Hábeas corpus: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Addbot (conversa | contribucións)
m Bot: Retiro 32 ligazóns interlingüísticas, proporcionadas agora polo Wikidata en d:q220596
creo páxina de locución latina
Liña 1:
'''''Habeas corpus''''' é unha [[locución latina]] que significaprovén literalmentedo latín ''hábeās corpus'' [''ad subiiciendum''] ‘que teñas [o teu] "corpo presente[para entregar]’, ".terás Diseo dunhateu institucióncorpo xurídicalibre", quesendo garante''hábeās'' a liberdadesegunda persoalpersoa singular do individuopresente de subxuntivo do verbo latino ''habēre'' (‘tener’). Ou pode ser chamado igualmente como "corpo presente" ou "persoa presente".
 
== Orixe e obxecto desta institución ==
 
Aínda que o '''habeas corpus''' como acción ou remedio na forma e desenvolvemento con que existe hoxe como institución non existiu en Roma, as palabras latinas con que se lle denomina, denotan que a súa orixe provén do [[Dereito Romano]].
 
Na época dos Pretores e co nome de «Interdicto» xa era designado nas Pandectas baixo o título de Homine libero exhibendo e os compiladores de devandito corpo legal romano transcribían un comentario do xurisconsulto Ulpiano, que dicía:
 
«Este remedio foi instituído para protexer a liberdade persoal a fin de que ningunha persoa libre natural fose detida.»
 
A palabra “persoa libre” engadía a calquera neno ou adulto, home ou muller, sexa un ou sexan varios, que eran sui juris, deducíndose deica que este remedio era para devolver a condición de persoa libre á aquela a quen se intentou converter en escravo sen motivos legais; é dicir, que con este interdicto xa se devolvía a liberdade a aqueles a quen se lles privaba dela cunha escravitude ilegal.
 
== Ben xurídico que tutela ==
 
O '''habeas corpus''', no dereito comparado, tutela dous dereitos fundamentais: a liberdade individual relativa á súa liberdade de movemento e, xa que logo, a non ser obxecto de detencións arbitrarias, e o dereito á integridad persoal, a non ser obxecto de danos na súa persoa, como lesións, tortura ou morte. Nese sentido, ten como propósito o repoñer as cousas ao estado anterior á privación, perturbación ou ameaza de devanditos dereitos, polo cal ten un carácter sumario (urxente) e potencialmente eventual, en tanto se autoriza desde que aparece posible unha violación eventual a estes dereitos, para evitar que a violación se torne irreparable. Lógicamente, de tornarse irreparable a violación, a acción de garantía perde o seu obxecto (sustracción da materia) ademais de poucos deberes nas constitucións mundiais.
 
== Regulación en España ==
 
Na historia xurídica española figura no denominado recurso das persoas do Reino de Aragón 1428 e nas Constitucións de 1869 e 1876. En 1526 o Fuero Novo do Señorío de Vizcaya establece o hábeas corpus no seu territorio.
 
O art. 17.4 da [[Constitución española de 1978]] sinala que «A lei regulará un procedemento de '''habeas corpus''' para producir a inmediata posta a disposición xudicial de toda persoa detida ilegalmente. Así mesmo, por lei determinarase o prazo máximo de duración da prisión provisional.»
 
Na actualidade o procedemento de '''habeas corpus''' atópase regulado no ordeamento xurídico español pola Lei Orgánica 6/1984 de 24 de maio, na que se desenvolve a garantía constitucional que permite a todo aquel que se atope detido ou privado de liberdade solicite ser posto de inmediato a disposición xudicial. O art. 1 da L.Ou. 6/1984 de 24 de maio considera persoas detidas ilegalmente:
 
*As que o foren por unha autoridade, axente da mesma, funcionario público ou particular, sen que concorran os supostos legais, ou sen haberse cumprido as formalidades previdas e requisitos esixidos polas Leis.
*As que estean ilícitamente internadas en calquera establecemento ou lugar.
*As que o estivesen por prazo superior ao sinalado nas Leis se, transcorrido o mesmo, non fosen postas en liberdade ou entregadas ao Xuíz máis próximo ao lugar da detención.
*As privadas de liberdade a quen non lles sexan respectados os dereitos que a Constitución e as Leis Procesales garanten a toda persoa detida.
 
O artigo 3 da citada Lei determina quen están lexitimados para solicitar o procedemento, que son:
 
*O detido, o seu cónxuxe, descendentes, ascendentes e irmáns.
*O Defensor do Pobo.
*O Ministerio Fiscal.
*O Xuíz de Instrución competente pode iniciar de oficio (instar) o proceso.
 
A solicitude ha de cursarse ante o Xulgado de Instrución de garda do lugar onde se encontre privado de liberdade, onde fose detido ou ben no lugar onde se teña a última noticia do seu paradeiro. O Xuíz competente adoptará as resolucións oportunas para coñecer de inmediato do estado do privado de liberdade, solicitando para iso da autoridade custodia do detido toda a información necesaria. No prazo de 24 horas desde que se acorde a incoación do procedemento mediante auto, o Xuíz oirá tanto ao privado de liberdade, como ao Ministerio Fiscal, como ao que ordenou a detención e o responsable da custodia do mesmo, resolvendo o que proceda sobre a legalidade ou ilegalidade da privación de liberdade e ordenando, en cada caso, a continuación da detención ou a inmediata posta en liberdade do detido.
 
Existe unha sentenza do Tribunal Constitucional de 1998, que considerou que o avogado do detido podería solicitar o habeas corpus en nome do detido, sempre que sexa apoderado, tácita ou expresamente para ese efecto.
 
== O hábeas corpus mundial ==
 
Diversas organizacións promoven entre os seus principios o dereito de acceder ao habeas corpus mundial (establecemento dunha [[xurisdición]] que abrangaría todas as nacións e todo o territorio do [[planeta terra]]) como parte fundamental dos [[dereitos humanos]]. Así mesmo, sobre a realidade das diversas lexislacións nacionais e acordos internacionais existentes, estas organizacións promueven a aplicación do '''habeas corpus''' aos detidos sen motivación legal.
 
Entre esas organizacións atópase [[Amnistía Internacional]] -organización creada en 1961-, [[Human Rights Watch]] e World organization for human rights -as dúas últimas en [[Estados Unidos de América]]-. Entre os seus promotores está o avogado [[Luís Kutner]], creador do movemento por un '''habeas corpus mundial''' "World hábeas corpus".
 
Para a efectividad dun '''habeas corpus''' mundial é imprescindible a existencia dun [[tribunal internacional]] que vele polo seu cumprimento e garanta os dereitos ante as detencións ilegais e torturas.
 
*Entrada na [[Galipedia]].
 
**In 1807, the Supreme Court addressed the specific question of which branch may suspend the writ of ''habeas corpus'', ruling in Ex parte Bollman that only Congress had that authority. (The New York Times, 11/03/13) [http://opinionator.blogs.nytimes.com/2013/03/11/abraham-lincoln-war-president/?_r=2 Ver texto completo]
**En cuanto a las 48 horas que pasaron en los calabozos, uno de los abogados defensores explicó que el joven que denunció a la Policía por agresión solicitó un ''habeas corpus'', lo que demora 24 horas su puesta a disposición judicial. (Faro de Vigo, 20/09/13) [http://www.farodevigo.es/gran-vigo/2013/09/20/libres-cargos-jovenes-okupas-casa/880958.html Ver texto completo]
 
== Véxase tamén ==
=== Ligazóns externas ===
*[http://www.scoop.it/t/latinismos-na-prensa?q=habeas+corpus Recompilación de usos na prensa escrita]
[[Categoría:ExpresiónsLocucións latinas empregadas en Dereito‎latinas‎]]