Ambrym: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
a edición de este artigo procede da información de en:Ambrym |
|||
Liña 1:
{{Ficha de illa
| nome = <center>Ambrym</center>
| nome_orixinal = <center></center>
| mapa = [[Ficheiro:ambrym_volcano.jpg|280px]]
| lenda = Imaxe do Volcán Ambrym arroxando lava e cinzas, 4 de outubro de 2004
| país = [[Vanuatu]]
| entidade_territorial =
| opc_entidade =
| provincia = [[Malampa]]
| arquipélago = [[Novas Hébridas]]
| mar = [[Océano Pacífico]]
| coordenadas = {{Coordenadas|16|15|S|168|7|E}}
| distancia =
| superficie = 677´7
| longo =
| largo =
| altitude = 1.334 m.
| perímetro = 125´8 km.
| poboación = 7.275 hab (2009)
| densidade = 10´73 hab/km²
| xentilicio =
| capital =
| tipo = Volcánica
| lingua_propia =
| imaxe = [[Ficheiro:Vanuatu - Ambrym.PNG|280px]]
| pé_imaxe = Localización
}}
'''Ambrym''' é unha illa e un [[volcán]] de [[Vanuatu]], coñecida pola súa actividade volcánica que inclúe a formación de lagos de [[lava]]. Nela atópase a montaña [[Maroum]]. Preto da illa hai dúas pequenas illas sen nome que
== Etimoloxía ==
Ambrym (tamén coñecida como ''Ambrin''<ref name="Geographic">{{cite web|url=http://geographic.org/geographic_names/name.php?uni=-2964484&fid=4289&c=vanuatu |title=Ambrim: Vanuatu, name, geographic coordinates and map |publisher=Geographical Names |accessdate=2011-07-29}}</ref>) chámase así polo [[James Cook|Capitán Cook]], que ancorou alí en 1774. Quere dicir "aquí están os ñames" (''"ham rim"'' na lingua Ranon)<ref name="Vanuatuparadise">{{cite web|url=http://www.vanuatuparadise.com/NewFiles/anglais/iles/ambrym_ang.html |title=Ambrim |publisher=Destination Vanuatu, South Pacific |accessdate=2011-07-29}}</ref>
== Xeografía ==
Situado preto do centro do longo arquipélago de Vanuatu, Ambrym ten unha forma aproximadamente triangular, de aproximadamente 50 km. de ancho<ref name="Seach">{{cite web|url=http://www.ambrym.com/ |title=Ambrym Volcano, Vanuatu |publisher=John Seach |accessdate=2011-07-29}}</ref> e 677´7 km² de superficie, é a quinta illa máis grande do país.
O cume no centro da illa está dominado por unha [[Caldeira]] desértica, que abarca unha superficie de 100 km².<ref name=gvp>{{cite gvp |vnum=0507-04= |title=Ambrym}}</ref>
Coa excepción dos asentamentos humanos, o resto da illa está cuberta por espesa selva.
== Vulcanoloxía ==
[[Ficheiro:Marum sept 2009.jpg | thumb | left | ebulición de [[lava]] no cráter Marum, Ambrym, nunha foto do 24 de setembro de 2009.]]
Ambrym é un gran volcán [[Basalto|basáltico]] cunha caldeira de 12 km de ancho, e un dos volcáns máis activos do arco volcánico das [[Novas Hébridas]].
A caldeira é o resultado dunha gran [[erupción pliniana]], que tivo lugar ao redor do 50 AD. A súa forza explosiva ten o [[Índice de explosividade volcánica]] 6, o segundo máis alto do [[Instituto Smithsoniano]] na lista das maiores erupcións volcánicas da historia xeolóxica recente.<ref name="VEI">{{cite web|url=http://www.allcountries.org/ranks/volcano_explocivity_index_ranks.html |title=Large Volcano Explocivity Index |publisher=geographic.org |accessdate=2011-07-29| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110724234441/http://www.allcountries.org/ranks/volcano_explocivity_index_ranks.html| archivedate= 24 July 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>
A gran caldeira de 1900 anos de antigüidade 12 km x 8 km ten dous conos volcánicos activos, o [[Benbow (volcán) | Benbow ]] e o [[Marum (volcán) | Marum]] (tamén deletreado Maroum).
Mentres que nas elevacións máis altas predominan os conos de cinza, o extremo occidental da illa caracterízase por unha serie de aneis de toba basáltica, das cales o máis grande ten aproximadamente 1 km de diámetro. Estes prodúcense por [[erupcións freáticas]], cando o [[magma]] entra en contacto co [[nivel freático]] e a auga saturada de sedimentos ao longo da costa.<ref name="Volcanophotos">{{cite web|url=http://www.geographic.org/photos/volcanoes/volcano_photos_96.html |title=Ambrym Volcano, Vanuatu |work="Volcano Photos" |work=Countries of the World |accessdate=2011-07-29}}</ref>
Varias veces por século, o volcán Ambrym ten erupcións destrutivas.
A última erupción do monte Benbow foi en 1913, provocando a evacuación da poboación a Mele, preto de [[Port Vila]] en [[Efaté]].
== Demografía ==
Coa veciña illa de [[Malakula]] e algunhas illas máis pequenas, Ambrym forma a provincia de [[Malampa]]. O seu asentamento máis grande é o pobo de Eas. A poboación segundo o Censo Nacional de Poboación e Vivenda de 2009 era de 7.275 habitantes, <ref>2009 National Census of Population and Housing, Vanuatu National Statistics Office</ref> viven principalmente das plantacións de [[coco]]]].
== Idiomas ==
[[Ficheiro: Ambrym woodcarver.jpg | thumb | Un tallista Ambrym, circa 1925]]
Do mesmo xeito que moitas illas de Vanuatu, Ambrym ten a súa propia [[Lingua Austronesia]]. No norte atópase a [[Lingua Ambrym norte]], no sueste a [[Lingua Ambrym sueste]], no sur a [[Lingua Daakaka]], no oeste [[Lingua lonwolwol]], e no sudoeste [[Lingua Port Vato]]. Todas son faladas duns poucos centos a uns miles de falantes cada unha.
== Pequenas illas próximas ao sur ==
* [[Paama]] cas vilas de Liro e Loulep
* [[Lopevi]] cas vilas de Holen e Halos (agora abandonada)
== Cidades e pobos ==
* [[Fali, Vanuatu | Fali]] - [[Craig Cove]] - [[Baiap]] - [[Sesivi]] - [[Emiotungan]] - [[Polibetakever]] - [[Lolibulo]] - [[ Linboul]] - [[Liro, Vanuatu | Liro]] - [[Loulep]] - [[Olal]] - [[Ranuetlam]] - [[Ranon, Vanuatu | Ranon]] - [[Port Vato]] - [ [Lalinda]] - [[Toak]] - [[Fanla]]
== Turismo ==
Os turistas séntense atraídos polas características únicas de Ambrym: os volcáns activos, a vexetación tropical, e os costumes dos poboadores locais. Quédanse en bungalows de estilo tradicional, xa que non hai hoteis da illa.
== Notas ==
{{Listaref}}
== Ligazóns externas==
* [http://www.mpi.nl/DOBES/projects/ambrym/project]
* [http://www.sciencemovies.de/de/07_wer_spricht_noch_daakaka]
* [http://www.language-museum.com/a/ambrym-north.php North Ambrym language sample]{{Dead link|date=July 2010}}
* [http://language.psy.auckland.ac.nz/austronesian/language.php?id=120 South-East Ambrym Wordlist at the Austronesian Basic Vocabulary Database]
* [http://www.educatedearth.net/video.php?id=4845 Video Shot Inside Marum Volcano]
[[Categoría:Illas e arquipélagos]][[Categoría:Vanuatu]]
|