Vertebrados: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Miguelferig (conversa | contribucións)
Xoio (conversa | contribucións)
arranxos varios
Liña 1:
{{Taxobox
{{Bioloxía en progreso}}
| name = Vertebrados<br>(''Vertebrata'')
{| border="1" cellspacing="0" align="right" cellpadding="2"
| fossil_range = [[cámbrico]] - [[holoceno|actualidade]]
|-----
| image = Panthera tigris sumatran subspecies.jpg
! bgcolor="pink" | Vertebrados
| image_width = 220px
|-----
| alignimage_caption ="center" | '''[[Ficheiro:Tigre]]''' (''Panthera tigris sumatran subspecies.jpg|210px]]<br />'')
| superregnum = ''[[Eukaryota]]''
<small>''[[Panthera tigris]]''</small>
| regnum = ''[[Animalia]]''
|-----
| subregnum = ''[[Eumetazoa]]''
! bgcolor="pink" | [[Clasificación científica]]
| superphylum = ''[[Deuterostomia]]''
|-----
| phylum = [[Chordata]]
|
| subphylum = '''Vertebrata'''
{| align="center"
| subphylum_authority = [[Georges Cuvier|Cuvier]], [[1812]]
|-----
| subdivision_ranks = [[ReinoClase (bioloxía)|ReinoClases]]: ||e [[AnimaliaClado]]s
| subdivision =
|-----
* ''Véxase o texto''
| [[Reino (bioloxía)|Subreino]]: || [[Eumetazoa]]
|}}
|-----
 
| [[Phylum (bioloxía)|Superfilo]]: || [[Deuterostomia]]
Os '''vertebrados''' ou '(''Vertebrata''') ("os que teñen [[vértebra]]s"), son un [[Filo|subfilo]] moi diverso de [[Chordata|cordados]] que comprende aos animais con espiña dorsal ou [[columna vertebral]] composta de [[vértebra]]s.
|-----
| [[Phylum (bioloxía)|Filo]]: || [[Chordata]]
|-----
| [[Phylum (bioloxía)|Subfilo]]: || '''Vertebrata'''
|}
|-----
! bgcolor="pink" | [[Phylum (bioloxía)|Infrafilo]] e [[Clase (bioloxía)|Superclase]]
|-----
|
* [[Agnatha]]
** [[Cyclostomata]]
** [[Ostracodermi]]
* [[Gnathostomata]]
** [[Chondrichthyes]]
** [[Actinopterygii]]
** [[Sarcopterygii]]
** [[Tetrapoda]]
*** [[Amphibia]]
*** [[Reptilia]]
*** [[Aves]]
*** [[Mammalia]]
|}
Os '''vertebrados''' ou '''Vertebrata''' ("que teñen [[vértebra]]s"), son un [[Filo|subfilo]] moi diverso de [[Chordata|cordados]] que comprende aos animais con espiña dorsal ou columna vertebral composta de [[vértebra]]s.
 
== Principais características ==
 
Os vertebrados teñen [[simetría bilateral]] e están dotados dun [[cranio]] que protexe ao cerebro, e esqueleto [[cartilaxe|cartilaxinoso]] ou [[Óso|óseo]], que comprende unha parte [[axial]] [[metámero|metamerizada]] (columna vertebral).

Comprende unhas 50.000 [[especie]]s, na súa maioría [[peixes]].
 
Os vertebrados típicos teñen o corpo dividido claramente en tres rexións: cabeza, [[Tronco (anatomía)|tronco]] e cola; o tronco]] a súa vez subdivido en [[tórax]] e [[abdome]]. Do tronco destacan as extremidades, que están en número impar nas [[lampreas]] e pares no resto de vertebrados. Presentan [[notocordio]] durante a [[embrioxénese]], que se transforma en columna vertebral en estado adulto.
 
Os vertebrados típicos teñen o corpo dividido claramente en tres rexións: cabeza, [[Tronco (anatomía)|tronco]] e cola; o [[Tronco (anatomía)|tronco]] a súa vez subdivido en [[tórax]] e [[abdome]]. Do [[Tronco (anatomía)|tronco]] destacan as extremidades, que están en número impar nas [[lampreas]] e pares no resto de vertebrados. Presentan [[notocordio]], que se transforma en columna vertebral en estado adulto; aA cabeza está ben diferenciada, a cale agrupa e centraliza a maioría de órganos [[Sentidos|sensoriais]] e [[nervio]]sos. A estrutura cranial dos vertebrados conseguiuse manter doadamente en estado [[fósil]], motivo este que foi fundamental para coñecer a súa evolución.
 
Durante o desenvolvemento embrionario, as paredes do corpo dos vertebrados desenvolven uns orificios ou fendeduras [[branquia]]is|fendeduras branquiais, que dan lugar ás [[branquia]]s (nos peixes) e a diferentes estruturas nos demais vertebrados. O esqueleto pode ser óseo, ou cartilaxinoso, e, en ocasións, algúns poden presentar [[dermoesqueleto]], consistente nunhas formacións cutáneas esqueléticas.
 
== Morfoloxía ==
Liña 115 ⟶ 97:
::::* Clase [[Synapsida]]
:::::* Clase [[Mammalia]] (mamíferos)
 
=== FiloxéniaFiloxenia ===
Os primeiros rexistros fósiles son do [[Ordovícico]], aínda que se estima que puideron existir xa no [[Cámbrico]].
 
* '''Vertebrados pisciformes''': > agnatoságnatos (peixes sen mandíbulas) + gnatóstomos (peixes con mandíbulas)'''.
*: '''Agnatos >Ágnatos''': ciclóstomos (mixinesmixinos e lampreas) + ostracodermos (grupo extinto)'''.
*: '''Gnatóstomos >''': placodermos (extintos) + condrictios (peixes cartilaxinosos) + osteíctios''' (peixes óseos).
 
No [[Devónico]], os sarcopterixios (peixes pulmonados), abriron as portas á aparición dos primeiros [[tetrápodo]]s. Os lisanfibios se diversificaron durante o [[Carbonífero]] e deron lugar aos antepasados dos [[anfibio]]s modernos, especialmente o grupo dos crosopterixios, que tiñan a capacidade de respirar [[aire]] [[atmosfera terrestre|atmosférico]]. A meirande parte extinguiuse óaao final da era [[Paleozoico|paleozoica]].
 
No [[Devónico]], os sarcopterixios (peixes pulmonados), abriron as portas á aparición dos primeiros [[tetrápodo]]s. Os lisanfibios se diversificaron durante o [[Carbonífero]] e deron lugar aos antepasados dos [[anfibio]]s modernos, especialmente o grupo dos crosopterixios, que tiñan a capacidade de respirar [[aire]] [[atmosfera terrestre|atmosférico]]. A meirande parte extinguiuse ó final da era [[Paleozoico|paleozoica]].
O desenvolvemento dos amniotas (antepasados dos [[réptil]]es) xurdiu, a comezos do carbonífero, a partir duns tetrápodos parecidos aos anfibios. Dividíronse en tres grupos: [[anapsida|anápsidos]] (dos que derivan os quelonios); [[Synapsida|sinápsidos]] (de onde derivan os [[mamífero]]s); e [[Diapsida|diápsidos]] (orixe dos réptiles e [[aves]], incluíndo os [[dinosauro]]s).
 
== Véxase tamén ==
 
=== Bibliografía ===
* Hickman, C. P.; Ober, W. C. & Garrison, C. W. (2006): ''Principios integrales de zoología'', 13ª edición. Madrid: McGraw-Hill-Interamericana. ISBN 84-481-4528-3
 
=== Outros artigos ===
* [[ChordataCordados]]
 
=== Ligazóns externas ===