Paragoxe: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
{{enuso}}
{{enuso}}
Liña 1:
{{enuso}}
A '''Parágoxe''' é a adición dunha [[vogal]] "e", non etimolóxica, ó final dunha [[palabra]].
 
En si é un termo simple, pero que pode dar lugar a realidades que presentan lecturas moi diferentes. Cando somos quen de percibir [[Sincronía|sincronicamente]] a adición desa vogal na [[fala]], consideramos que estamos ante un [[vulgarismo]]:
A '''paragoxe''' refírese ao fenómeno [[fonoloxía|fonolóxico]] consistente na [[adición]] dun [[fonema]] ou [[son]] na posición final dunha [[palabra]] ou [[secuencia]] fónica. Este fenómeno, tamén chamado '''epítese''', pode darse ó longo da [[historia da lingua]] ou [[sincronía|sincronicamente]] en diferentes [[variedades]] [[diatopía|diatópicas]].
 
::''Moito che gusta comer'''e'''''.
O caso da adición dun "e paragóxico" é habitual no galego coloquial (e con máis liberdade aínda nas cancións tradicionais, para forzar a pronuncia [[paroxítona]] ou grave de xeito que a sílaba tónica sexa a penúltima) para [[verbo]]s en [[infinitivo]] ou verbas rematadas en "-n" (caso no que se transforma de [[nasal]] [[alveolar]] a [[nasal]] [[velar]]), debido a que o [[Lingua galega|galego]] foxe das [[sílaba]]s [[trabazón|trabadas]] polo seu pouco [[rendemento]] [[fonoloxía|fonolóxico]].
 
Porén, cando para a captación da mesma podemos desenvolver unha valoración estética, a parágoxe pode converterse nunha licenza poética que posibilita o metro regular e a rima, e que, en casos como este [[verso]] de [[Rosalía de Castro]], achega a fala popular:
==Exemplos==
Exemplos de paragoxe son *traballare, *comere, *falare, *mare, *corazonhe e moitos outros.
 
: :''ATodo raízé do toxo verdefolgar'''e'''''.
: ''é moi mala de arrincare''.
: ''Os amorciños primeiros''
: ''son moi malos de olvidare''.
 
Á hora de ser representada a parágoxe na [[escrita]], reflíctese na mesma a [[lingua falada]]. A única dificultade é cando se engade ese -e final ás palabras rematadas en -n, pois o -n final -o de ''Xoán'', por exemplo- non perde a súa condición de [[consoante]] velar, e escríbese co [[dígrafo]] ''nh'' (''Xoanhe'').
: ''Cal das ondiñas do mare''
: ''morren bicando na area'',
: ''así, amantiña, contigo'',
: ''así finarme eu quixera''.
 
==Exemplos de parágoxe na literatura==
*
{{Lingüística en progreso}}
 
[[Categoría:HistoriaRetórica e figuras da lingua]]
{{Metaplasmo}}
[[Categoría:FonéticaLingüística]]
 
[[Categoría:Historia da lingua]]
[[Categoría:Dialectoloxía]]
[[Categoría:Fonética]]
[[Categoría:Fonoloxía]]
[[Categoría:Morfosintaxe]]