Ideoloxía: Diferenzas entre revisións

O termo '''ideoloxía''' foi formulado por [[Destutt de Tracy]] (''Mémoire sur la faculté de penser'', [[1796]]), e orixinalmente denominaba á '''ciencia que estuda as [[idea]]s''', o seu carácter, a orixe e as leis que as rexen, así como as relacións cos [[signo]]s que as expresan. Medio século máis tarde, o concepto dótase dun contido combativo por [[Carlos Marx]], para quen a ideoloxía é o conxunto de ideas (erróneas na súa maior parte) cuxa relación coa [[realidade]] é menos importante que o seu obxectivo, que é evitar que os oprimidos perciban o seu estado de [[opresión]]. Desde un punto de vista ou outro, o concepto adquire ununha tintetinguidura [[pexorativo]]pexorativa do que non se desprendeu.

Falamos de ideoloxía cando unha [[idea]] determinada é amplamente compartida conscentementeconscientemente por un [[grupo social]] nunha sociedade. Ás veces é un trazo fortemente [[identidade|identitario]], de forma similar á [[relixión]], a [[nación]], a [[clase social]], o [[identidade sexual|sexo]]... Ademais os membros do grupo ideolóxico admiten ou non que determinado individuo pertence ó grupo segundo comparta ou non certos presupostos ideolóxicos básicos.

A ideoloxía interpreta e xustifica os actos personaispersoais ou colectivos dos grupos ou [[clases sociais]], a cuxos intereses sirve, e explica a realidade dunha forma asumible e tranquilizadora para que poida manterse a [[interpretación]] ou [[xustificación]] previa tal como estaba no [[imaxinario]] individual e colectivo, independentemente da circunstancia real. Do estudo da ideoloxía encárgase a [[socioloxía do coñecemento]], cuxo presuposto básico é que as maneiras de ver o mundo varían socialmente dunha sociedade a outra e dentro de sectores diferentes da mesma sociedade.

Durante a etapa estalinistastalinista da [[URSS]], o marxismo quedou reducido ó [[materialismo dialéctico]] (ou ''diamat'') e á chamada ''concepción materialista da historia''. Estas doutrinas, codificadas e pouco cuestionables, eran ensinadas academicamente, cunha sección mesma na [[Academia de Ciencias]]. Para os marxistas occidentais, e especialmente para os historiadores de orientación non ortodoxa, que adoita chamarse ''marxiana'', sobre todo en [[Francia]] e [[Inglaterra]] (máis ou menos ligados á renovación historiográfica de mediados do [[século XX]] que supuxo a [[Escola de Annales]]), é imposible explicar a historia dun xeito tan determinista. Desde ese punto de vista, adoitan atoparse na [[historiografía]] interpretacións da ideoloxía no sentido que a inadecuación da '''ideoloxía dominante''' a novas condicións ou a aparición de '''ideoloxías alternativas''' que entran en competencia con ela, produce unha [[crise ideolóxica]]. Así adoita admitirse que, aínda que desde un punto de vista marxista clásico adoita herético, cando unha ideoloxía dominante non cumpre eficazmente a súa función fai aumentar a tensión social ([[loita de clases]]) que contribúe á [[crise]] dun [[modo de produción]] e a súa transición ó seguinte.

O termo Ideoloxía, reservado no [[século XIX]] ó debate intelectual , convírteseconvértese no [[século XX]] no vehículo de grandes movementos sociais e de pensamento, sobre o soporte de grandes masas que son adoutrinadas polos novos [[Medio de comunicación de masas|medios de comunicación]], a [[propaganda]], a [[violencia]] e a [[represión]]. No período de entreguerras as ideoloxías políticas enfrontadas son [[fascismo]] e [[comunismo]] fundamentalmente, aínda que do [[século XIX]] sobreviviran o [[liberalismo]] na súa versión democrática (frentefronte aló que ambos se definen), el [[conservadorismo]], el [[socialismo]] democrático, o [[anarquismo]] e os [[nacionalismo]]s. [[Feminismo]], [[pacifismo]], [[ecoloxismo]] e os movementos pola [[racismo|igualdade racial]] e o recoñecemento da [[identidade sexual]] son ideoloxías non estritamente políticas, con forte vocación transformadora da sociedade. O mundo relixioso semella estar ausente da maior parte das novas visións do mundo (en alemán Weltsanschauung) hastaata ela finalfin deldo sigloséculo XX, cuandocando [[André Malraux]] profetizóprofetizou pocopouco antes de morirmorrer (1976): ''o século XXI será relixioso ou non será''. É cedo para confirmalo, pero desde aquela o [[integrismo|cristianismo integrista]], tanto católico como protestante e o [[fundamentalismo|fundamentalismo islámico]] renováronse (personalizados en [[Xoán Paulo II, Papa|Xoán Paulo II]], [[Ronald Reagan]] e o [[Ayatollah Khomeini]]) e encontraron acomodo na xustificación ideolóxica de todo tipo de intereses, tanto nos países desenvolvidos (onde vai máis alá do interclasismo da [[Democracia cristianacristiá]] de posguerra) coma nos subdesenvolvidos (onde substitúe ó [[tercermundismo]] dominante no período da descolonización ou á [[teoloxía da liberación]] dos anos [[1970]]). O mesmo ocorre co nacionalismo [[hindú]]. O [[europeísmo]] ou [[movemento europeo]] entraouentrou nunha clara crise ideolóxica da que é síntoma a incapacidade de definición dos valores e as fronteiras continentais nos debates da [[Crise europea tralos noes franceses e holandeses á Constitución Europea|Constitución]] ([[2005]]).

=== O pensamientopensamento feble ===

Ideoloxía é, por tanto, '''o frutofroito do pensamento sometido ó [[prexuízo]].'''

As ideologíasideoloxías ven o mundo coma algo estático. Á por este feito que calquera ideoloxía se ve a si mesma coma a depositaria das ideas que poden resolver calquera problema da sociedade, xa sexa presente ou futuro.

Isto convirteconverte á ideoloxía nun [[dogmatismo]], pois péchase ideas dos demais como posible fonte de solucións ós problemas que se formulan no día a día.

=== Ideoloxías caminocamiño ó Totalitarismo ===

Chegados a este punto de considerar a ideoloxía como verdade irrefutable,ábrese o camiño ó [[totalitarismo]] (que tamén podería dar paso a unha [[Teocracia]]). CalquiraCalquera que disientadisinta pasa a ser un problema para a sociedade, pois vai contra a verdade [[dogmática]] que proclama a ideoloxía.

As ideologíasideoloxías non se escriben en letras de bronce, son tan cambiantes coma calquera fenómeno histórico. Non pode facerse pensamento sen ideoloxía, sería coma a pomba de [[Kant]], que cre que voaría máis facilmente se a privaran do aire que a frea.

Os mesmos conceptos clásicos e convencionais de [[liberdade]] e de [[individuo]] entendidos desde a conceptulización do liberalismo son construcións ideolóxicas da sociedade de [[mercado]] que tende a establecer o [[capitalismo]], desde que nace nas cidades medievais ata que se impón na [[Revolución Industrial]]. As mesmas ideoloxías que se fan chamar "da liberdade" (liberalismo, democracia representativa) son tan ideolóxicas e queren impoñer un concepto do ser humano e das relacións sociais e económicas tanto coma a [[Escolástica (filosofía)|escolástica]] foi a ideoloxía do [[feudalismo]] ou o pensamento grecorromano o foi di [[esclavismoescravismo]]. Ningún relato, discurso ou toma de posición pode prescindir de elementos ideolóxicos. Nin sequera a [[ciencia]] se libra disto ([[Thomas Kuhn]]) aínda que represente un fenomenal avance na historia das ideas xusto porque o único que di de si mesma é que non establece verdades fixas e só pretende achegarse de forma provisional á realidade ([[Karl Popper]]).

[[Categoría:Ideoloxía| ]]