Coagulación do sangue: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Liña 2:
A '''coagulación do sangue''' é o proceso polo cal o [[sangue]] forma unha masa sólida chamada coágulo. É unha parte importante da [[hemostase]], é dicir, da detención da perda de sangue polos vasos sanguíneos lesionados, na cal a zona da parede do vaso danada se cobre de [[plaqueta]]s e material coagulado que contén [[fibrina]] para parar a [[hemorraxia]] e empezar a reparar a parede do vaso. Os trastornos na coagulación do sangue poden causar un aumento do risco de hemorraxias ou a formación de coágulos obstrutivos ([[trombose]]). <ref name="isbn1-4051-8460-4">{{cite book |author=David Lillicrap; Nigel Key; Michael Makris; Denise O'Shaughnessy |title=Practical Hemostasis and Thrombosis |publisher=Wiley-Blackwell |location= |year=2009 |pages=1–5 |isbn=1-4051-8460-4 }}</ref>
 
O proceso de coagulación sanguínea está moi conservado entre os seres vivos; en todos os [[mamífero]]s a coagulación implica a dous compoñentes: células (plaquetas) e [[proteína]]s (factores de coagulación). <ref name="pmid22137432">{{cite journal |author=Sabatino DE, Nichols TC, Merricks E, Bellinger DA, Herzog RW, Monahan PE |title=Animal models of hemophilia |journal=Progress in Molecular Biology and Translational Science |volume=105 |issue= |pages=151–209 |year=2012 |pmid=22137432 |doi=10.1016/B978-0-12-394596-9.00006-8}}</ref> Nos humanos o sistema investigouse intensamente e é o mellor coñecido. <ref name="pmid22137432" />
 
A coagulación empeza case inmediatamente despois de que se produce unha lesión nun vaso sanguíneo que afectou ao [[endotelio]] que o reviste internamente. Cando o sangue se expón a proteínas chamadas [[factor tisular|factores tisulares]] prodúcense cambios nas plaquetas e na proteína do [[plasma sanguíneo]] [[fibrinóxeno]], que é un [[factor de coagulación]]. As plaquetas forman inmediatamente un tapón no sitio da lesión, o que se chama ''hemostase primaria''. A ''hemostase secundaria'' ocorre simultaneamente: As proteínas do plasma, chamadas ''factores de coagulación'', responden nunha complexa cascada de activacións formando filamentos de [[fibrina]], que reforzan o tapón plaquetario. <ref name="Furie">{{cite journal |author=Furie B, Furie BC |title=Thrombus formation in vivo |journal=J. Clin. Invest. |volume=115 |issue=12 |pages=3355–62 |year=2005 |pmid=16322780|doi=10.1172/JCI26987|url=http://www.jci.org/cgi/content/full/115/12/3355 |pmc=1297262}}</ref>
 
Os coágulos formados dentro dun vaso sanguíneo denomínanse trombos.
Liña 12:
Cando se lesiona o [[endotelio]] dos vasos sanguíneos, a [[coláxeno]] subxacente, normalmente illado, queda exposto ás plaquetas circulantes, que se unen directamente ao coláxeno polas [[glicoproteína]]s específicas do coláxeno chamadas receptores de superficie Ia/IIa. Esta adhesión refórzase co [[factor de von Willebrand]] (vWF), que se libera do endotelio e das plaquetas; o factor de von Willebrand establece enlaces adicionais entre as glicoproteínas Ib/IX/V das plaquetas e as fibrilas de coláxeno. Estas adhesións tamén activan as plaquetas. <ref name="Palister1">{{cite book |author=Pallister CJ and Watson MS |title=Haematology |publisher=Scion Publishing |location= |year=2010 |pages=334–336 |isbn=1-904842-39-9}}</ref>
 
As plaquetas activadas liberan ao plasma o contido de certos [[granulo (bioloxía)|gránulos]] almacenados no seu interior. Os gránulos conteñen [[Adenosina difosfato|ADP]], [[serotonina]], [[factor activador das plaquetas]] (PAF), [[factor de von Willebrand]], [[factor plaquetario 4]], e [[Tromboxano A2|tromboxano A<sub>2</sub>]] (TXA<sub>2</sub>), os cales, á súa vez, activan a máis plaquetas. O contido dos gránulos activa a cascada do [[receptor combinado coa proteína G|receptor combinado coa proteína G<sub>q</sub>]], o que causa un incremento na concentración de [[calcio]] no [[citosol]] da plaqueta. O calcio activa a [[proteína quinase C]], a cal, á súa vez, activa a [[fosfolípase A2|fosfolipase A<sub>2</sub>]] (PLA<sub>2</sub>). A PLA<sub>2</sub> despois modifica a [[integrina]] de membrana glicoproteína IIb/IIIa, incrementando a súa afinidade para unirse ao [[fibrinóxeno]]. As plaquetas activadas cambian de forma e pasan de ser esféricas a estreladas, e os enlaces cruzados do [[fibrinóxeno]] coas [[glicoproteína]]s IIb/IIIa axudan á agregación das plaquetas adxacentes (completando a hemostase primaria). <ref name="Palister1" />
 
===Fervenza de coagulación===
Liña 18:
A fervenza de coagulación da hemostase secundaria consta de dúas vías que levan á formación de ''[[fibrina]]''. Estas son a ''vía de activación por contacto'' (tamén chamada vía intrínseca), e a ''vía do factor tisular'' (tamén chamada vía extrínseca). Pensábase inicialmente que a fervenza de coagulación consistía en dúas vías de igual importancia que confluían nunha vía común. Agora sábese que a vía principal para iniciación da coagulación do sangue é a vía do ''factor tisular''. Estas vías consisten nunha serie de reaccións nas cales un [[cimóxeno]] (precursor encimático inactivo) dunha [[serina protease]] e a súa [[glicoproteína]] cofactora son activados comverténdose en compoñentes activos, que á súa vez catalizan a seguinte reacción da fervenza, orixinándose finalmente a rede de fibrina entrelazada. Os factores de coagulación denomínanse xeralmente utilizando [[número romano|números romanos]], cun ''a'' minúsculo para indicar a forma activa. <ref name="isbn1-904842-39-9">{{cite book |author=Pallister CJ and Watson MS |title=Haematology |publisher=Scion Publishing |location= |year=2010 |pages=336–347 |isbn=1-904842-39-9}}</ref>
 
Os factores de coagulación son normalmente [[encima]]s serina proteases, pero hai algunhas excepcións. Por exemplo, FVIII e FV son glicoproteínas, e o factor XIII é unha [[transglutaminase]]. <ref name="isbn1-904842-39-9" /> As serina proteases actúan cortando outras proteínas en residuos de [[serina]] específicos. Os factores de coagulación circulan como [[cimóxeno]]s inactivos.
A cascada de coagulación está dividida clasicamente en tres vías. As vías do ''factor tisular'' e da ''activación por contacto'' activan ambas as dúas a "vía común final" do factor X, trombina e fibrina.<ref name="isbn0-632-05153-1">{{cite book |author=Hoffbrand, A. V. |title=Essential haematology |publisher=Blackwell Science |location=Oxford |year=2002 |pages=241–243 |isbn=0-632-05153-1}}</ref>
 
Liña 30:
* O FXa e o seu cofactor FVa forman o complexo [[protrombinase]], o cal activa a [[protrombina]] formando trombina.
* A trombina despois activa outros compoñentes da cascada de coagulación, incluíndo FV e FVIII (que activan FXI, o cal, á súa vez, activa FIX), e activa e libera ao FVIII da súa unión co factor de von Willebrand (vWF).
* O FVIIIa é o cofactor de FIXa, e xuntos forman o complexo "[[tenase]]", que activa a FX; e así o ciclo continúa. "Tenase" é unha contracción da palabra inglesa "ten", dez (xa que activa o factor X), e o sufixo típico dos encimas "-ase". <ref name="isbn1-904842-39-9" />
 
====Vía de activación por contacto (intrínseca)====
A vía de activación por contacto empeza coa formación dun complexo primario no [[coláxeno]] polo [[quininóxeno de alto peso molecular]] (HMWK), a [[precalicreína]], e [[o factor de Hageman|FXII (factor de Hageman)]]. A [[precalicreína]] convértese en [[calicreína]] e o FXII convértese en FXIIa. O FXIIa converte o FXI en FXIa. O factor XIa activa o FIX, o cal co seu cofactor FVIIIa forma o complexo [[tenase]], que activa FX a FXa. O papel menor que exerce a vía de activación por contacto no inicio da formación do coágulo pode poñerse de manifesto polo feito de que os pacientes con deficiencias severas de FXII, HMWK, e [[precalicreína]] non presentan trastornos hemorráxicos. Polo contrario, o sistema de activación por contacto parece estar máis implicado nos procesos inflamatorios. <ref name="isbn1-904842-39-9" />
 
====Vía común final====
A ''trombina'' ten un gran número de funcións. O seu principal papel é a conversión do [[fibrinóxeno]] en [[fibrina]], que é o material de construción do tapón hemostático. Ademais, activa os factores VIII e V e o seu inhibidor [[proteína C]] (en presenza de [[trombomodulina]]), e activa o factor XIII, que forma enlaces [[covalente]]s que entrelazan os polímeros de fibrina que se forman a partir dos monómeros actvados. <ref name="isbn1-904842-39-9" />
 
Despois da activación polo factor de contacto ou pola vía do factor tisular, a cascada de coagulación mantense en estado protrombótico pola activación continuada de FVIII e FIX para formar o complexo [[tenase]], ata que sexa regulado á baixa polas vías anticoagulantes. <ref name="isbn1-904842-39-9" />
 
===Cofactores===
Liña 182:
==Historia==
===Primeiros descubrimentos===
Existiron teorías sobre a coagulación do sangue desde a antigüidade. O fisiólogo [[Johannes Peter Müller|Johannes Müller]] (1801–1858) describiu a fibrina, a substancia dos trombos. O seu precursor soluble, o [[fibrinóxeno]], foi nomeado por [[Rudolf Virchow]] (1821–1902), e illado quimicamente por [[Prosper Sylvain Denis]] (1799–1863). [[Alexander Schmidt (fisiólogo)|Alexander Schmidt]] suxeriu que a conversión de fibrinóxeno en fibrina era o resultado dun proceso [[encima|encimático]], e denominou ao hipotético encima "[[trombina]]" e ao seu precursor "[[protrombina]]". <ref>{{cite journal|author=Schmidt A|year=1872|title=Neue Untersuchungen ueber die Fasserstoffesgerinnung |journal=Pflüger's Archiv für die gesamte Physiologie|volume=6|pages=413–538|doi=10.1007/BF01612263}}</ref><ref>Schmidt A. Zur Blutlehre. Leipzig: Vogel, 1892.</ref> [[Nicolas Maurice Arthus|Arthus]] descubriu en 1890 que o calcio era esencial na coagulación. <ref>{{cite journal|author=Arthus M, Pagès C|title=Nouvelle theorie chimique de la coagulation du sang|journal=Arch Physiol Norm Pathol|year=1890|volume=5|pages=739–46}}</ref><ref name="Shapiro">{{cite journal |author=Shapiro SS |title=Treating thrombosis in the 21st century |journal=N. Engl. J. Med. |volume=349 |issue=18 |pages=1762–4 |year=2003 |pmid=14585945 |doi=10.1056/NEJMe038152}}</ref> As [[plaqueta]]s foron identificadas en 1865, e a súa función descubriuna [[Giulio Bizzozero]] en 1882.<ref name="Brewer">{{cite journal |author=Brewer DB |title=Max Schultze (1865), G. Bizzozero (1882) and the discovery of the platelet |journal=Br. J. Haematol. |volume=133 |issue=3 |pages=251–8 |year=2006 |pmid=16643426 |doi=10.1111/j.1365-2141.2006.06036.x}}</ref>
 
A teoría de que a trombina se xera en presenza do [[factor tisular]] foi consolidada por [[Paul Morawitz]] en 1905. <ref>{{cite journal|author=Morawitz P|title=Die Chemie der Blutgerinnung|journal=Ergebn Physiol|year=1905|volume=4|pages=307–422}}</ref> Nese momento, soubose que a ''tromboquinase/tromboplastina'' (factor III) é liberada polos tecidos lesionados, e reacciona coa ''protrombina'' (II), a cal, xunto co calcio (IV), forma ''trombina'', a cal converte o fibrinóxeno en ''fibrina'' (I). <ref name=Giangrande>{{cite journal |author=Giangrande PL |title=Six characters in search of an author: the history of the nomenclature of coagulation factors |journal=Br. J. Haematol. |volume=121 |issue=5 |pages=703–12 |year=2003 |pmid=12780784 |doi=10.1046/j.1365-2141.2003.04333.x}}</ref>
Liña 207:
 
==A coagulación sanguínea noutras especies==
Todos os mamíferos presentan un proceso de coagulación sanguínea moi similar, e utilizan procesos combinados celulares e con serina proteases. De feito, é posible que un factor de coagulación de calquera mamífero faga a clivaxe (corte) da súa diana equivalente doutra especie de mamífero. O único animal non mamífero que se coñece que tamén usa serina proteases para a coagulación do sangue é o [[cangrexo ferradura]] (orde [[Xiphosura]]).<ref name="pmid15170505">{{cite journal |author=Osaki T, Kawabata S |title=Structure and function of coagulogen, a clottable protein in horseshoe crabs |journal=Cellular and Molecular Life Sciences  : CMLS |volume=61 |issue=11 |pages=1257–65 |year=2004 |month=June |pmid=15170505 |doi=10.1007/s00018-004-3396-5 |url=}}</ref>
 
==Notas==