Tamén xamados ''Twahkas'' ou ''toacas'', este pobo habita na parte interior da mosquitaMosquitia, e nas ribeiras do [[río Patuca]], os territorios correspondentes aos departamentos de [[Departamento de Gracias a Dios|Gracias a Dios]], [[Departamento de Olancho|Olancho]]. A maioría reside nos poboados de [[Kausirte]] e [[Krautara]], situada nas proximidades da confluencia do '''wampu''' co Patuca, río que é súa única viavía de comunicación. Os Sumossumos, que falan a [[lingua Twahka]], pertencen á familia Chibcha[[chibchas|chibcha]] e nos tempos da colonia Españolaespañola, foron uns dos grupos máis extensos de Centro América. Están emparentados cos mestizos e misquitos en maior medida que cos ''payaspaias'' e ''ladinos''. A súa estrutura social ten como base a familia estendida, de xeito que é habitual en cada poboado estar conformado por membros dun mesmo grupo familiar. Os lazos familiares, así como a pobreza dos seus recursos económicos (os sumos son un pobo basicamente agricultor), determinan os seus métodos produtivos comunitarios. Exemplo do anterior é a pláticapráctica da man volta, que consiste en prestarse axuda mutua durante a sementeira e a colleita ou durante o proceso de construción dunha vivenda.
