Arte paleolítica: Diferenzas entre revisións

Ficheiro:Bilzingsleben bone.jpg|<center>Óso gravado de '''Bilzingsleben''' ([[Alemaña]])

Ficheiro:Hueso de Las Grajas.jpg|<center>Óso perforado da<br />'''Cueva das Grajas''',<br />en [[Archidona]] ([[provincia de Málaga|Málaga]])

* Durante o '''[[Paleolítico Medio]]''' (200&nbsp;000-35&nbsp;000 adC.), [[Europa occidental]] e as costas do [[Mediterráneo]] estaban habitadas polo '''[[Home de Neandertal]]'''. Esta especie humana xa desenvolvera formas lingüísticas simbólicas rudimentarias, así como crenzas relixiosas e, probablemente, as primeiras formas de [[arte]]: en efecto, as excavacións demostran que coleccionaba obxectos curiosos (fósiles, minerais cristalizados), que elaboraba certo tipo de adornos,: moi coñecidos son os ósos perforados, como os de '''Lunel-Viel''' e '''Port-Launay''' ([[Francia]]) e o máis antigo da '''Cueva de las Grajas''' ([[Archidona]], [[provincia de Málaga|Málaga]],<ref>{{Cita libro

}}</ref>) que podería datarse na [[glaciación de Riss]]; datado nuns 200&nbsp;000 anos. Tamén en [[Francia]], en '''Pech de l'Aze''' apareceu unha costela de bóvido gravada, datable no interglaciar [[w:en:Hoxnian interglacial|Mindel-Riss]]. Fóra do ámbito europeo, é moi destacable o achado de dúas placas de [[ocre]] con gravados abstractos pero intencionais, cunha pauta xeométrica concreta (reticulado), na caverna de '''Blombos [http://www.svf.uib.non/sfu/blombos/Artefact_Review2.html Blombos]''' ([[República Sudafricana]]), cuxa idade podería ser duns 70&nbsp;000 anos (Idade de Pedra Media). Este achado está relacionado con outros bloques de ocre que, segundo se probou, se usaban como un pigmento de adorno corporal (todos estes achados proceden tanto de lugares de habitación, como de auténticas [[wiktionary:é:inhumación|inhumaciones]]inhumacións rituais); con todo é a primeira vez que esta especie de lapis de ocre conservan algún tipo de decoración. Ademais, na '''caverna de Blombos''' hai numerosos adornos de conchas perforadas (aínda que este dato é bastante controvertido, polo momento).

* Pero o verdadeiro creador das artes plásticas é o ser humano moderno, [[Homo sapiens sapiens]], que apareceu, cando menos, fai 40&nbsp;000 anos e cuxa presenza coincide co que chamamos '''[[Paleolítico Superior]]'''. Adoita dicirse que a arte paleolítica é '''[[arte rupestre]]''' porque case todos os achados proceden das excavacións de [[cova]]s ou das propias paredes das mesmas. Aínda que non toda a arte rupestre é paleolítica (senón que perdurou moito tempo despois, ata, noutros períodos históricos), nin toda a arte paleolítico procede das covas.

A arte rupestre parietal é propia da zona franco-española: en Francia hai máis de 130 covas, entre elas destacan as da zona de '''[[Aquitania]]''' (p. ex. [[w:fr:Grotte de Lascaux|Lascaux]], [[w:fr:Grotte du Pech Merle|Pech-Merle]], Lles Combarelles, Laugerie, A Madeleine...) e as dos '''[[Pireneos]]''' (p. ex. [[w:fr:Grotte de Lascaux|Niaux]], Lles trois-Frères, Lle Tuc d'Audubert, [[w:fr:Grotte du Mas d'Azil|Mas d'Azil]], [[w:fr:Grotte de Bédeilhac|Bédeilhac]]...), e en [[España]] hai unhas 60 covas, case todas no '''[[Cantábrico]]''', destacando a gruta de '''[[Cova de Ekain|Ekain]]''', as covas do '''Monte Castillo''', '''Tito Bustillo''', ou a '''[[Cova de Altamira]]''', aínda que tamén aparecen esporadicamente na '''[[Meseta]]''' (Sega Verde en [[Salamanca]], Domingo García en [[Segovia]], [[Cova de Maltravieso|Maltravieso]] en [[Cáceres]], Los Casares en [[Provincia de Guadalaxara - Guadalajara|Guadalaxara]]...) e, sobre todo, nas '''costas Mediterráneas''' (La Pileta en [[Nerja]] en [[Málaga]]...); incluíndo o gran conxunto de [[arte rupestre]] atópaseque se atopa no sur da Península Ibérica: Aa '''[[Arte Sureña]]'''; con máis de 180 covas e abeiros decorados en [[Prehistoria|todas as épocas [[Prehistoria|prehistóricas]]; interésannos as figuras máis antigas, que datan de [[Paleolítico Superior]] (Solutrense). Hai raros exemplos fóra de Francia e España, como a [[Grotta dell'Adaura]] en [[Italia]] ou [[Gruta de Kapova|Kapova]] en [[Rusia]], entre outros. A arte mobiliar, en cambio, é abondosa en toda [[Europa]].

[[Ficheiro:Map of Palaeolithic Art.png|miniatura|600px|centro|<center>Distribución de xacementossitios con Arte Paleolítica en Europa</center>]]

Tamén chamada '''arte mobiliar''', isto é, trátase de obxectos artísticos que se poden transportar, mover... E que aparecen no seu contexto arqueolóxico (é dicir, en escavacións). A arte moble é unha manifestación artesá de aparellos domésticos ou persoais, quizais ritual, quizais suntuaria. Por exemplo, colgantes de pedra, ou óso ou cuncha... A miúdo, obxectos de utilidade práctica ou votiva decorados, como puntas de arpón, puntas de lanza feitas en óso, os chamados '''bastóns perforados''', etc. Estes utensilios adoitan ter debuxos, figurativos ou abstractos, gravados (quizabes, noutro tempo, tamén pintados). Pero igualmente hai obxectos meramente cerimoniais, moito máis que simples adornos. Por exemplo, as pequenas estatuíñas femininas chamadas ''Venus paleolíticas'', plaquetas gravadas (como as de Parpalló), ou estatuíñas de animais como o famoso bisonte de óso da Madeleine, cuxa función é, sen dúbida relixiosa.

|[[Ficheiro:La Pileta (Malaga).gif|miniatura|250px|<small><center>'''Arte parietal''':<br />Animais pintados na cova de [[Cova de La Pileta|La Pileta]]<br />([[Benaoján]], [[Málaga]])</center></small>]]

Denominamos así a arte que aparece nas paredes (arte mural) das grutas, covachas e abrigos rochosos. Como se comentou, a maior concentración de arte parietal dáse en [[Europa Occidental]]. Case todas as representacións artísticas están nas zonas máis profundas das covas (aínda que as áreas de habitación sempre estiveron nas bocas das covas). Iso non quere dicir que non haxa excepcións, é dicir, santuarios exteriores, como ocorre coa cova de '''Laussel''', '''Roc de Sers''' (Francia) ou '''A Viña''' ([[Oviedo]]). A arte parietal compóñena pinturas, relevos ou gravados cuxo tema principal son os animais ou os signos chamados ideomorfos, pero tamén a figura humana.