Krzysztof Penderecki: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m →Dende 1970: Poño DEU porque creo que se refire á vangarda (eu dou, el deu, a vangarda deu). Pero haberá que comprobalo porque non teño o textro orixinal. |
Arranxo menor: como separador de datas debemos empregar o guión, non a raia. |
||
Liña 24:
== Traxectoria ==
===
Penderecki naceu na localidade [[Polonia|polonesa]] de [[Dębica]], fillo de Tadeusz Penderecki, un avogado, e Zofia (de solteira Wittgeinstein). O avó de Penderecki, Robert Berger, foi un talentoso pintor e director do banco local no tempo no que naceu Penderecki; o pai de Robert, Johann, trasladouse a Dębica dende Breslau (actual [[Wrocław]]) a mediados do [[século XIX]].<ref name="Schwinger16">Schwinger, p. 16.</ref> Súa avoa era unha [[Armenia|armenia]]<ref>[http://www.dw.de/penderecki-on-aiming-for-the-unreachable/a-17257279 Penderecki on 'aiming for the unreachable', Deutsche Welle]</ref> de [[Isfahán]]. Penderecki adoitaba ir á [[Igrexa Apostólica Armenia]] con ela en [[Cracovia]].<ref name="armenpress.am">[http://armenpress.am/eng/news/746022/krzysztof-penderecki-engaged-in-creation-of-choral-work-on-armenian-genocide-centennial.html Krzysztof Penderecki engaged in creation of choral work on Armenian Genocide centennial, ARMENPRESS]</ref> Penderecki referíase ás súas orixes do seguinte xeito nun discurso na entrega dun dos seus doutorados honoríficos:<ref name="trzej">{{Cita web |url=http://trzejkompozytorzy.pl/penderecki |título=Biography |editor=[http://trzejkompozytorzy.pl/ www.trzejkompozytorzy.pl] |dataacceso=6 de marzo de 2014 |lingua=inglés }}</ref>
Liña 31:
Esta "hibridación" cultural tería un impacto decisivo na súa personalidade como compositor, e no xeito no que definiría a súa relixiosidade, así como a súa identidade filosófica e artística.<ref name="trzej"/>
Penderecki foi o máis pequeno de sete irmáns; súa irmá, Barbara, que casou cun enxeñeiro de minas, e seu irmán maior, Janusz, estudou dereito e medicina na época na que el naceu. Seu pai Tadeusz era [[violín|violinista]] amateur e tamén tocaba o [[piano]], polo que o xove Penderecki tivo un contacto cercano e regular coa música dende moi novo, aínda que mostrou outros moitos talentos, especialmente para o debuxo, mentres que seu avó introduciuno no mundo da natureza (especialmente das árbores), a literatura, a relixión, e doulle exemplo da actividade social-patriótica.<ref name="Schwinger16"/><ref name="trzej"/> En [[1939]], co estoupido da [[Segunda Guerra Mundial]], a familia de Penderecki trasladouse dende o seu apartamento cando o Ministerio de Alimentación comezou a operar alí. A familia viviu nunha casa pertencente a un grupo de xudeos poloneses desaloxados.<ref name="Schwinger16&17">Schwinger, pp.
[[Ficheiro:Akademia Muzyczna Kraków.JPG|250px|miniatura|esquerda|A Akademia Muzyczna w Krakowie, onde Penderecki estudou e posteriormente impartiu clase.]]
Durante a [[Ocupación de Polonia (1939-1945)|ocupación alemá]], a vida musical de Polonia interrompeuse. Non foi ata despois da Segunda Guerra Mundial cando os músicos poloneses crearon unha rede de escolas de música, conservatorios, orquestras de radio e revistas.<ref name="OSG">{{Cita web |autor=Julián Carrillo |url=http://www.sinfonicadegalicia.com/wp-content/uploads/2014/02/Programa-13-abono_T-13-14_af.pdf |título=Abono 13 (tempada 2013-14) |editor=[[Orquestra Sinfónica de Galicia]] |data=7 de febreiro de 2014 |dataacceso=29 de marzo de 2014 }}</ref> Neste contexto, Penderecki comezou a asistir á escola secundaria en [[1946]], e a estudar violín con Stanisław Darłak, director da banda militar de Dębica que organizou unha orquestra para a sociedade musical local despois da Guerra, sendo nesta época cando o xove Penderecki desenvolveu o seu interese pola música.<ref name="Schwinger17">Schwinger, p. 17.</ref><ref name="trzej"/> Tras graduarse na escola secundaria en [[1950]], Penderecki trasladouse a [[Cracovia]] en [[1951]], onde asistiu á [[Universidade Iaguelónica de Cracovia|Universidade Iaguelónica]] e cursou [[filosofía]], historia e historia da literatura.<ref name="Schwinger17"/><ref name="IRCAM"/> Estudou violín con [[Stanisław Tawroszewicz]] e teoría da música con [[Franciszek Skołyszewski]], con quen descubriría a súa verdadeira vocación, e quen descubriu a un compositor no seu novo discípulo.<ref name="Schwinger18">Schwinger, p. 18.</ref><ref name="trzej"/> O ensino musical na [[República Popular de Polonia|Polonia comunista]] estaba dominado polo denominado [[realismo socialista]], que dominou a creación artística do país entre [[1947]] e [[1954]], se ben en Polonia foi menos pronunciado que noutros réximes comunistas, o que permitiu que despois da morte de [[Iosif Stalin|Stalin]] en [[1953]] se producira unha progresiva apertura que propiciou a creación en Varsivia do Festival Internacional de Outono de Música Contemporánea, que viu nacer na súa primeira edición de [[1956]] unha xeración de músicos locais de gran talento adicados á musica de vangarda, creando o que se coñecería fóra do país como a "Escola polonesa".<ref name="OSG"/>
Aos 18 anos, Penderecki entrou na [[Akademia Muzyczna w Krakowie]] (Academia de Música de Cracovia) e en [[1954]], tendo finalizado os seus estudos de violín no seu primeiro ano, centrouse por completo na composición.<ref name="Schott">{{Cita web |url=http://www.schott-music.com/shop/persons/featured/krzysztof-penderecki/ |título=Krzysztof Penderecki (Profile) |editor=[[Schott Music]] |dataacceso=6 de marzo de 2014 }}</ref> O profesor principal de Penderecki na academia polonesa foi [[Artur Malawski]], un compositor coñecido polas súas obras corais e orquestrais, así como música de cámara e cancións, se ben continuou as súas clases con Skołyszewski. Despois da morte de Malawski en [[1957]], Penderecki tomou máis leccións con [[Stanisław Wiechowicz]], un compositor coñecido principalmente polas súas composicións corais.<ref name="Schwinger18&19">Schwinger, pp.
===
Ao graduarse na Academia de Música de Cracovia en [[1958]], Penderecki tomou un posto como profesor na Academia, onde exerceu durante uns anos e da cal sería director en [[1972]].<ref name=asturias2>{{Cita web |url=http://www.fpa.es/es/premios-principe-de-asturias/premiados/2001-krzysztof-penderecki.html?texto=trayectoria&especifica=0 |título=Krzysztof Penderecki - Artes 2001 (trayectoria) |editor=[[Fundación Príncipe de Asturias]] |dataacceso=4 de marzo de 2014 |lingua=castelán }}</ref> As súas primeiras obras amosan a influencia de [[Anton Webern]] e [[Pierre Boulez]], así como por [[Igor Stravinsky]]). Foi a xeración de Penderecki e [[Henryk Górecki]] (1933-2010), xunto con [[Bogusław Schaeffer]] (1929-) ou [[Włodzimierz Kotonski]], a que revolucionou a música polonesa coa adopción da [[serialismo (música)|música serial]] e [[música aleatoria|aleatoria]], movementos que abandoarían na década seguinte para adoptar un estilo comprometido coas texturas e o timbre orquestral que se denominaría "sonorismo".<ref name="OSG"/>
Liña 57:
Penderecki explicou este cambio dicindo que chegara a sentir que a experimentación coa vangarda chegara demasiado lonxe das cualidades expresivas, non formais da música occidental:<ref name="liner"/>
{{Cita centrada|A vangarda deu unha ilusión de universalismo. O mundo musical de [[Karlheinz Stockhausen|Stockhausen]], [[Luigi Nono|Nono]], [[Pierre Boulez|Boulez]] e [[John Cage|Cage]] foi para nos, os novos
Penderecki conclúe que el estaba
Liña 63:
{{Cita centrada|salvado da trampa do formalismo da vangarda por un retorno á tradición.}}
[[Ficheiro:Krzysztof Penderecki.jpg|250px|miniatura|esquerda|Penderecki en Varsovia en 1993.]]
En [[1980]], Penderecki estableceuse coa súa familia nunha casa de campo na localidade polonesa de [[Lusławice]], ao leste de Cracovia, no que se convertiría no seu paraíso na terra e na que organizaría xunto coa súa muller Elżbieta festivais de música de cámara en 1980, 1983 e 1984, aos que invitaron a destacados músicos e para os cales encargaron obras a outros compositores.<ref name="trzej"/> Ese mesmo ano recibiu o encargo por parte do líder do sindicato [[Solidariedade (Polonia)|Solidarność]], [[Lech Wałęsa]], de compoñer unha obra para a inauguración dunha estatua nos estaleiros de [[Gdańsk]] para conmemorar aos que foran asasinados nas protestas contra o goberno que tiveron lugar alí en [[1970]].<ref name="OSG"/> Penderecki respondeu ao encargo coa composición de ''Lacrimosa'', que posteriormente el mesmo incluiría nunha das súas obras máis coñecidas do seu último período, o ''[[Polskie Requiem]]'' (
Nos últimos anos tendeu cara unha concepción máis tradicional de construcións tonais, como as escoitadas no [[Concerto para violonchelo Nº 2 (Penderecki)|Concerto para violonchelo Nº 2]] ([[1988]]) e no ''Credo''. Penderecki dirixiu o ''Credo'' con motivo do 70 aniversario de [[Helmuth Rilling]], o [[29 de maio]] de [[2003]].<ref>[http://www.helmuth-rilling.de/programm.htm Benefizkonzert zum 70. Geburtstag von Helmuth Rilling] (in German).</ref> En novembro de [[1989]], [[Lorin Maazel]] dirixiu a [[Sinfonía Nº2 (Penderecki)|Segunda Sinfonía]], encargada polo Goberno Francés polo bicentenario da [[Revolución Francesa]].<ref name="bio"/>
| |||