Oso pardo europeo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m fuciño>fociño
Xoio (conversa | contribucións)
algúns arranxos
Liña 1:
{{Taxobox
| name = Oso pardo europeo<br>''Ursus arctos arctos''
| status = LC
| image = OursBrown brunbear parcanimalierpyrenees(Ursus 1arctos arctos) running.jpg
| image_width = 220px
| regnum = [[Animalia]]
| phylumregnum = ''[[ChordataAnimalia]]''
| classisphylum = ''[[MammaliaChordata]]''
| ordoclassis = ''[[CarnivoraMammalia]]''
| familiaordo = ''[[UrsidaeCarnivora]]''
| subordo = ''[[Caniformia]]''
| familia = ''[[Ursidae]]''
| subfamilia = ''[[Ursinae]]''
| genus = [[Ursus]]
| species = '''Ursus arctos arctos'''
| binomialtrinomial = ''Ursus arctos arctos''
| binomial_authoritytrinomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 <ref name=S>[[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=180543 ''Ursus arctos'' Linnaeus, 1758] no [[SIIT]].</ref>
| range_map = Dist Oso pardo europeo GZUrsus_arctos_distribution.svgjpg
| range_map_width = 220px
| range_map_caption = Distribución ''Ursusmundial do arctososo arctos''pardo
}}
 
Liña 19 ⟶ 23:
 
== Descrición ==
[[Ficheiro:Ours brun parcanimalierpyrenees 3.jpg|O oso pardo ten entre 36 e 38 dentes|miniatura|esquerda215px]]
É un habitante característico de bosques maduros de [[Europa]], en hábitats boscosos na zona occidental e na oriental en hábitats de [[tundra]]. A súa lonxevidade vai dos 25 aos 30 anos, chegando até os 47 en catividade. Nos Pireneos constatouse que un oso ao que se lle chamaba ''Papillon'' contaba con 29 anos cando morreu. Aínda que se constatou que algún exemplar alcanzou os 34 anos de idade o normal é que vivan entre 20 e 25 anos.
 
O oso ten unha lonxitude do fociño á base da cola de 1,60 a 2,0 m e unha altura na cruz de 90 a 100 cm. Os machos adultos pesan entre 110 e 270 kg, e as femias poden pesar até 150 kg. A súa cor é moi variable dun individuo a outro. Pode variar entre o marrón moi escuro e o dourado claro, pasando por diversas gamas de grises.

As crías adoitan presentar manchas brancas no pescozo e no peito, a modo dun colar esbrancuxado máis ou menos amplo, marca que habitualmente desaparece a partir da primeira muda ao ano de idade, mais pode quedar algún resto nos adultos.
 
A súa pelaxe renóvase unha vez ao ano, na época estival,
Liña 60 ⟶ 66:
 
==Distribución==
 
===Distribución en Galicia===
[[Ficheiro:UrsusDist arctosOso pardo europeo distributionGZ.jpgsvg|miniatura|450px200px|Distribución do Osooso pardo en EuropaGalicia.]]
 
Tense constancia da presenza do oso pardo en Galicia xa dende a [[Idade Media]]. A distribución do oso pardo chegou a abranguer as catro provincias galegas, aínda que de xeito irregular. O oso debeu chegar incluso ata a costa como denota a [[toponimia]]; como por exemplo a parroquia costeira de [[Oseiro, Arteixo|Oseiro]] no concello de [[Arteixo]] cuxo topónimo fai referencia á abondosidade de osos.<ref name=mma>[http://www.mma.es/secciones/biodiversidad/especies_amenazadas/vertebrados/mamiferos/pdf/CAP01_OSOPARDO.pdf Distribución histórica del oso pardo en la Península Ibérica - Ministerio de Medio Ambiente] Mma.es 18/04/06, Consultada o 07/07/09</ref> Os derradeios osos galegos foron abatidos nos anos [[1920|20]] do [[século XX]]. Ortuño e De la Peña (1977) citan a unha osa e maila súa cría como os derradeiros osos cazados nos Ancares en [[1920]].
 
Aínda que a súa presenza hoxe no noso país é esporádica nas rexións montañosas orientais,<ref name=MG>Díaz d'a Silva e Cartelle (2007), pp. 90-91.</ref> a onde pasan individuos procedentes de [[Asturias]] e [[provincia de León|León]], estas visitas son cada vez máis frecuentes como consecuencia das accións proteccionistas. A [[Fundación Oso Pardo]] (FOP) informa que, desde o [[2007]], o límite xeográfico entre Lugo e León considérase xa un espazo reprodutor para a especie, e estñán rexistradas xa dúas femias paridas nun mesmo ano, o que constata o importante crecemento que está experimentando a poboación de osos no alto [[Sil]] e no alto [[río Narcea|Narcea]], non descartándos que, de seguir coa política de restauración dos seus hábitas naturais, cheguen a reproducirse outra vez no noso país.<ref>[http://www.lavozdegalicia.es/noticia/lugo/2013/04/19/oso-pardo-trota-ancares/0003_201304L19C7995.htm El oso pardo trota por Los Ancares]. Diario ''La Voz de Galicia'', 19 de abril de 2013.</ref>
 
=== Estatus poboacional da especie ===
[[Ficheiro:Ursus arctos distribution.jpg|miniatura|450px|Distribución do Oso pardo en Europa]]
A nivel xeral atópase nunha situación vulnerable con extincións parciais en toda a súa distribución coincidindo coas zonas máis humanizadas e coas subespecies en máis alto risco de extinción.
 
Liña 113 ⟶ 123:
== Notas ==
{{Listaref}}
 
== Véxase tamén ==
{{commons|Ursus arctos}}
{{wikispecies|Ursus arctos}}
 
=== Bibliografía ===
* {{cita libro
| apelidos = Delibes de Castro
Liña 123 ⟶ 139:
| isbn = 84-933730-1-X
}}
* Díaz d'a Silva e Carrtelle, Y. (2007): ''Guía dos mamíferos de Galicia''. A Coruña: Baía Edicións. ISBN 978-84-96883-20-7.
* Kowalski, K. (1981): ''Mamíferos. Manual de teriología'', pp. 464-472. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
* Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (eds.) (2005): ''Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference''. Third edition. Johns Hopkins University Press, 2 vols. ISBN 0801882214.
 
=== Outros artigos ===
* [[Carnívoros]]
* [[Úrsidos]]
* [[Oso pardo]]
 
== Véxase tamén ==
{{commons|Ursus arctos}}
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.faunaiberica.org/?page=oso-pardo-iberico Oso pardo ibérico. ''Ursus arctos pyrenaicus''] en Fauna Ibérica {{es}}
* [http://www.fundacionosopardo.org/ Fundación Oso Pardo] {{es}}, {{en}}
* [http://www.fapas.es/ Fondo para a protección dos animais salvaxes (FAPAS)] {{es}}
 
[[Categoría:Fauna de Galicia]]