iósif Stalin en [[1949]].]]