[[Ficheiro:Cantonvalencia1873.png|miniatura|dereita|Escudo do Cantón federal de Valencia de 1873.]]
O '''Cantonalismo''' é unha ideoloxía política que aspira a dividir o [[Estado|Estado Nacional]] en [[cantóns]] case independentes. Trátase dun posicionamento partidario dun [[federalismo]] de carácter radial, e o seu obxectivo é establecer unha serie de cidades ou confederacións de cidades (cantóns) independentes que se federarían libremente. Lembra en certos aspectos ás ''polis'' gregas. O cantonalismo tivo unha grande influencia no nacente movemento obreiro, sobre todo [[anarquismo|anarquista]].
== España ==
En [[España]], houbo dous momentos nos que se podería falar de ''"fenómeno cantonalista"''.
===Primeiro período===
O primeroprimeiro de esesdeses fenómenos tivo lugar durante a [[Primeira República Española|I República]]. O [[12 de xullo]] de [[1873]], iniciaseinicíase a insurreción en [[Cartagena, España|Cartagena]] baixo o nome de ''Revolución Cantonal''. Nos días seguintes extenderase por [[España]]: [[ValènciaValencia]], [[Cartagena, España|Cartagena]], [[Andalucía]], as províncias de [[provincia de Salamanca|Salamanca]] e [[provincia de Ávila|Ávila]]; lugares todos eles nos que se chegaron a articular ''cantóns'' (estados independentes voluntariamente federados na ''Unión Española''). En [[Extremadura]] o tamén se intentou a constitución de cantóns en [[Coria]], [[Hervás]] e [[Plasencia, Cáceres|Plasencia]].
===Segundo período===
O segundo período corresponde ao final da [[Segunda República Española]] e é na chamada ''[[Revolución Española de 1936]], que se desenvolveu durante a [[Guerra Civil Española|Guerra Civil]]''. Aínda que non se corresponde ideolóxicamenteideoloxicamente con uncun movemento cantonalista sísi se estableceron durante meses ducias de Comités e Consellos municipais e comarcais (excepcionalmente existirán algúns de maior ámbito) autónomos do poder do Estado, coas súas propias moedas e billetes, chegando nalgúns casos a declararse independentes municipios ou provincias. ([[Principado de Asturias|Asturias]] e [[provincia de León|León]] declarábanse soberanas a finais de agosto de [[1937]] coa constitución do ''Consejo Soberano de Asturias y León'', comunicando esta decisión á [[Sociedade de Nacións]]).
