Reino de Navarra: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
mSen resumo de edición
mSen resumo de edición
Liña 109:
 
=== O navarroaragonés ===
O [[navarroaragonés]], unha [[Linguas romances|lingua romance]], anterior ao castelán, falada no val do [[río Ebro]] durante a [[idade media]], con redutos actuais no [[Pireneo]] aragonés, coñecidos como [[aragonés]] e préstamos no castelán deda [[A Rioxa (España)|A Rioxa]], [[Ribeira de Navarra]] e [[Aragón]], con diferentes gradacións. Ten a súa orixe no [[Latín vulgar|dialecto latino]], durante o Reino de Pamplona, sobre un acusado [[Substrato vasco en linguas romances|substrato]] [[vascóns|vascón]]. A lingua recibe, no seu período medieval, a denominación entre os lingüistas de "navarroaragonés", pola inicial dependencia aragonesa do [[Reino de Navarra]].
 
A chamada "[[Reconquista]]", ou expansión do [[Reino de Navarra]] sobre terras musulmás e cristiás, coa consecuente repoboación con cristiáns do Reino de Navarra, levaría consigo o idioma por todo o territorio conquistado. A anexión polo [[Reino de Navarra]] dos [[Condado de Aragón|condados aragoneses]] supuxo unha importante influencia da lingua navarroaragonesa sobre os territorios posteriores da [[Coroa de Aragón]] e no [[lingua castelá|castelán]].
Liña 133:
Durante o reinado de [[García Sánchez III de Navarra|García Sánchez III]] ([[1035]] - [[Serra de Atapuerca|Atapuerca]], [[15 de setembro]] de [[1054]]) alcumado "''o de Nájera''", e o seu fillo Sancho Garcés, Navarra sepárase dos reinos veciños.
 
En 1076, tras o asasinato de [[Sancho Garcés IV de Navarra|Sancho IV, o de Peñalén]] (arroxado a un precipicio en [[Funes, (Navarra)|Funes]]) Navarra e Aragón seguen novamente xuntos baixo o reinado de [[Pedro I de Aragón|Pedro I]] e logo o do seu irmán, o rei emperador Afonso, sendo neste período cando se consuma a toma de [[Tudela]] e o seu distrito. Tras a morte sen descendencia de [[Afonso I de Aragón|Afonso I o Batallador]] ([[1134]]), sucédelle [[García Ramírez de Navarra]]. Nin aragoneses nin navarros respectaron o testamento do seu rei emperador Afonso, que deixaba os reinos á [[orde do Amorne]] e a outras ordes militares e cada reino escolle un rei diferente.
 
=== O reino de Navarra ===