Guinea: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Liña 1:
{{País
| nome_oficial = ''République de Guinée''<br />República de Guinea
| nome_común = Guinea
| nome_curto = Guinea
| de = de
| imaxe_bandeira = Flag of Guinea.svg
| imaxe_escudo = Guinea crest01.png
| imaxe_escudo_tamaño = 120px
| símbolos =
| imaxe_mapa = LocationGuinea.svg
| lema_nacional = ''Travail - Justice - Solidarité'' <br /> ''Trabajo - Justicia - Solidaridad''
| himno_nacional = ''[[Liberté]]''
| capital = [[Conakry]]
| capital_poboación = 2.000.000 hab. ([[2002]])
| capital_coor_fmt =
| capital_coor = 9°30'N13°40'O 9° 30’ N 13° 40’ O
| cidade_principal = Conakry
| idiomas = [[Lingua francesa|Francés]]
| goberno = [[República]] gobernada por una [[Junta militar]]
| dirixentes_títulos = [[Presidente de Guinea|Presidente]]<br /> [[Primeiro ministro de Guinea|Primeiro ministro]]
| dirixentes_nomes = [[Alpha Condé]] <br />[[Mohamed Said Fofana]]
| fundación = [[Independencia]]
| fundación_hitos = - data
| fundación_datas = de [[Francia]] <br /> [[2 de outubro]] de [[1958]]
| superficie = 245.857
| superficie_posto = 77
| superficie_auga = -
| fronteiras = 3.399 km
| costas = 320 km
| poboación = 9.452.670
| poboación_posto = 84
| poboación_densidade = 38,5
| PIB = US$ 18.945'000.000
| PIB_ano = 2005
| PIB_posto = 113
| PIB_per_cápita = US$ 1.986
| IDH = 0,456
| IDH_ano = 2007
| IDH_posto = 160
| IDH_categoría = <font color="#E0584E">Baixo</font>
| moeda = [[Franco guineano]] ([[ISO 4217|GNF]])
| xentilicio = Guineano, guineana
| horario = [[GMT]]
| horario_verán = non aplica
| cctld = [[.gn]]
| código_telefónico = 224
| prefixo_radiofónico = 3XA-3XZ
| código_ISO = 324 / GIN / GN
| membro_de = [[ONU]]
| notas=
}}
'''Guinea''' é un país da [[África Occidental]], limitado a norte pola [[Guinea-Bissau]] e polo [[Senegal]], a norte e leste polo [[Mali]], a leste pola [[Costa do Marfil]], a sur pola [[Liberia]] e pola [[Serra Leoa]] e a oeste polo [[Océano Atlántico]]. Capital: [[Conacri]].
== Historia ==
En parte do que é agora Guinea, moitos imperios xurdiron e caeron. Entre eles o [[Imperio de Malí]] creado por [[Sundiata Keita]], quen derrotou ao rei dos Sosso, [[Soumaoro Kanté]] na [[batalla de Kirina]] en [[1235]], coa cal terminou o [[Imperio Sosso]].
O Imperio de [[Malí]] comprendía partes do área norte de Guinea que foi gobernada por ''mansa'' (emperadores). O máis famoso foi [[Kankan Musa I]], que fixo unha famosa peregrinación cara a [[A Meca]] en [[1324]]. O Imperio de [[Malí]] caeu presa dos invasores [[almorávida]]s que viñan do [[África do Norte|norte de África]], que estableceu o [[Imperio Songhai]], o cal caeu a mans dos [[Marrocos|marroquís]] en [[1591]].
Os musulmáns [[Fulani]] migraron a [[Fouta Djalon]] en Guinea Central e estableceron un estado islámico de [[1735]] ata [[1898]] cunha [[constitución]] escrita e gobernadores alternados.
Os aventureiros europeos comezaron o comercio de [[escravo]]s na rexión costeira de Guinea desde o [[século XVI]] ata o [[século XIX]].
A actual Guinea foi creada como colonia por Francia en [[1890]] con Noël Balley, sendo o primeiro gobernador. A capital, [[Conakry]], foi fundada na illa Tombo en [[1890]]. En [[1895]] o país incorporouse ao [[África Occidental Francesa]].
Independente de [[Francia]] desde [[1958]], Guinea non tivo eleccións democráticas ata [[1993]], cando o xeneral [[Lansana Conté]] (xefe do [[ditadura militar|goberno militar]]) foi elixido presidente nunha votación. As supresións da seguridade continúan, aínda que non tan severas como nas primeiras décadas. Reelixido en [[1998]], o presidente enfrontouse á crecente crítica en [[1999]] polo seu encarceramento dun principal líder da [[oposición política|oposición]] e o extenso malestar económico. As desordes en [[Serra Leoa]] tamén continuaron ameazando a estabilidade de Guinea.
En [[2008]], á morte de Lansana Conté, tomou o poder [[Moussa Dadis Camara]], que ten como primeiro ministro a [[Cellou Dalein Diallo]].
== Xeografía ==
Pódense diferenciar catro zonas xeográficas:
* a zona costeira, a [[Baixa Guinea]] (ou Guinea marítima);
* a zona montañosa, a [[Guinea Central]], na que se comprende o macizo do [[Fouta Djalon]], que acada unha altura media de 900 metros, e que se estende por algúns países veciños;
* a zona de [[sabana]] no Norte, ou [[Alta Guinea]];
* a zona boscosa do sudeste, ou [[Guinea Forestal]], dominada polas chuvias.
Estas catro zonas, ás veces denominadas "rexións naturais", non se corresponden coas rexións administrativas.
=== Hidrografía e orografía ===
[[Ficheiro:Guinee_carte.png|miniatura|250px|Guinée]]
O país ten 320 km de costa, na que con frecuencia se desenrolan manglares. Abundan as augas interiores: vinte e dous grandes ríos da África Occidental nacen na Guinea, sendo o Fouta Djalon o gran centro difusor. Entre eses ríos salientan o [[Río Níxer|Níxer]], o [[Río Senegal|Senegal]] e o [[río Gambia|Gambia]]. As montañas máis elevadas son interiores, no confín fronteirizo con [[Costa do Marfil]] e [[Liberia]], érguese a maior elevación do país o [[Monte Nimba]], con 1.764 metros.
== Economía ==
:''Véxase: [[Economía de Guinea]].''
== Cultura ==
== Véxase tamén ==
=== Outros artigos ===
* [[Presidente de Guinea]].
{{Xeografía en progreso}}
{{África}}
[[Categoría:Guinea| ]]
[[Categoría:Países de África]]
| |||