Gramíneas: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
MerlIwBot (conversa | contribucións)
Nachonion (conversa | contribucións)
Liña 65:
[[Ficheiro:Ährchen Roggen schema.PNG|miniatura|dereita|150px|Esquema dunha espigueta: 1. Glumas; 2: Lemma; 3: Aresta; 4: Pálea; 5: Lodículas; 6: Androceo; 7: Xineceo.]]
[[Ficheiro:En Anatomia.png|miniatura|dereita|150px|Detalle dunha espigueta de gramínea, obsérvanse as glumas, a lemma e a pálea.]]
A [[inflorescencia]] elemental das gramíneas é unha pequena [[espiga]] formada por unha ou máis [[flor]]es sentadas sobre un [[raque]] articulado, e protexido por [[bráctea]]s estériles chamadas [[gluma]]s. Este tipo de inflorescencia recibe o nome de [[espiga|espigueta]]. As flores poden ser [[hermafrodita]]s ou [[unisexuais]] e presentan un [[perianto]] rudimentario de 2 ó 3 pezas, as lodículas ou glumélulas. Estas lodículas son os órganos que, determinan a apertura do [[antecio]] ou casa floral durante a floración, permitindo que se expoñan os [[estigma (Botánicabotánica)|estigmas]] e os [[estame]]s. Os antecios están formados pola ''lemma'', adherida á raquilla, e a ''pálea'' inserida sobre o eixo floral que nace sobre a raquilla e soporta aos órganos florais propiamente devanditos. A [[lemma]] (ou glumela inferior) ten forma de quilla, e abraza á pálea cos seus bordos. A aresta nace na extremidade da lemma ou no seu dorso. A pálea ou glumela superior é lanceolada, binervada e é como unha tapa que pecha á flor. As glumas están inseridas sobre a raquilla, unha máis abaixo que a outra.
Todos estes elementos son moi variables polo que é conveniente analizalos por separado.
* [[Pedicelo]]. é o pedúnculo que sostén á espiguilla que pode ser máis ou menos longo ou estar completamente ausente, nese caso as espiguillas son sésiles.
* [[Raquilla]], ou eixo da inflorescencia. Adoita levar en cada ángulo un antecio. A raquiña pode estar articulada co pedicelo por baixo das glumas (que entón caen coa espiguilla) ou por encima das glumas (que, entón, son persistentes). A raquillaraquiña pode ser tenaz ou fragmentarse á madurez dos froitos.
* [[Gluma]]s. Tipicamente son dúas, alternas, herbáceas, membranosas ou papiráceas, ovadas ou lanceoladas, contraídas lateralmente e máis ou menos carenadas,<ref name="Parodi carenada">Carenada é un termo que se emprega en botánica para referirse a calquera órgano da planta que presenta a forma dunha quilla ou carena. Ref.: Parodi, L.R. 1987. Gramíneas. En: ''Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería.'' Tomo I. Segundo Volumen. Descripción de plantas cultivadas. Editorial ACME S.A.C.I., Buenos Aires, PP: 1114. </ref> ou redondeadas, case planas por compresión dorsiventral da espiguilla ''([[Paspalum]]''). Poden levar unha ou varias nervaduras e ser múticas, [[mucrón|mucronadas]] ou [[aresta (botánica)|aristadas]] no ápice. Nas Oríceas as glumas son rudimentarias ou están ausentes. En cambio, en moitas Paníceas hai aparentemente 3 glumas, sendo o superior en realidade unha lemma estéril; ás veces hai unha soa gluma como nos xéneros ''[[Monerma]]'' e ''[[Lolium]].''
* [[Antecio]]s. Os antecios (''casa floral'', en [[lingua grega|grego]]) poden ser desde un até varios. Están formados por dúas brácteas, as glumelas, que pechan á flor. Nalgúns xéneros os antecios despréndense cun fragmento da raquillaraquiña, frecuentemente cuberto de pelos que forma o ''antopodio'' ou ''callus'' ''([[Aristida]], [[Stipa]])''. Noutros xéneros con glumas caducas co antecio, hai un callus formado polo ápice do pedicelo (exemplo, en ''[[Heteropogon]]''). A glumela inferior está xeralmente máis desenvolvida e denomínase ''[[lemma]]''; é a bráctea onde se desenvolve a flor; a lemma é ovada ou lanceolada; comprimida lateral ou dorsalmente, cunha ou varias nervaduras, aguda ou obtusa, mútica ou cunha ou máis arestas apicais ou dorsais. A glumela superior ou ''pálea'' é o profilo situado entre a flor e a raquilla; xeralmente é menor que a lemma e está máis ou menos cuberta polos bordos desta; adoita ser de consistencia membranosa, e posúe polo común dúas nervaduras prominentes formando dúas carenas. A pálea pode estar atrofiada ou, mesmo, faltar.
* [[Flor]]. A flor é espida (carece de cáliz e corola), mais está acompañada xeralmente por dúas (raramente tres) pequenas pezas escamosas traslúcidas, chamadas ''lodículas'', que constitúen un resto de [[perianto]]. A flor pode ser [[hermafrodita]] ou [[unisexual]]. En moitos xéneros os antecios levan flores hermafroditas, salvo os superiores que son masculinas. En cambio, en moitas Paníceas, hai un antecio inferior masculino e un superior hermafrodita. Outras veces hai espiguillas masculinas e espiguillas femininas na mesma planta (o caso de ''[[Zea mays]],'' especie [[diclina (botánica)|diclino monoica]]) ou en plantas distintas (exemplo, no subxénero ''Dioicopoa'' de ''[[Poa]]'', constituído por especies [[diclina (botánica)|diclino dioicas]]). As lodículas semellan ser restos dun perianto trímero e aínda existen 3 lodículas nalgúns xéneros de Bambúseas e nalgunhas especies de ''[[Stipa]].'' A turxencia das lodículas determina a apertura do antecio permitindo a saída ao exterior dos estames e estigmas (momento que se chama floración). A morfoloxía das lodículas ten importancia sistemática. Así mesmo, as flores adoitan posuír algún destes dous tipos de compresión, importantes taxonómicamente: ou están comprimidas lateralmente (de forma que a lemma e a pálea obsérvense a ambos os dous lados da cara comprimida), ou están comprimidas ventralmente (de xeito que cada cara comprimida posúa á lemma ou á pálea).
** [[Androceo]]. O androceo nas gramíneas é cíclico e en xeral trímero (é dicir, está composto por tres estames, ou un múltiplo de tres).[[Ficheiro:Holcus.mollis.3.jpg|miniatura|dereita|150px|Flores en antesis de ''Holcus mollis'', obsérvense os estigmas plumosos e os estames.]] O número máis frecuente de [[estame]]s é 3, mais en moitas especies de Oríceas e de Bambúseas hai de 6 a 9 (ás veces máis). En troques, en ''Imperata brasiliensis'' hai un só estame e dous no xénero ''[[Anthoxanthum]]''. As [[antera]]s son biloculares e insérense sobre [[filamento (Botánica)|filamentos]] estreitos e máis ou menos longos. Os grans de [[pole]] son relativamente pequenos, con paredes moi tenues, liviáns, teñen un só poro xerminativo (dinse ''monoporados'') e están adaptados a ser levados polo vento desde os estames até os estigmas doutras plantas (a [[polinización]] é anemófila).