Revisión como estaba o 14 de xaneiro de 2014 ás 16:47 editar Anton45 (conversa \| contribucións) 29.298 edicións →‎Transportes ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 19 de xaneiro de 2014 ás 18:57 editar desfacer Anton45 (conversa \| contribucións) 29.298 edicións Traio algúns contidos procedentes de ''Historia urbana de Teherán'' para fusionar os artigos. Edición máis nova →
Liña 28: == Historia == === Orixes === * ''Artigo principal:[[Historia urbana de Teherán]]'' As orixes de '''[[Teherán]]''' son as dunha aldea preto da cidade de [[Rey]] ([[Ray]] ou [[Rhages]]). O ascenso como centro económico e cultural deveu a partir da destrucción da cidade próxima no [[1228]] a mans do [[Imperio Mongol\|mongois]]. A ata entón, pouco mais cunha pequena poboación hortícola con vivenda semitroglodita característica do norte de [[Irán]] que aparece citada xa dende o [[Século IX\|século IX]], viuse repentinamente agrandada cos refuxiados que fuxiran de Rey. Teherán fundouse no século IX, tras a destrución de [[Ray]] polos mongois no [[século XIII]] pasou a ser o núcleo urbano máis importante de [[Persia]]. No século XVII converteuse na residencia da dinastía Safaví con [[Tahmasp I]]. Dende [[1795]] é a capital de Persia. [[Ruy G. de Clavijo]], o embaixador castelán, descríbea en [[1404]] como unha cidade grande pero aínda sen muralla, cun pazo [[timúrida]] no norte. === Época safávida e capital qajar === En [[1553]] o segundo soberano [[safádiva]], [[Shah Tahmasp]], decide facela unha praza forte e rodéaa dunha gran muralla de 8km (4,5 km2) e catro portas. Onde se situaba o pazo timúrida levanta unha cidadela (''Arg''). Tamén fai construír un bazar no centro da cidade, ao sueste da cidadela <ref>http://www.tehran.ir/Portals/25/Image/1386/51/Tehran-1857-M-01.jpg</ref>. En [[1795]], [[Agha Mohammed Khan]], primeiro Sha da dinastía Qajar faina capital do [[Imperio Persa]] por motivos estratéxicos (ameaza rusa na fronteira norte). Pero será o seu sucesor, o [[Shah Fath Ali]] o verdadeiro construtor da capital. No Arg, manda construír un conxunto palaciano, o [[Golestán]], e no sueste, xunto ao bazar, unha primeira gran [[mesquita]] para a cidade. Co seu sucesor, o Sha Mohammed ([[1835]]-[[1848]]), Teherán reborda os seus muros con residencias reais e principescas sempre cara ao norte, buscando o clima máis fresco das montañas [[Elburz]] e mellores augas dos seus torrentes. Esta dirección será unha tendencia permanente no futuro crecemento da capital. En [[1871]] o seguinte monarca, o Sha [[Nasseredin]], mandará destruír as vellas murallas e erixir un novo recinto para acoller a expansión, 19km en forma de octógono irregular, unha ducia de portas monumentais <ref>http://www.photoeurasia.com/catalog.php?id=25618&profile=map</ref>. Inspirándose no [[París]] de [[Hausmann]], implementa obras para o abastecemento de auga, amplos e rectilíneos viais e grandes prazas (''Tupkhaneh''), co fin de facer de Teherán unha cidade a altura dos tempos. === Século XX: época pahlavi e revolución islámica === Cos [[pahlavis]] no poder a partir de [[1925]], a estratexia non fixo máis que afianzarse: Derrúbanse as murallas e no seu lugar trázanse bulevares. Eríxense todo tipo de novos edificios oficiais entre amplas arterias para o tráfico rodado nos novos barrios <ref>http://www.iranmap.biz/images/Tehran/Urban_Limits_of_Tehran_from_Safavids_to_1953.jpg</ref>. En [[1969]] elabórase un primeiro plan de urbanismo que fundamentalmente define un novo eixo leste-oeste para a metrópole contrastando coa tendencia histórica de expansión cara ao norte. Despois da revolución de [[1978]], a migración continua de inxentes masas de poboación rural fornecen de man de obra a unha industrialización nese eixo cara ao oeste ata [[Karaj]], e a aparición dunha coroa metropolitana <ref>http://www.iranmap.biz/images/Tehran/Historical%20Expansion%20of%20the%20City%20of%20Tehran.jpg</ref>. [[Ficheiro:Teatreshahr11.jpg\|miniatura\|Teatro de Teherán]] Liña 50 ⟶ 64: == Notas == {{listaref}} == Véxase tamén == {{commons\|تهران}}

Teherán: Diferenzas entre revisións