Rorcual boreal: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Xoio (conversa | contribucións)
ampliación
Liña 1:
{{en uso}}
 
{{Taxobox
| name = Rorcual boreal<br>''Balaenoptera borealis''
| status = EN
| status_system = iucn3.1
| status_ref =
| image = Balaenoptera borealis 3.jpg
| image_caption =
| image_width = 260px290px
| image2 = Sei whale size.svg
| image2_caption = 200px
| image2_caption = Tamaño en comparación do dun humano
| regnum = ''[[Animalia]]''
| phylum = ''[[Chordata]]''
| subphylum = ''[[Vertebrata]]''
| classis = ''[[Mammalia]]''
| subclassis = ''[[Theria]]''
| infraclassis = = ''[[Eutheria]]''
| ordo = ''[[Cetacea]]''
| subordo = ''[[Mysticeti]]''
| familia = ''[[Balaenopteridae]]''
| subfamilia = ''[[Balaenopterinae]]''
| genus = '''Balaenoptera'''
| species = '''B. borealis'''
| binomial = Balaenoptera borealis
| binomial_authority = [[René- Primevère Lesson|Lesson]], 1828 <ref name=S>[http://www.cbif.gc.ca/pls/itisca/next?v_tsn=180526&taxa=Balaenoptera+borealis&p_ifx=&p_lang=es ''Balaenoptera borealis'' Lesson, 1828] no [[SIIT]].</ref>
| range_map = Cypron-RangeCetacea Balaenopterarange borealismap Sei Whale.svgPNG
| range_map_width = 260px290px
| range_map_caption = Distribución de ''Balaenoptera borealis''
| synonyms =
:Referencia:<ref name=W>[http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=137088 ''Balaenoptera borealis'' Lesson, 1828] ewn [[WoRMS]].</ref>
:Referencia:<ref name=S/>
*''Balaena rostrata'' <small>Rudolphi, 1822</small>
*''Balaenoptera alba'' <small>Giglioli, 1870</small>
*''Balaenoptera arctica'' <small>Temminck, 1841</small>
*''Balaenoptera iwasi'' <small>Gray, 1846</small>
*''Balaenoptera laticeps'' <small>Gray, 1846</small>
*''Balaenoptera schlegelii'' <small>Van Beneden & Gervais, 1880</small>
*''Balaenoptera schlegellii'' <small>Dabbene, 1902</small>
*''Belaenoptera schlegeli'' <small>Lahille, 1899</small>
*''Pterobalaena alba'' <small>Giglioli, 1874</small>
*''Pterobalaena schlegeli'' <small>Tomilin, 1957</small>
*''Pterobalaena schlegeli alba'' <small>Tomilin, 1957</small>
*''Sibbaldius schlegelii'' <small>Gray, 1864</small>
| subdivision_ranks = [[especie (bioloxía)|Subespecies]]
| subdivision =
:Referencia:<ref name=SW/>
*''Balaenoptera borealis borealis'' <small>LessonTomilin, 18281946</small>
*''Balaenoptera borealis schlegelii'' <small>(FlowerTomilin, 1865)1946</small>
}}
 
O '''rorcual boreal''',<ref name=XG>Pérez Alberti, A. dir. (1982), p. 210.</ref> ''Balaenoptera borealis'' Lesson, 1828, é un una [[especie (bioloxía)|especie]] de [[mamífero]] mariño da [[orde (bioloxía)|orde]] dos [[cetáceos]], suborde dos [[misticetos]] e [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[balenoptéridos]].
 
== Taxonomía e nomenclatura ==
Habitante da mairoría dos océanos do planeta, deaspois de ser [[caza de baleas|cazado]] a gran escala nos mares do sur, especialmente durante a primeira metadw do [[século XX]], época na que se mataron cerca de 200 000 exemplares.
A primieira descrición desta especie débese a [[René Primevère Lesson]], en [[1828]], en ''Hist. Nat. Gen. Part. Mamm. Oiseaux'', '''1''': 342.<ref name=MSW>[http://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=14300014 Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (eds.) (2005): ''Mammal Species of the World''].</ref> pero foi recollida case inmediatamente por [[Karl Asmund Rudolphi]], de maneira que nos países anglosaxóns este catáceo se denomina ás veces como ''Rudolphi's rorqual'',<ref>W. A. Watkins e W. E. Schevill (1979): "Aerial observations of feeding behavior in four baleen whales: Eubalaena glacialis, Balaenoptera borealis, Megaptera novaeangliae, and Balaenoptera physalus", ''J. of Mammalogy'' '''60''': 155–163 [http://www.jstor.org/discover/10.2307/1379766?uid=3737952&uid=2&uid=4&sid=21102726470851 Ver en liña].</ref> e nos países francófono como ''rorqual de Rudolphi''.<ref>[http://inpn.mnhn.fr/isb/servlet/ISBServlet?action=Espece&typeAction=10&pageReturn=ficheEspeceTaxonomy.jsp&numero_taxon=60858 ''Balaenoptera borealis''] en ''Muséum national d'Histoire naturelle''.</ref>
 
=== Subespecies ===
Na actualidade, case ao bordo da [[extinción]], é unha especie protexida internacionalmente.
 
Identificáronse dúas subespecies:<ref name=MSW/>
== Características ==
 
*'''''Balaenoptera borealis borealis''''' no [[hemisferio norte]]
*'''''Balaenoptera borealis schleglii''''' no [[henisferio sur]]
 
As análises xenéticas poden aínda causar que ambas as subespecies sexan reclasificadas como especies diferentes.<ref name=MSW/>
 
=== O nome ''rorcual sei'' ===
DiferentesNa nonbibliografía polosen bomesvarios ''rorcual'' e ''balea''idiomas, queincluídos seo podencastelán considerare como sinónimoso válidosportugués, senóna poloespecie comúnadoita "apelido" ''de pintas''denominarse, queademais sede afastapor dosoutros normalmente empregados na bibliografía internacional na quenomes, ademaiscomo de''rorcual sersei'' coñecido(castelán) como rorcualou ''baleia-sei'' (portugués),<ref>Do que son adaptacións do seu nome en inglés, ''sei whale'', que provén do noruegués ''seikval'' ou ''seihval'';: ''seiSei'' significa nos idiomas escandinavos "[[abadexo]]", peixe similar ao [[bacallao]], e ''val'', ou ''hval'', "balea". Os rorcuais boreais aliméntanse de bacallaos xuvenís, entre outras especies de pequenos [[peixes]] e de [[cefalópodos]], nas auguas de [[Noruega]], polo que estes peixes e as baleas frecuentemente eran vistos xuntos, dando ao rorcual ese nome.</ref> prefírese a adaptación do [[nome científico]] específico, ''borealis'',<ref>
 
== NomesOutros nomes galegos ==
Na bibliografía dispoñíbel, ademais do nome inicialmente proposto pola [[Sociedade Galega de Historia Natural]], na súa provisoria ''Lista patrón dos vertebrados de Galicia'' publicada no Tomo I, ''O Medio'', da inacabada ''Xeografía de Galicia'' dirixida por [[Augusto Pérez Alberti|Pérez Alberti]].,<ref name=XG/> esta especie aparece denominada con outros dous nomes galegos ben diferentes:
 
== Nomes galegos ==
Na bibliografía dispoñíbel, ademais do nome inicialmente proposto pola [[Sociedade Galega de Historia Natural]], na súa provisoria ''Lista patrón dos vertebrados de Galicia'' publicada no Tomo I, ''O Medio'', da inacabada ''Xeografía de Galicia'' dirixida por [[Augusto Pérez Alberti|Pérez Alberti]].<ref name=XG/> esta especie aparece denominada con outros dous
nomes galegos ben diferentes:
* '''rorcual de pintas''', en Lahuerta e Vázquez,<ref name=LV>Lahuerta e Vázquez (2000), p. 309.</ref> e
* '''balea de pintas''', en Díaz d'a Silva e Cartelle.<ref name=MG>Díaz d'a Silva e Cartelle (2007), pp. 130-131.</ref>
 
Diferentes non polos bomes ''rorcual'' e ''balea'', que se poden considerar como sinónimos válidos, senón polo común "apelido" ''de pintas'', que se afasta dos normalmente empregados na bibliografía internacional na que, ademais de ser coñecido como rorcual ''sei'',<ref>Do nome en inglés ''sei whale'', que provén do noruegués ''seikval'' ou ''seihval''; ''sei'' significa "abadexo", peixe similar ao bacallao, e ''val'', ou ''hval'', "balea". Os rorcuais boreais aliméntanse de bacallaos xuvenís, entre outras especies de pequenos peixes e cefalópodos nas auguas de Noruega, polo que estes peixes e as baleas frecuentemente eran vistos xuntos, dando ao rorcual ese nome.</ref> prefírese a adaptación do [[nome científico]] específico, ''borealis'',<ref>
Diferentes non polos nomes ''rorcual'' e ''balea'', que se poden considerar como sinónimos válidos, senón polo común "apelido" ''de pintas'', que se afasta dos normalmente empregados na bibliografía internacional na que, ademais de ser coñecido como '''rorcual sei''' (ou equivalentes) prefírese a adaptación do [[nome científico]] específico, ''borealis'',<ref>Nomes vulgares desta especie nalgúns idionas próximos ao noso:
* catalán: ''rorqual boreal''
* francés: ''rorqual boréal''
* italiano: ''balenottera boreale''
* portugués: ''baleia-boreal'' <br>(tamén ''baleia-sei'', ''baleia-glacial'' e ''baleia-sardinheira'').</ref> como no seu día fixera a [[SGHN]].
 
== AmeazasDistribución ==
Habitante da todos os océanos do [[Terra|planeta]], especialmente en alta mar e en zonas de augas profundas,<ref name="Gambell85a">R. Gambell(1985): "Sei Whale ''Balaenoptera borealis'' Lesson, 1828". En S. H. Ridgway e R. Harrison, eds.: ''Handbook of Marine Mammals'', volume 1''The Sirenians and Baleen Whales''. London: Academic Press. ISBN 0-12588-503-2.</ref> evita as augas polares e tropicais, así como os mares intracontinentais, semipechados. Efectúa unha migración anual desde os mares subpolares fríos en verán, cara aos mares subtropicais temperados en inverno, e viceversa, aínda que non se coñecen de forma precisa as súas rotas migratorias na maior parte das rexións do globo.<ref name="nmfs"/>
 
== Estado actualCatacteristicas ==
[[Ficheiro:Faroe stamp 403 sei whale (Balaenoptera borealis).jpg|miniatura|200px|Representación dun rorcual boreal nun selo de correos das [[illas Feroe]].]]
A [[UICN]],<ref name=U>Reilly, S. B., Bannister, J. L., Best, P. B., Brown, M., Brownell Jr., R. L., Butterworth, D. S., Clapham, P. J., Cooke, J., Donovan, G. P., Urbán, J. & Zerbini, A. N. (2008): ''Balaenoptera glaciualis''</ref>
 
O rorcual boreal é, despois da [[balea azul]] e do [[rorcual común]], o terceiro balenoptérido máis grande do mundo.<ref name="mfr">S. L. Perry, D. P. DeMaster e G. K. Silber (1999): "The Great Whales: History and Status of Six Species Listed as Endangered Under the U.S". Endangered Species Act of 1973, Número especial. ''Marine Fisheries Review'' '''61''' (1): 52-58.</ref>. Estas baleas alcanzan unha lonxitude de 20 m e un peso de 45 t.<ref name="nmfs">R. Reeves, G. Silber e M. Payne (1998): ''Draft Recovery Plan for the Fin Whale ''Balaenoptera physalus'' and Sei Whale ''Balaenoptera borealis''. National Marine Fisheries Service. Silver Spring, Maryland [http://www.cresli.org/cresli/pdf%20documents/finwhale.pdf Ler en liña].</ref>
 
== Alimentación ==
Un rorcual boreal inxire diariamente unha media de 900 kg de alimento, composto esencialmente por [[Copepoda|copépodos]], ''[[krill]]'' e outras formas de [[zooplancton]].<ref name=ADW/>
 
== Comportamento ==
Os rorcuais boreais están entre os [[cetáceos]] máis rápidos, cunha velocidade que pode sobrepasar os 50 km/h en distacias cortas
:Referencia:.<ref name=S/ADW>
[http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Balaenoptera_borealis.html ''Balaenoptera borealis''] en Aimal Diversity Web. {{en}}</ref>
 
== Ameazas: caza ==
{{AP|Caza de baleas|Caza de baleas en Galicia}}
 
A intensa [[caza de baleas|caza industrial]] a que foi sometida a especie, especialmente entre finais do [[século XIX]] e a primeira metade do [[século XX|XX]], case a fixo desparer; neses anos capturáronse uns 238 000 individuos.<ref>L. Horword (1897): ''The sei whale: population biology, ecology, and management''. Kent, England: Croom Helm Ltd. ISBN 0-7099-4786-0.</ref>
 
Na actualidade, case ao bordo da [[extinción]], o rorcual boreal é unha especie protexida internacionalmente.<ref name=U/>
 
== Estado actual ==
A [[UICN]], en [[2008]], debido que a causa da drástica redución da poboación desta especie por mor da caza comercial é probabelmente irreversíbel, aínda tendo en conta que na actualidade xa non se practica a caza. Por esta razón, a especie foi avaliada como "EN" (''en perigo'').<ref name=U>Reilly, S. B., Bannister, J. L., Best, P. B., Brown, M., Brownell Jr., R. L., Butterworth, D. S., Clapham, P. J., Cooke, J., Donovan, G. P., Urbán, J. & Zerbini, A. N. (2008): [http://www.iucnredlist.org/details/2475/0 ''Balaenoptera glacialis'' na ''Lista vermella''] de especies ameazadas da [[UICN]].</ref>
 
== Notas ==
Liña 90 ⟶ 129:
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.arkive.org/sei-whale/balaenoptera-borealis/ ''Balaenoptera borealis''] en ARKive. {{en}}
 
 
[[Categoría:Balaenopteridae]]