Condrictios: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m r2.7.3) (Bot: Engado: jv:Chondrichthyes; cambios estética |
Varios arranxois a ampliacións |
||
Liña 1:
{{Taxobox
| name = Condrictios<br>(''Chondrichthyes'')<br><small>Peixes cartilaxinosos</small>
| fossil_range = [[silúrico]] - actualidade
| image = White shark.jpg
| image_width = 240px
| image_caption = [[Tiburón branco]] (''Carcharodon carcharias'')
| domain = ''[[Eukaryota]]''
| regnum = ''[[Animalia]]''
| superphylum = ''[[Deuterostomia]]''
| phylum = ''[[Chordata]]''
| subphylum = ''[[Vertebrata]]''
| infraphylum = ''[[Gnathostomata]]''
| classis = '''Chondrichthyes'''
| classis_authority = [[Thomas Henry Huxley|Huxley]], 1880
|subdivision_ranks = [[Subclase]]s
| subdivision =
* ''[[Elasmobranchii]]''
* ''[[Holocephali]]''
}}
Os '''condrictios''' (''Chondrichthyes'', do [[lingua grega|grego]] χονδρος ''chóndros'', "cartilaxe", e ιχθύς ''ichthýs'', "peixe") ou '''peixes cartilaxinosos''' son unha [[clase (bioloxía)|clase]] de [[vertebrados]] acuáticos caracterizados por teren o esqueleto cartilaxinoso, a diferenza do esqueleto dos peixes óseos ([[osteíctios]]), que o teñen osificado.
Comprende os [[elasmobranquios]] ([[tiburóns]] e [[raias]]) e os [[holocéfalos]] (quimeras).
== Evolución ==
[[Ficheiro:Early Shark.jpg|thumbnail|rigth|230px|''[[Cladoselache]]'', un condrictio do devónico.]]
Os condictios fixeron a súa aparición durante o [[devónico|devónico superior]]. Os fósiles máis primitivos que se coñecen corresponden ao [[xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Cladoselache]]''.<ref name=tib>[http://mgar.net/mar/tiburon2.htm Mgar.net - Tiburones: evolución]</ref> <ref>[http://www.elasmo-research.org/education/evolution/ancient.htm Ancient Sharks], en ''Biology of Sharks and Rays'', en el [http://www.elasmo-research.org/staff.htm ReefQuest Centre for Shark Research]</ref> Ao longo da súa historia contaron con dous grandes periodos de [[radiación evolutiva]], a primeira tivo lugar até principios do [[pérmico]], para logo pasar por unha fase de declive que durou 100 millóns de anos; a segunda gran radiación produciuse no [[cretácico]].<ref name=tib/>
Durante case 400 millóns de anos, os tiburóns foron evolucionando sen cesar, adquirindo múltiples formas e tamaños, desenvolvendo novos sentidos e órganos; o ben, evolucionaron en especies moi especializadas, como os [[tiburón martelo|tiburóns martelo]] (''[[Sphyrna lewini]]''). O seu apoxeo chegou ao tempo en que os [[dinosauro]]s se convertían nos donos da terra firme. Pero os tiburóns sempre estiveron máis adaptados que os dinosauros e, se xa soportaran con éxito a maior extinción de todos os tempos no [[paleozoico]] (hai 240 millóns de anos), foron tamén capaces de soportar o impacto ambiental que causou a desaparición dos dinosauros.<ref>Alvarez, L. W. (1983): "Experimental evidence that an asteroid impact led to the extinction of many species 65 million years ago". ''Proceedings of the National Academy of Sciences'' '''80''' (2): pp. 627-642.</ref>
Os condrictios dividíronse evolutivamente en dúas ramas: elasmobranquios e holocéfalos. Os elasmobranquios fixeron a súa aparición durante o [[silúrico]]. A este grupo pertenecen os tiburóns e as raias; posúen fendeduras branquiais expostas, e espiráculos detrás de cada ollo. Os holocéfalos apareceron contra finais do silúrico. Caracterízanse por posuíren unha membrana opercular que recobre as súas catro fendeduras branquiais, por c areceren de espiráculos e pola maneira en que a mandíbula superior e o hioide se articulan co cranio.<ref>
[http://www.duiops.net/seresvivos/holocefalos.html Duiops.net. Holocéfalos]. {{es}} Consultada o 6/11/2012.</ref>
== Características xerais ==
Os condrictios presentan tanto caracteres evolucionados como caracteres primitivos (como a súa anatomía básica)
Entre eses caracteres evolucionados destacan dous: a suspensión e estrutura das aletas e a estrutura e composición das mandíbulas e da dentición que, segundo a especie, pode presentar formas máis evolucionadas ou máis primitivas.
Outro carácter avanzado é o seu sistema inmunitario.
Obsérvase neste grupo unha clara tendencia ao xigantismo, como medida para evitaren a [[depredación]]. Os [[tiburón]]s típicos teñen unha lonxitude de até dous metros ou máis, e as [[raia]]s típicas chegan a un metro, proporcións que resultan moi grandes para o estándar dos vertebrados.
[[Ficheiro:Partes de un tiburón.svg|thumb|centro|500px|Esquema xeral dun peixe cartilaxinoso.]]
[[Ficheiro:Tiger shark teeth.jpg|miniatura|250px|Dentes do [[tiburón tigre]] (''Galeocerdo cuvier'').]]
[[Ficheiro:Grey nurse shark.jpg|miniatura|250px|[[branquia|Aberturas branquiais]] dun [[tiburón]].]]
[[Ficheiro:Chondrichthyes egg.JPG|miniatura|250px|Ovo de elasmobranquio, coas prolongacións características para fixarse nas algas do fondo.]]
Os dentes non están fusionados á mandíbula e son substituídos por dentes novos de formación continua, rápida e en serie, grazas a unha cavidade que posúen ao longo do bordo da mandíbula. Esta característica permítelles ter sempre dentes novos que substitúen a aqueles que se van rompendo, desgastando e desprendendo.
Poden ter dentes aserrados, con función cortadora; dentes afiados, para capturar as presas; e dentes planos (en moitas raias) para moer o alimento.
Respiran a través de [[branquia]]s durante toda a súa vida. As branquias non están protexidas por [[opérculo (peixes)|opérculos]], como noutros peixes, senón que se abren directamente ao exterior a través de 5 ou 7 fendas ou aberturas branquiais, no caso de raias e tiburóns, ou dunha única, no caso das quimeras.
A principal diferenza respecto a outros peixes é o seu esqueleto formado principalmente por cartilaxes e non por ósos.
Tamén, o de careceren de [[vexiga natatoria]], ausencia que os obriga a manterse nadando constantemente ou a pousar no fondo do mar, sen poder manter unha posición estática na columna de auga.
== Anatomía externa ==
Presentan unha pel cuberta de escamas placoideas (tamén chamadas dentículos dérmicos), que se forman na derme e emerxen atravesando a epiderme. Están orientadas cara atrás e conseguen que a pel sexa moi resistente, á vez que se minimiza o rozamento coa auga grazas á redución das turbulencias xeradas na locomoción.
== Órganos dos sentidos ==
Posúen un agudo sentido do olfacto e son quen de detectar o sangue a longas distancias. A vista está menos desenvolvida e só poden detectar luces e sombras na auga.
Posúen nas [[liña lateral|liñas laterais]] e no fociño uns órganos sensoriais que lles permiten captar os estímulos eléctricos das contraccións musculares dos peixes nos que [[depredación|predan]].
== Reprodución ==
A fecundación é interna. Os machos presentan unhas aletas transformadas, chamadas pterigópodos, con función de órganos copuladores.
É xeral a tendencia
Outro fenómeno propio deste grupo é o da "oofaxia": canibalismo dentro do útero, onde un embrión come os outros ovos. == Clasificación ==
=== Taxonomía ===
Os condrictios divídense en dúas subclases:
* '''Subclase ''[[Elasmobranchii]]'''''
** '''Superorde ''[[Batoidea]]'''''
*** Orde ''[[Rajiformes]]'' (raias verdadeiras)
*** Orde ''[[Myliobatiformes]]'' (raias, ouxa, chucho)
*** Orde ''[[Pristiformes]]'' (peixes serra)
*** Orde ''[[Torpediformes]]'' (estrugas)
** '''Superorde ''[[Selachimorpha]]'''''
*** Orde ''[[Hexanchiformes]]'' (tiburóns primitivos)
*** Orde ''[[Squaliformes]]'' (melga)
*** Orde ''[[Pristiophoriformes]]'' (tiburóns serra)
*** Orde ''[[Squantina]]'' (peixe anxo)
*** Orde ''[[Heterodontiformes]]'' (tiburón cornudo)
*** Orde ''[[Orectolobiformes]]'' (tiburón balea)
*** Orde ''[[Carcharhiniformes]]'' (tiburóns típicos)
* '''Subclase ''[[Holocephali]]'''
** Orde ''[[Chimaeriformes]]'' (quimeras)
Outros sistemas consideran os elasmobranquios como unha clase, dividida en dúas subclases: ''Holocephali'' e ''Selachii''.
=== Filoxenia ===
'''Subfilo ''[[Vertebrata]]''''' (vertebrados)
└─Infrafilo ''[[Gnathostomata]]'' (gnatóstomos)
├─Clase [[Placodermi]] (peixes acoirazados) †
└Microfilo ''[[Eugnathostomata]]'' (verdadeiros vertebrados con mandíbulas)
├─Clase ''[[Chondrichthyes]]'' (peixes cartiaxinosos)
└─(sen clasificar) ''[[Teleostomi]]'' (acantodios e osteíctios)
├─Clase ''[[Acanthodii]]'' (acantodios) †
└Superclase ''[[Osteichthyes]]'' (peixes óseos)
├─Clase ''[[Actinopterygii]]'' (peixes con aletas radiadas)
└─Clase ''[[Sarcopterygii]]'' (peixes con aletas lobadas)
== Galería de imaxes ==
<center><Gallery>
Ficheiro:Camel u0.gif|Un tiburón (''Carcharhinus melanopterus'')
Ficheiro:Nurse shark.jpg|Un ''tiburón nodriza'' (''Ginglymostoma cirratum'')
Ficheiro:Raja clavata (juv).jpg|Unha raia (''Raja clavata'')
Ficheiro:Torpedo torpedo corsica3.jpg|Unha ''raia torpedo'' (''Torpedo torpedo'')
Ficheiro:Chmon u0.gif|Unha quimera (''Chimaera monstrosa'')
</Gallery></center>
== Notas ==
{{listaref}}
== Véxase tamén ==
{{Commons|Chondrichthyes}}
{{Wikispecies|Chondrichthyes}}
=== Bibliografía ===
* Burton, Maurice & Robert Burton (1984): ''Encyclopedia of Fish''. Saint Louis, EE.UU: BPC Publishing. ISBN 0-7064-0393-2.
* Nelson, Joseph S. (2006): ''Fishes of the World''. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
* VV. AA. (2005): "Peces cartilaginosos". ''Animal. La definitiva e impactante guía visual de la vida salvaje en nuestro planeta''. Madrid: Pearson Educación, S. A. ISBN 84-205-3616-4.
=== Outros artigos ===
* [[Actinopterixios]]
* [[Condrósteos]]
* [[Osteíctios]]
* [[Peixes]]
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?name=Chondrichthyes Taxonomía NCBI]
| |||