Revisión como estaba o 17 de marzo de 2013 ás 14:12 editar 178.139.12.172 (conversa) Sen resumo de edición ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 17 de marzo de 2013 ás 14:13 editar desfacer JaviP96 (conversa \| contribucións) 13.744 edicións m Desfíxose a edición 2868394 de 178.139.12.172 (conversa) rv.vandalismo Edición máis nova →
Liña 1: {{Elemento químico ~~zorra demerda~~ \|bgcolor = a0ffa0 \|nome = Xofre \|anterior = [[Fósforo (elemento)\|Fósforo]] \|posterior = [[Cloro]] \|símbolo = S \|número = 16 \|superior = [[Osíxeno (elemento)\|O]] \|inferior = [[Selenio\|Se]] \|serie_química = [[Non metal]] \|grupo = [[Elementos do grupo 16\|16]] \|período = [[elementos do período 3\|3]] \|bloque = [[elementos do bloque p\|p]] \|densidade = 1960 \|aparencia = amarelo limón \|CAS = \|EINECS = \|masa_atómica = 32,065 \|radio_medio = \|radio_atómico = 88 \|radio_covalente = 102 \|radio_van_der_waals = 180 \|configuración_electrónica = <nowiki>[</nowiki>[[neón\|Ne]]<nowiki>]</nowiki>3[[orbital atómico\|s]]<sup>2</sup> 3[[orbital atómico\|p]]<sup>4</sup> \|electróns_por_nivel = \|estados_oxidación = ±2,4,'''6''' ([[ácido]] forte) \|óxido = \|estrutura_cristalina = ortorrómbica \|estado = sólido \|P_fusión = 388,36 \|P_ebulición = 717,87 \|E_fusión = 1,7175 \|E_vaporización = 10.5 \|T_crítica = \|P_crítica = \|volume_molar = \|presión_vapor = 2,65 × 10<sup>-20</sup> \|velocidade = \|electronegatividade = 2,58 \|calor_específica = 710 \|cond_eléctrica = 5,0 × 10<sup>-22</sup> \|cond_térmica = 0,269 \|E_ionización1 = 999,6 \|E_ionización2 = 2252 \|E_ionización3 = 3357 \|isótopo1_nm = 32 \|isótopo1_abundancia = 95,02% \|isótopo1_neutróns = 16 \|isótopo2_nm = 33 \|isótopo2_abundancia = 0,75% \|isótopo2_neutróns = 17 \|isótopo3_nm = 34 \|isótopo3_abundancia = 4,21% \|isótopo3_neutróns = 18 \|isótopo4_nm = 35 \|isótopo4_abundancia = [[radioisótopo sintético\|Sin.]] \|isótopo4_p_semidesintegración = 87,32 d \|isótopo4_modo_desintegración = [[Emisión beta\|β]]<sup>-</sup> \|isótopo4_enerxía = 0,167 \|isótopo4_produto = [[Cloro\|<sup>35</sup>Cl]] \|isótopo5_nm = 36 \|isótopo5_abundancia = 0,02% \|isótopo5_neutróns = 20 }} O '''xofre''' (do latín ''sulphur, -ŭris'') é un [[elemento químico]] de [[Símbolo químico\|símbolo]] '''S''', [[número atómico]] 16 (16 [[próton]]s e 16 [[electrón]]s) e de [[masa atómica]] 32 [[unidade de masa atómica\|u]]. Á temperatura ambiente, o xofre encóntrase no [[estado sólido]]. O xofre é facilmente recoñecido na forma de cristais amarelos que ocorren en diversos minerais de sulfito e sulfato, ou mesmo na súa forma pura, especialmente en rexións [[volcán]]icas. == Historia == O xofre é coñecido desde a antigüidade. No [[século -IX\|século IX a.C.]] [[Homero]] xa recomendaba evitar a pestilencia do xofre. Aproximadamente no [[século XII]], os chineses inventaron a [[pólvora]], unha mestura explosiva de nitrato de potasio (KNO<sub>3</sub>), [[carbono]] e xofre. Os [[alquimia\|alquimistas]] na [[Idade Media]] coñecían a posibilidade de combinar o xofre co [[mercurio (elemento)\|mercurio]]. Só a finais da década de [[1770]] a comunidade científica convenceuse, a través de [[Antoine Lavoisier]], de que o xofre era un elemento químico e non un composto. == Características == [[Ficheiro:Soufresicile3.jpg\|miniatura\|esquerda\|Cristal de xofre.]] Este [[non-metal]] insípido e inodoro ten unha coloración amarela, mol, fráxil, leve, e desprende un cheiro característico de ovo podre ao mesturarse co [[hidróxeno]]. Arde con chama azulada, formando dióxido de xofre. É insolúbel en [[auga]], porén disólvese en [[disulfito de carbono]]. É multivalente e presenta como [[estado de oxidación\|estados de oxidación]] máis comúns os valores -2, +2, +4 e +6. Encóntrase en grandes cantidades na forma de sulfitos ([[pirita]], [[galena]]) e de sulfatos ([[xeso]]). Na forma nativa é encontrado xunto a fontes termais, zonas volcánicas e en minas de [[cinabrio]], [[galena]], [[esfalerita]] e [[estibina]]. É extraido polo proceso [[Herman Frasch\|Frasch]], que consiste en inxectar vapor de auga superenriquecido para fundir o xofre, que posteriormente é bombeado para o exterior utilizándose ar comprimido. Tamén está presente, en pequenas cantidades, en [[combustíbel fósil\|combustíbeis fósiles]] como [[carbón]] e [[petróleo]], cuxa combustión produce dióxido de xofre, que combinado con auga dá como resultado a [[chuvia ácida]]. A coloración variada de [[Ío (lúa)\|Ío]], a lúa volcánica de [[Xúpiter (planeta)\|Xúpiter]] débese á presenza de diferentes formas de xofre en estado líquido, sólido e gasoso. O xofre tamén é encontrado en varios tipos de [[meteorito]]s e considérase que a mancha escura que se observa próxima ao cráter [[lúa\|lunar]] Aristarco deba ser un depósito de xofre. En todos os estados -[[sólido]], [[líquido]] e [[gas]]oso- presenta formas alotrópicas cuxas relacións non son completamente coñecidas. As estruturas cristalinas máis comúns son o octaedro ortorrómbico (xofre α) e o prisma monoclínico (xofre β), sendo a temperatura de transición de 96 °C. En ambos os dous casos o xofre encóntrase formando [[molécula]]s S<sub>8</sub> na forma de anel. As diferentes disposicións destas moléculas producen as diferentes estruturas cristalinas. Á temperatura ambiente, a transformación de xofre monoclínico en ortorrómbico, máis estábel, é moi lenta. Ao [[punto de fusión\|fundirse]] o xofre, obtense un líquido que flúe con facilidade formado por moléculas de de S<sub>8</sub>, porén ao quentalo se torna marrón levemente avermellado, presentando un aumento na súa [[viscosidade]]. Este comportamento débese á ruptura dos aneis, formando longas cadeas de [[átomo]]s de xofre que se enredan entre si, diminuíndo a fluidez do líquido. O máximo de viscosidade é alcanzado nunha temperatura en torno de 200 °C. Arrefecéndose rapidamente este líquido viscoso obtense unha masa elástica, de consistencia similar á da goma, denominada ''xofre plástico'' (xofre γ), que está formada por cadeas que non tiveron tempo para reorganizarse en moléculas de S<sub>8</sub>; despois de certo tempo a masa perde a súa elasticidade, cristalizando no sistema rómbico. Estudos realizados con [[raios X]] mostran que esta forma amorfa pode estar constituída por moléculas de S<sub>8</sub> cunha estrutura de hélice en espiral. No estado de vapor tamén forma moléculas de S<sub>8</sub>. Porén a 780 °C xa se alcanza un equilibrio con moléculas diatómicas, S<sub>2</sub>, e aproximadamente por encima de 1800 °C a ~~disociaciócomplétase~~disociación complétase encontrándose átomos de xofre. Os [[óxido]]s máis importantes son o [[dióxido de xofre]], SO<sub>2</sub>, que en auga forma unha solución de [[ácido\|ácido sulfuroso]], e o trióxido de xofre, SO<sub>3</sub>, que en solución forma o [[ácido\|ácido sulfúrico]]. Coñécense 18 [[isótopo]]s do xofre, catro dos cales son estábeis: S-32 ( 95,02% ), S-33 ( 0,75% ), S-34 ( 4,21% ) e S-36 ( 0,02% ). O S-35, formado a partir da incidencia da [[radiación cósmica]] sobre o [[Argonio]]-40 atmosférico, ten unha [[vida media (física)\|vida media]] de 87 días, os demais isótopos radioactivos son de vida curta. == Aplicacións == Liña 28 ⟶ 102: * Xunto co [[Boro]] da flexibilidade aos texidos * Estimula o crecemento e a absorción de [[Nitróxeno]] == Véxase tamén == === Outros artigos === * [[Ciclo do xofre]]. === Ligazóns externas === * [http://enciclopedia.us.es/index.php/Azufre Enciclopedia Libre] * [http://periodic.lanl.gov/elements/16.html Los Alamos National Laboratory - azufre] * [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/S/index.html WebElements.com - azufre] * [http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/S.html EnvironmentalChemistry.com - azufre] [[Categoría:Elementos químicos]] {{Link FA\|fa}} {{Link FA\|sr}} [[af:Swawel]] [[am:ድኝ]] [[an:Ixufre]] [[ar:كبريت]] [[ast:Azufre]] [[ay:Asuphri]] [[az:Kükürd]] [[ba:Көкөрт]] [[be:Сера]] [[be-x-old:Серка]] [[bg:Сяра]] [[bn:গন্ধক]] [[br:Sulfur]] [[bs:Sumpor]] [[ca:Sofre]] [[ceb:Asupri]] [[ckb:گۆگرد]] [[co:Zolfu]] [[cs:Síra]] [[cv:Кӳкĕрт]] [[cy:Sylffwr]] [[da:Svovl]] [[de:Schwefel]] [[dv:ސަލްފަރު]] [[el:Θείο]] [[en:Sulfur]] [[eo:Sulfuro]] [[es:Azufre]] [[et:Väävel]] [[eu:Sufre]] [[fa:گوگرد]] [[fi:Rikki]] [[fr:Soufre]] [[frr:Swoowel]] [[fur:Solfar]] [[ga:Sulfar]] [[gn:Itaysy]] [[gu:ગંધક]] [[gv:Sulfur]] [[hak:Liù-vòng]] [[haw:Sulufura]] [[he:גופרית]] [[hi:गंधक]] [[hif:Sulfur]] [[hr:Sumpor]] [[hsb:Syrik]] [[ht:Souf]] [[hu:Kén]] [[hy:Ծծումբ]] [[ia:Sulfure]] [[id:Belerang]] [[io:Sulfo]] [[is:Brennisteinn]] [[it:Zolfo]] [[ja:硫黄]] [[jbo:sliri]] [[jv:Welirang]] [[ka:გოგირდი]] [[kk:Күкірт]] [[kn:ಗಂಧಕ]] [[ko:황]] [[ku:Kewkurd]] [[kv:Тэг]] [[la:Sulphur]] [[lb:Schwiefel]] [[li:Solfer]] [[lij:Sorfo]] [[lt:Siera]] [[lv:Sērs]] [[mi:Pungatara]] [[mk:Сулфур]] [[ml:ഗന്ധകം]] [[mn:Хүхэр]] [[mr:गन्धक]] [[mrj:Сера]] [[ms:Belerang]] [[my:ကန့်]] [[myv:Палыкандал]] [[nah:Tlequiquiztlālli]] [[nds:Swevel]] [[ne:गन्धक]] [[new:गन्धक]] [[nl:Zwavel]] [[nn:Svovel]] [[no:Svovel]] [[nov:Sulfre]] [[nv:Łeetsoii]] [[oc:Sofre]] [[os:Сондон]] [[pa:ਗੰਧਕ]] [[pl:Siarka]] [[pnb:گندھک]] [[pt:Enxofre]] [[qu:Salina]] [[ro:Sulf]] [[ru:Сера]] [[sa:गन्धकः]] [[scn:Sùrfuru]] [[sh:Sumpor]] [[si:ගෙන්දගම්]] [[simple:Sulfur]] [[sk:Síra]] [[sl:Žveplo]] [[sq:Sulfuri]] [[sr:Сумпор]] [[stq:Swieuwel]] [[su:Walirang]] [[sv:Svavel]] [[sw:Sulfuri]] [[ta:கந்தகம்]] [[te:గంధకము]] [[th:กำมะถัน]] [[tl:Asupre]] [[tr:Kükürt]] [[ug:گۈڭگۈرت]] [[uk:Сірка]] [[ur:گندھک]] [[uz:Oltingugurt]] [[vep:Rik]] [[vi:Lưu huỳnh]] [[vls:Sulfer (element)]] [[war:Asupre]] [[xal:Күкр]] [[yi:שוועבל]] [[yo:Súlfúrù]] [[zh:硫]] [[zh-classical:硫]] [[zh-min-nan:Liû-hông]] [[zh-yue:硫]]

Xofre: Diferenzas entre revisións