Arte paleolítica: Diferenzas entre revisións

* '''A pintura''': Usábanseusábanse unha ou dúas cores que se obtiñan con [[pigmento]]s minerais ([[manganeso]] para o negro, ocre para o vermello ou o amarelo...) ou orgánicos ([[carbón]], para o negro), cun aglutinante orgánico ([[resina]] ou [[graxa]]); podíanse simular realces máis claros raspando a roca. As cores untábanse directamente '''cos dedos''', tamén se podía '''cuspir a pintura''' sobre a [[rocha]] (como un ''aerosol bucal''); en ocasións, usáronse '''lapis''' (pólas queimadas coas que se manchaba a parede e bólas de colorante mineral aglutinadas con resina) ou '''pinceis rudimentarios''' (vasoiriñas e estropallos de fibras vexetais ou animais). Ás veces aproveitábanse vultos e fendas da parede para dar a sensación de volume.

* '''O gravado''': Éé un debuxo a base de finas incisións ou cortes, sobre o óso ou a rocha, feitas con utensilios afiados de [[sílex]] chamados [[buril|burís]]. O gravado aparece desde os primeiros tempos da arte, como un equivalente do [[debuxo]], pero desenvólvese sobre todo durante o final do [[Auriñacense]] e durante o [[Gravetiense]] (deste período salientan as plaquetas gravadas n' '''O Parpalló''', [[Provincia de Valencia|Valencia]]), para case desaparecer durante o [[Solutrense]]. O gravado volve gañar importancia no [[Magdaleniano]] coa maior variedade de estilos, temas, combinacións e soportes que xamais se viran.

* '''O relevo''': Éé un gravado cuxas incisións son tan profundas que a figura se converte nunha escultura que sobresae da rocha ou do óso do soporte (coma os [[bisonte]]s esculpidos no ''Fourneau du Diable''; ou o famoso peixe de ''Gorge de l'Enfer'', ambas en [[Dordoña]], [[Francia]]). O relevo só aparece ao final do Paleolítico Europeo, é dicir, no [[Magdaleniano], e, case sempre, asociado a santuarios exteriores: aquelas covas pouco profundas iluminadas por luz natural.

* '''As estatuíñas''': son pequenas esculturas exentas de pedra ou de óso, talladas por todos os lados. Case sempre son figuras femininas chamadas [[Venus paleolíticas]] (''[[Venus de Brassempouy]]'', en [[Francia]]). As estatuíñas son o tipo de arte paleolítica máis estendido de [[Europa]], con importantes escolas, non só na área francesa, senón tamén en Europa Central e do Leste (como se verá máis adiante). As estatuíñas femininas e de animais son moi antigas, pero en Francia e en España, ao parecer, a estatuaria animal é propia da última fase do [[Paleolítico Superior]]. A miúdo, as estatuíñas aparecen adornando instrumentos de uso práctico, como bastóns perforados e propulsores.

Ficheiro:Poisson de Gorge d'Enfer.gif|<small><center>'''Relevo''': Peixe da cova<br />Gorge d'Enfer ([[Francia]])</center></small>

* Os temas preferidos eran '''animais''' (sobre todo touros, bisontes e cabalos; aínda que menos numerosos, tamén hai cervos, osos, cabras...). No entanto, debe esquecerse a imaxe que se ten da arte paleolítica, de temática monótona e case exclusivamente animalística. Evidentemente predominan os temas faunísticos, pero hai outras moitas escenas sorprendentemente elaboradas e excepcionalmente intrigantes (a maioría das cales non podemos mostrar dada a natureza das licenzas de reprodución e o carácter sintético deste artigo).

* Así mesmo son moi numerosos os signos enigmáticos, algúns deles doadamente identificables (como as mans impresas ou os ''órganos sexuais'' masculinos e femininos), e outros máis abstractos chamados '''ideomorfos'''.

Ficheiro:Pech Merle main.jpg|<small><center>'''Man impresa''' en negativo da cova de Pech Merle ([[Lot]], [[Francia]])</center></small>

Ficheiro:Bastón fálico paleolítico.gif|<small><center>'''Órgano masculino''': bastón fálico de hasta da cova de<br />Cueto da Mina ([[Principado de Asturias|Asturias]])</center></small>

Ficheiro:Vulve stylisée.JPG|<small><center>'''Órgano feminino''': símbolo con forma de [[vulva]], Musée de Saint-Germain-en-Laye, [[París]]</center></small>

* '''A figura masculina''': Ásás veces aparecen homes de trazos grotescos e órganos sexuais moi detallados que, en cambio, ''teñen a cara esvaecida''. Nalgunhas ocasións, engádenselles ''trazos de animais'' (cornos, crinas, colas, peles), antepasados máxicos de natureza híbrida (o tótem da tribo), ou magos disfrazados e enmascarados para as cerimonias (o chamán ou feiticeiro).

* '''A figura feminina''': Éé moito máis abundante,. son as chamadasAs Venus paleolíticas: son figuras de mulleres espidas, con atributos sexuais moi marcados. De novo, a cara adoita estar esvaecida; distinguimos dous tipos, o modelo antigo é o dunha muller obesa, é dicir, [[esteatopixíaesteatopixoa]], cuxa silueta pode inscribirse nun rombo, polo que adoitan chamarse ''Venus losánxicas'' e son propias do [[Auriñacense]] e do [[Gravetiense]]. O segundo tipo é o de mulleres estilizadas que aparecen na última fase do Paleolítico europeo, o [[Magdaleniano]]. De calquera modo, quizabes fosen representacións da nai natureza, deusas da fecundidade ou, cousa máis difícil de comprobar, ideais de beleza daquela época.

Ficheiro:Venus de Laussel.jpg|<small><center>'''A figura feminina''':<br />[[Venus de Laussel]],<br />[[baixorrelevo]] en arenisca<br />([[Burdeos]], [[Francia]])</center></small>

Ficheiro:Venus de Lespugue (replica).jpg|<small><center>'''A figura feminina''':<br />[[Venus de Lespugue]],<br />está tallada en marfil.<br />Alto Garona ([[Francia]])</center></small>

Ficheiro:Los Casares-2.gif|<small><center>Escena de chimpado ritual na cova de Los Casares''' (Guadalajara, España)</small></center>

# '''[[tótem|O totemismo]]:''' Estaesta teoría xorde na primeira metade do [[século XX]], ao comparar certos [[antropoloxía|antropólogos]] os costumes dos pobos primitivos actuais coas obras rupestres paleolíticas. En concreto '''[[James George Frazer]]'''<ref>{{Cita libro

}}</ref> foi un deles, pero non o único, en extrapolar os costumes deste tipo de pobos actuais ás manifestacións artísticas prehistóricas. O '''animal-tótem''' establece, por unha banda, un vínculo espiritual entre o ser humano e a natureza e, por outro, é un factor de cohesión do grupo, xa que os individuos se senten identificados co símbolo que representa á súa comunidade. En efecto, certas figuras representarían os espíritos do antepasado mítico da [[tribo]], o citado animal-tótem, unha mestura de home e animal. Estaría xa que logo asociado ao culto aos mortos e á reencarnación do humano en animal noutra vida. Recentemente téndese a destacar este tipo de manifestacións artísticas como un sistema comunicativo (ideográfico) destinado a sinalar á comunidade cal é o territorio que ocupa, cal é a súa organización, en que se distingue das demais comunidades; é dicir, sublíñase o carácter cohesionador, a súa idiosincrasia e a súa íntima relación co medio natural que ocupan, é dicir, o seu territorio.<ref>{{Cita libro

# '''[[chamán|O chamanismo]]:''' Anteante a imposibilidade de explicamosexplicarmos todas as representacións coñecidas certos antropólogos extrapolaron tamén as ideas [[animismo|animistas]], segundo as cales todas as cousas vivas posúen un espírito sobrenatural que as anima. Esta interpretación é compatible co totemismo e ás veces confúndense. Os intermediarios entre o mudo anímico e sobrenatural e o mundo material serían os bruxos ou chamáns e utilizarían as covas pintadas como santuarios prohibidos aos non iniciados, lugares sagrados nos que se celebraban rituais minoritarios, reservados a uns poucos elixidos (retiros, xaxúns, meditacións, soños premonitorios...): ás veces, o bruxo ou chamán colocábase unha carauta, disfrazábase e, con plantas alucinóxenas e música repetitiva, entraba en transo, comunicándose cos [[espírito]]s.

# '''[[Bruxaría|A fecundidade e maxia propiciatoria]]:''' Estaesta teoría fora formulada por '''[[Salomón Reinach]]''' en [[1903]], pero foi popularizada polo prestixioso historiador '''[[Henri Breuil]]''' en [[1952]].<ref>{{Cita libro