República Checa: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: "eo:Ĉeĥio" é un artigo bo; cambios estética |
lig ints |
||
Liña 11:
| himno_nacional = [[Kde domov můj?]]<br />([[Lingua checa|Checo]]: «Onde está o meu fogar?»)
| ficheiro_himno_nacional = Czech anthem.ogg
| capital = [[
| capital_poboación = 1.251.072 ([[2010]])
| idiomas = [[Lingua checa|Checo]], [[lingua eslovaca|eslovaco]]
Liña 82:
O [[século XIV]], especialmente durante o reinado de [[Carlos IV de Luxemburgo|Carlos IV]] ([[1342]] a [[1378]]), considérase a idade de ouro da historia checa. De particular importancia foi a fundación da [[Universidade Carolina de Praga]] en [[1348]]. A [[peste negra]], que azoutou Europa dende [[1347]] até [[1352]], decimou o Reino de Bohemia en [[1380]], matando a preto do 10% da poboación.
No [[século XV]], o reformista relixioso e social [[Jan Hus]] formou un movemento, o cal posteriormente recibiu o seu nome. A pesar de Hus foi chamado [[Herexía|herexe]] e queimado en [[
Durante os seguintes dous séculos, o 90 % da poboación converteuse á corrente husitas do [[protestantismo]]. Despois de [[1526]] Bohemia foi caendo cada vez máis baixo o control dos [[Habsburgo]], primeiro elixidos de xeito democrático para pasar ser despois gobernantes hereditarios. A [[Defenestracións de Praga|defenestración de Praga]] e a posterior rebelión contra os Habsburgo en [[1618]] marcou o inicio da [[Guerra dos Trinta Anos]], que se estendeu rapidamente en toda Europa Central. En [[1620]], a rebelión foi esmagada en Bohemia na [[Batalla da Montaña Branca]] e os vínculos entre Bohemia e as terras dos Habsburgo en Austria fortalecéronse. A guerra tivo un efecto devastador na poboación local, á xente déuselle a opción de ou converterse ao catolicismo ou abandonar o país.
Liña 129:
=== Divisións administrativas ===
Dende o ano [[2000]] a República Checa está dividida en trece rexións (en [[checo]]: ''kraje'', singular ''kraj'') e a capital [[
Os antigos setenta e seis distritos, (''okresy'', singular ''okres'')<ref>[http://www.radio.cz/en/article/36046 The death of the districts], Radio Prague</ref> entre eles tres "cidades estatutarias" (sen contar Praga, que tiña un status especial), perderon gran parte da súa importancia en [[1999]] coa reforma administrativa; agora permanecen como divisións territoriais e como asentos dalgunhas ramas da administración estatal.
Liña 145:
! style="width: 7em" | Área (km²)
|-
| align=center | A || [[Ficheiro:Flag of Prague.svg|20px|border]] [[
|-
|align=center|S
| [[Ficheiro:Flag of Central Bohemian Region.svg|20px|border]] [[Rexión de Bohemia Central|Bohemia Central]] || Středočeský kraj || [[Ficheiro:Flag of Prague.svg|20px|border]] [[
|-
|align=center|C
Liña 193:
A República Checa ten un [[clima continental]] tépedo, con veráns relativamente cálidos e invernos fríos, nubrados e con neve. O [[clima continental]] é extremado en [[Bohemia]] e [[clima tépedo|tépedo]] en [[Moravia]]. A maior parte da choiva cae durante o verán. A diferenza de temperatura entre verán e inverno é relativamente alta, debido á súa posición xeográfica sen saída ao mar. Dentro da República Checa, as temperaturas varían enormemente dependendo da [[altitude]].
En xeral, a altitudes máis elevadas, as temperaturas baixan e as [[precipitación (meteoroloxía)|precipitacións]] increméntanse. A zona máis húmida na República Checa atópase ao redor de [[Bílý Potok]] nas montañas Jizera e a rexión máis seca é o [[Louny|distrito de Louny]] ao noroeste de [[
O mes máis frío é normalmente [[xaneiro]], seguido por [[febreiro]] e [[decembro]]. Durante estes meses, hai normalmente neve nas montañas e ás veces nas principais cidades e na chaira. Durante [[marzo]], [[abril]] e [[maio]], a temperatura increméntase rapidamente, especialmente durante abril, cando a temperatura e o tempo tende a variar amplamente ao longo do día. A primavera tamén se caracteriza por altos niveis de auga, debido ao desxeo da neve con inundacións ocasionais. O mes máis cálido do ano é [[xullo]], seguido por [[agosto]] e [[xuño]]. De media, as temperaturas no verán son ao redor de vinte graos máis altas que durante o inverno. O verán tamén se caracteriza por choiva e tormentas. O [[outono]] xeralmente comeza en [[setembro]], que é aínda relativamente cálido e seco. Nesta estación, as temperaturas usualmente caen por baixo dos 10 ou 15 °C e as [[árbore]]s [[caducifolio|caducifolias]] comezan a perder as súas follas. A finais de novembro, as temperaturas usualmente están ao redor do punto de conxelación.
Liña 297:
=== Turismo ===
[[Ficheiro:Prag Wenzelsplatz Wenzelsdenkmal Nationalmuseum bei Nacht.jpg|miniatura|250px|[[
A economía checa obtén gran parte dos seus ingresos grazas turismo. En [[2001]], o total de ingresos procedentes do turismo acadaron os 118.130 millóns de [[Coroa checa|coroas checas]] (3.688 millóns de [[euro]]s), o que representa o 5,5 % do [[Produto Nacional Bruto|PNB]] e o 9,3 % dos ingresos de exportación en xeral. A industria emprega a máis de 110.000 persoas, o que supón máis do 1% da poboación. En [[2008]], con todo, houbo unha caída no número de turistas en [[
A reputación do país tamén sufriu por mor da información vertida en guías de viaxe e por algúns turistas, que falan de problemas como a sobrecarga de prezo por parte dos [[taxi]]stas e a presenza de carteiristas. Dende [[2005]], o alcalde de Praga, Pavel Bém, traballa para mellorar a reputación da cidade mediante a loita contra a pequena delincuencia. Quitando eses problemas, Praga é unha cidade segura. Ademais, a República Checa no seu conxunto ten un índice de criminalidade moi baixo.
Hai varios centros da actividade turística. A cidade histórica de [[
== Demografía ==
Liña 354:
Dende a disolución de [[Checoslovaquia]] os cidadáns da antiga república podían cruza-la fronteira en ámbolos dous sentidos. En [[Český Těšín]], na [[rexión de Moravia-Silesia]], os polacos constitúen entre o 10 e o 45 % da poboación, sendo o [[polaco]] cooficial en varios concellos e aprendido en escolas públicas. Os alemáns constituían ata o fin da [[Segunda Guerra Mundial]] case a terceira parte da poboación, segundo o [[censo]] de [[2001]] só en trece concellos os alemáns superan o 10% da poboación.
A taxa de fecundidade é baixa, 1,5 fillos por muller. A inmigración provocou un aumento da poboación de case un 1% en [[2007]]. Preto de 77.000 novos estranxeiros establécense na República Checa cada ano. Os inmigrantes vietnamitas comezaron a establecerse na República Checa durante o período comunista, cando foron convidados en calidade de traballadores polo goberno [[Checoslovaquia|checoslovaco]]. Na actualidade, estímase que hai uns 70.000 vietnamitas na República Checa. En contraste cos ucraínos, vietnamitas chegaron á República Checa para vivir permanentemente. No [[século XX]], [[Chicago]] era a cidade coa terceira poboación máis grande checos despois de [[
Liña 360:
|-
| colspan=11| <hr>
| rowspan="16" style="text-align:center;"| [[Ficheiro:Hradschin Prag.jpg|centro|120px|Prague]]<small>[[
|
|- valign=top
Liña 376:
|-
| style="text-align:right;"| '''1'''
| [[
| style="text-align:right;"| 1.288.136
| style="text-align:right;"| [[
|
| style="text-align:right;"| '''16'''
Liña 552:
=== Arquitectura ===
[[Ficheiro:Prague Old Town Square, Czech Republic - Oct 2010.jpg|miniatura|esquerda|Praza da Cidade Vella, [[
Xa no [[século X]] [[
Trala [[Guerra dos Trinta Anos]] chegou un período de decadencia para renacer baixo os influxos do [[barroco]], con mostras tan interesantes como a Residencia de Verán da Familia Sternberken Troja ou o Palacio Clam-Gallas. No [[século XVIII]] imponse o clasicismo francés e na segunda metade do [[século XIX]] pásase a un estilo persoal checo promovido polos compoñentes da coñecida como Xeración do Teatro Nacional como se pode observar na Casa dos Artistas e no Teatro Nacional. Este estilo propio desenvólvese intensamente coa Feira conmemorativa do país en [[1891]] que dá como froitos o Pavillón en ferro fundido que mandou construír o Príncipe Hanavsky, o Palacio Industrial de Holesovice e o Miradoiro do Outeiro Petrín. Xa no [[século XX]] pásase ao [[modernismo]] cuxas principais mostras son a Casa Municipal, o Hotel Europa e o Palacio de Exposicións.
|