País Vasco (rexión histórica): Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m amigabeis>amigábeis
Sen resumo de edición
Liña 23:
}}
'''Euskal Herria''' (en galego, literalmente: '''Pobo Vasco''' ou '''País do [[lingua vasca|éuscaro]]'''<ref name=euskaltzaindia>[http://www.euskaltzaindia.net/erakundea/Dok/Euskal_Herria_gazt.pdf ''Real Academia da Lingua Vasca sobre a denominación Euskal Herria''], Real Academia da lingua vasca</ref>, traducido comunmente como '''País Vasco''') é unha nación<ref> Segundo o Dicionario da Real Academia Galega: "nación s.f. Comunidade humana, instalada nun territorio definido, que pode estar ou non politicamente organizada como estado, e que se caracteriza por ter unhas tradicións históricas e culturais comúns, os mesmos intereses económicos e unha unidade lingüística ou relixiosa. A nación de Breogán. Sociedade de nacións. CF. país, pobo, terra."
No Dicionario de galego Digalego.com, Ir Indo. "Nación (lat. natione). s.f. Comunidade de individuos aos que uns vínculos determinados, basicamente culturais, económicos e unha historia común, lles dan unha fisionomía propia, diferenciada, e unha vontade de organización e proxección autónoma que os leva a querer dotarse de institucións propias, ata que se constitúa o estado."</ref> con trazos culturais e históricos comúns ben definidos (entre eles a presenza doda [[Éuscaro|lingua vasca]]), pero que non representan unha unidade administrativa única.
 
Comprende os territorios que corresponden aproximadamente á área lingüística vasca en tempos históricos. Na actualidade estes territorios están divididos entre os estados [[España|español]] e [[Francia|francés]], gardando niveis de autonomía moi diferentes. A unión destes territorios é defendida por sectores [[nacionalismo vasco|nacionalistas]] e [[independentismo|independentistas]] da sociedade, e a maioría deles empregan o termo Euskal Herria en oposición ao termo [[Euskadi]], que, segundo eles, abrangue só os territorios da [[Comunidade Autónoma Vasca]] e que é un neoloxismo utilizado no ámbito oficial que ten a súa orixe en [[Sabino Arana]].
Liña 29:
Este territorio ocupa unha superficie de 20.664 km² no vértice occidental dos Pireneos, no [[Mar Cantábrico]] ([[Golfo de Biscaia]]). Ten a súa propia lingua, o [[lingua éuscara|éuscaro]] ([[lingua minorizada|minorizada]] fronte ao francés e o castelán), e unha poboación de preto de tres millóns de habitantes, habitando dous millóns e medio deles no estado español e o resto no francés. Intégrano sete provincias (en [[éuscaro]]: ''herrialdeak''): [[Álava - Araba|Álava]], [[Biscaia - Bizkaia|Biscaia]], [[Guipúscoa - Gipuzkoa|Guipúscoa]], [[Navarra - Nafarroa|Navarra]], que conforman o [[Hegoalde]]; e [[Baixa Navarra - Nafarroa Beherea|Baixa Navarra]], [[Lapurdi]] e [[Zuberoa]], que conforman o [[Iparralde]].
 
A lingua vasca hoxendíahogano é falada habitualmente nalgunhas rexións, sobre todo en [[Guipúscoa]], ono leste de [[Biscaia]] e ono terzo nordenorte de Navarra. Noutras, o [[éuscaro]] foi sustituidosubstituído polo [[lingua castelá|castelán]] e/ou polo [[Lingua francesa|francés]]. HoxendíaHogano, o éuscaro ten categoría de lingua oficial na [[Comunidade Autónoma Vasca]] e enna parteszona davascófona [[Comunidade Foral de Navarra]]navarra, mais non ten recoñecemento oficial na rexión baixoso administración francesa.
 
== Orixe ==
O termo Euskal Herria, está documentado desdedende o século XVI<ref>Libro Gran Enciclopedia Larousse 1988, ISBN 84-320-7379-2 tomo 9</ref>. Aparece nun texto manuscrito de Joan Pérez Lazarraga datado en 1564-1567 e na tradución da Biblia de Joannes Leizarraga publicada en 1571. Comeza a ser empregado en castelán fundamentalmente a partir de século XIX, non obstante en castelán ten sido máis frecuente historicamente a forma Vasconia<ref>[http://www.elpais.com/articulo/pais/vasco/Nombres/conceptos/elpepiautpvs/20061002elpvas_8/Tes/ «Nombres y conceptos»]. Columna de José Luis Lizundia no diario ''[[El País]]'', 2 de outubro de 2006.</ref>.
 
O termo Euskal Herria aparece por primeira vez escrito en dialecto alavés no manoscrito de [[Juan Pérez de Lazarraga|Lazarraga]] ([[1564]]). Aparece en tres distintas ocasións e en todas elas baixo a forma de Hegoalde, é dicir, sen o H, perdida según Mitxelena cara o século XIII e como ''euskal'' (ou neste caso ''euskel'') e non ''eskual'' ou ''uskal'' (como no caso de Iparralde).