Noruega: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Primeiro Ministro |
m Bot: "da:Norge" é un artigo bo; cambios estética |
||
Liña 109:
Conto a irritación en Noruega foi medrando durante todo o [[século XIX]], e finalmente a unión persoal con Suecia foi disolta en [[1905]], cando o goberno noruegués ofertou o trono de Noruega ao Príncipe Carlos de Dinamarca. Despois dun plebiscito aprobando o establecemento da [[monarquía]], o parlamento elixiuno o rei unanimemente. Tomou o nome de Haakon VII, seguindo a liñaxe dos reis da Noruega independente.
Durante a [[Segunda Guerra Mundial]], a [[Alemaña Nazi]] executa a Operación Weserübung, que invade [[Noruega]] e [[Dinamarca]] simultaneamente o [[9 de abril]] de [[1940]]. Dinamarca réndese, mais a Noruega, que posuía unha das maiores flotas marítimas europeas, ademais da súa localización próxima á costa [[Reino Unido|británica]], resiste durante dous meses mentres que as tropas [[Unión Soviética|soviéticas]] entran en territorio noruegués para actuar contra os [[Finlandia|finlandeses]] e cidades como Narvik, Oslo ou Stavanger se vían entre o poder británico e nazi. Igualmente tensa era a situación na fronteira con [[Suecia]], que
Na segunda metade do [[século XX]], co desenvolvemento da industria do petróleo, Noruega emerxeu como un dos países máis desenvolvidos do mundo, fortalecendo [[coroa norueguesa|súa moeda]] e desenvolvendo políticas de ben estar social. Foi un dos membros fundadores das [[Nacións Unidas]] e rexeitou mediante referendo o seu ingreso na [[Unión Europea]] en dúas ocasións ([[1972]] e [[1994]]), mais vencellouse a ela coa entrada no área de economía europea.
Liña 132:
A Noruega é unha [[monarquía parlamentaria|monarquía constitucional]] cun [[Parlamentarismo|sistema parlamentario]] de goberno. As funcións do rei son principalmente cerimoniais, mais posúe unha influencia como o símbolo de unión nacional. Aínda que a constitución de [[1814]] garante poderes executivos importantes ao rei, estes son en case todo caso executados polo consello de estado no nome do rei (consello do rei). A tradición do goberno monárquico noruegués nas súas diversas formas prolóngase até hai máis de mil anos. Noruega formou parte dunha unión con [[Dinamarca]] entre [[1381]] e [[1814]] e posteriormente con [[Suecia]] entre [[1814]] e [[1905]], ano no que se converteu nun estado independente baixo o reinado de [[Haakon VII de Noruega]].
[[Ficheiro:Jens Stoltenberg.jpg|miniatura|esquerda|[[Jens Stoltenberg]], [[Primeiro Ministro]] de Noruega dende o [[17 de outubro]] de [[2005]].]]
O consello de estado ou gabinete consta do Primeiro Ministro e o seu consello, nomeado polo rei. Desde [[1884]], o sistema parlamentario asegura que o consello teña aprobación do parlamento, polo que os nomeamentos realizados polo rei son unha simple formalidade. O primeiro ministro, ou ''Statsminster'' (literalmente "ministro do país"), é o xefe do goberno, e nomea un despacho executivo de entre os membros do
[[Ficheiro:Slottet i Oslo.jpg|miniatura|Pazo Real de Noruega, en [[Oslo]].]]
O Storting está composto por 169 membros, elixidos dende os dezanove condados por un sistema de representación proporcional. Aínda que sexa oficialmente unha lexislatura unicameral, os membros do ''Storting'' elixen corenta dos seus membros para formar unha cámara alta, o ''Lagting'', que considera e modifica os proxectos de lei. Os outros membros forman unha cámara baixa, o ''Odelsting''.
Liña 152:
! scope="col" | Núcleo máis poboado
|-
| rowspan=21 align="center"|[[Ficheiro:Map Norway political-geo.png|350px]]<br />Mapa xeopolítico de Noruega, que amosa os 19 fylker, as illas [[Svalbard]] e [[Jan Mayen]], parte de Noruega.
|-
! scope="row" style="text-align: left;" | 01
Liña 283:
! !! Concello !! Poboación !! Área (km²) !! Densidade (/km²)
|-
|rowspan=11 valign ="top"|[[Ficheiro:SkansenSeptember2007 2.jpg|150px]]<br />Bergen.
|-
| '''[[Oslo]]''' || '''580.229''' || 453 || 1.280
Liña 362:
Entre os noruegueses máis famosos pódese incluír ao o dramaturgo [[Henrik Ibsen]], os exploradores [[Roald Amundsen]], [[Fridtjof Nansen]] e [[Thor Heyerdahl]], o pintor [[Edvard Munch]], as bandas de música [[Atrox]], [[Dimmu Borgir]] ou [[Troll (grupo musical)|Troll]] e os escritores [[Peter Christen Asbjørnsen]], [[Jo Nesbø]], [[Jostein Gaarder]] ou [[Gunnar Staalesen]] entre os que se atopan os romancistas [[Bjørnstjerne Bjørnson]], [[Knut Hamsun]] e [[Sigrid Undset]], vencedores do [[Premio Nobel de Literatura]] en [[1903]],[[1920]] e [[1928]], respectivamente.
Os noruegueses celebran o seu dia nacional a [[17 de maio]], chamado Día da Constitución. Nese día, moitas persoas vístense co ''bunad'' (vestimenta tradicional) e a maioría asiste ou participa nas marchas que se realizan por todo o país. A [[Mitoloxía nórdica]] é tamén parte importante da cultura do país, tendo influenciado diversos escritores de varias partes do mundo, como [[J.R.R. Tolkien]], [[Neil Gaiman]], [[Douglas Adams]] e [[Diana Wynne Jones]]. Os [[Troll (mitoloxía)|
Como un país de pescadores, Noruega é famosa pola diversidade e simplicidade da súa gastronomía, moitas veces asociada ao [[bacallau]]. As [[pataca]]s e diversos tipos de [[peixe]]s, [[pan]]s, [[baga]]s, [[cereais]] e [[queixo]]s son consumidos no país, sendo algúns pratos e comidas típicas o [[fårikål]], o lutefisk, o gravlaks, o kransekake, o brunost ou o lompe.
Liña 402:
{{Link FA|af}}
{{Link GA|da}}
| |||